Cobain: Montage of heck – Κριτική ταινίας

Μαρίνα Βερλέκη04-08-2015

Ο Kurt Cobain μισούσε τη διασημότητα. Αυτό δεν είναι ένα στέρεο και αποδεδειγμένο γεγονός, αλλά μια γενικώς παραδεδεγμένη αλήθεια, η οποία πέρασε από γενιά σε γενιά τα χρόνια που ακολούθησαν το φημισμένο θάνατό του, μέχρι που αυτή η αντίληψη σκλήρυνε τόσο που μπήκε στον πυρήνα της rockstar μυθολογίας του.



Υπάρχουν φυσικά αρκετές αποδείξεις και ενδείξεις ότι ο Cobain ήταν γενικότερα ένα άτομο που την προσωπική του ζωή και γενικότερα το είναι του προτιμούσε να το κρατάει, όσο μπορούσε, μακριά από το κοινό. Όταν οι Nirvana εκτοξεύτηκαν στην πιο διάσημη μπάντα του κόσμου εν μία νυκτί σχεδόν, ήταν κάτι περισσότερο από προφανές ότι ο κατσουφιασμένος και με ριχτά ρούχα frontman τους δεν ήταν έτοιμος γι αυτό: Απέφευγε ή και ήταν προσβλητικός στις συνεντεύξεις και επαναστάτησε δημοσίως ενάντια στην ίδια του την επιτυχία και φήμη. Μέχρι το χειμώνα του 1994, λίγο πριν ο μεγάλος μουσικός αποφασίσει να αφαιρέσει την ίδια του τη ζωή, όλοι ήταν σχεδόν βέβαιοι ότι ήθελε να παρατήσει το συγκρότημά του και ό,τι αυτό συνεπαγόταν – τόσο πολύ που η αυτοκτονία του δεν αποδόθηκε αποκλειστικά στην χρόνια κατάθλιψή του και στον εθισμό του στην ηρωίνη, όσο στην απελπισμένη του θέληση να δραπετεύσει από τα μάτια και τα αυτιά του κόσμου.



Το να ακούς τη μουσική του ανθρώπου αυτό όμως είναι κάτι εντελώς διαφορετικό: Αν πάρουμε ως παράδειγμα το “In Utero”, τον τελευταίο studio δίσκο των Nirvana, ουσιαστικά ακούμε έναν άνθρωπο να παλεύει με την ίδια του τη βούληση, από τη μία απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό, από την άλλη είναι μια μουσική φτιαγμένη για να ξεσηκώνει τους πάντες σε μια ροκ αρένα. Η ένταση αυτή ανάμεσα στον ευαίσθητο μοναχικό τύπο και τον rock god που δεν μπορούσε παρά να εξελιχθεί ο πρώτος είναι ο πυρήνας του ντοκιμαντέρ “Cobain : Montage of Heck” – μιας πολύ αξιοπρεπούς δουλειάς του HBO σχετικά με τον σπουδαίο αυτόν μουσικό. Έχει γίνει σίγουρα κλισέ το να αποκαλύπτεται ο άνθρωπος πίσω από το θρύλο, αλλά ο Cobain που αναπολείτε και αναλύεται εδώ φαίνεται όντως πιο ανθρώπινος, ένας μπερδεμένος άνθρωπος με δυσκολία στην οργάνωση των προτεραιοτήτων και των «θέλω» του, ο οποίος αποθεώνεται και βρίσκεται στα εξώφυλλα των περιοδικών ακόμα και σήμερα, πάνω από είκοσι χρόνια μετά το θάνατό του. «Ήθελε να είναι επιτυχημένος και να δημιουργήσει ντόρο γύρω από το συγκρότημα και τη μουσική του», δηλώνεται κάποια στιγμή ανάμεσα στις μαρτυρίες του ντοκιμαντέρ αυτού. ‘Το να τον επαινούν όμως ήταν κάτι που δυσκολευόταν αυτός να το δεχτεί». Τη φήμη σίγουρα την επιθυμούσε λοιπόν, μόνο που δεν είχε –λανθασμένα- υπολογίσει ότι θα γινόταν η φωνή μιας ολόκληρης γενιάς.



Το “Montage of Heck” εκτείνεται καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του Cobain, από την πολύ παιδική ηλικία , μέχρι τα 27 του χρόνια οπότε και αυτοκτόνησε στο Seattle. Δεν υπάρχουν ημερομηνίες στα γεγονότα ή «στάμπες» να υποδεικνύουν στο θεατή σε ποια χρονική περίοδο αναφέρεται το ντοκιμαντέρ και οι συνεντεύξεις/μαρτυρίες που ακούγονται – από τους γονείς του Cobain, τη πρώην κοπέλα του, την χήρα του Courtney Love, τη μητριά του, από τον Krist Novoselic – είναι διάσκορπες μέσα σε αυτό. Το κυρίως «ψωμί» του “Montage of Heck” βρίσκεται σε σπιτικά βίντεο σε super 8, παλιές φωτογραφίες, σελίδες ημερολογίου, αφίσες από tours των Nirvana, άρθρα σε περιοδικά, ραβασάκια, υλικό από live ερμηνείες, χειρόγραφους στίχους και εγκαταλελειμμένες ηχογραφήσεις που δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας.



Ο δημιουργός Brett Morgen φέρνει στο προσκήνιο κάτι πολύ σημαντικό επίσης : τα σκίτσα του Cobain και την τάση/ταλέντο του να σχεδιάζει συνεχώς, κάτι που θα μπορούσε να καταλήξει σε μια καριέρα, και όλα μας παρουσιάζονται μεταξύ αληθινού footage και cartoon αναπαράστασης, με μουσικό χαλί είτε κάποιο κομμάτι των Nirvana, είτε κάποια ορχηστρική διασκευή κομματιού τους.



Πολλές από τις πληροφορίες που μας δίνονται φυσικά στο “Cobain : Montage of Heck” φαίνονται υπερβολικά προσωπικές, σαν να διεισδύει σε νερά που δεν θα έπρεπε ίσως να μπει και μας κάνει να αναρωτιόμαστε τι θα σκεφτόταν ο ίδιος ο Kurt Cobain εάν ζούσε και έβλεπε όλο το χαμό πυ έχει γίνει γύρω από το όνομά του τόσο ως μουσικού όσο και ως οικογενειάρχη – και έχει κριθεί ήδη πάρα πολύ για τους χειρισμούς του και στα δύο. Αυτό φαίνεται όμως να είναι το τίμημα της διασημότητας που αυτός έπρεπε να πληρώσει, είτε η διασημότητα του ήταν ο στόχος εντέλει, είτε όχι.



Το “Montage of Heck” δείχνει να κατανοεί τον Cobain ως είδωλο, αλλά και ως το μπερδεμένο παιδί που έγινε διάσημος πάρα πολύ γρήγορα, και η ανάλυση που του κάνει αποτελεί το πιο κοντινό σημείο που θα φτάσουμε ποτέ στο να τον «γνωρίσουμε». Φυσικά σε αυτό μπορούν πιο εύκολα να μας οδηγήσουν η μουσική του και ο σαρκασμός που άφησε πίσω του.