Οι Ταινίες με Έκαναν Καλύτερο Άνθρωπο

Ελένη Κόρδα05-07-2015

Λίγο το ότι οι πολιτικές εξελίξεις ήταν ραγδαίες αυτή την εβδομάδα, λίγο το γεγονός ότι δεν είχαμε πολλές νέες κυκλοφορίες ταινιών – δεν είχα ούτε τη διάθεση, αλλά και ούτε ιδιαίτερο λόγο να γράψω μια νέα κριτική ταινίας. Με αφορμή το δημοψήφισμα της χώρας μας, πέρασα πολύ χρόνο σκεπτόμενη τι θα ψηφίσω ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά της κάθε απόφασης και προσπαθώντας να μείνω ανεπηρέαστη από την ανελέητη προπαγάνδα δηλώσεων και υποκινούμενων καταστάσεων. Τελικά, διαμόρφωσα άποψη λαμβάνοντας υπόψη τις ιδέες και τις πεποιθήσεις που με χαρακτηρίζουν ως άνθρωπο. Μέσα από αυτήν την εσωτερική διαδικασία συνειδητοποίησα ότι η προσωπικότητά μου είναι βαθιά επηρεασμένη από τις ταινίες με τις οποίες μεγάλωσα. Οι ιδέες που προέβαλαν – ουτοπικές τις περισσότερες φορές – και οι ήρωες που τις υποστήριζαν έσπειραν στην παιδική μου ψυχή προσδοκίες για έναν διαφορετικό κόσμο από αυτόν που βρήκα μεγαλώνοντας.



Πίστευα ότι υπάρχουν άνθρωποι αρκετά δυνατοί να αντιταχθούν στο σάπιο σύστημα που τους περιβάλλει, όπως ο Σέρπικο, ο αστυνομικός της ομώνυμης ταινίας του 1973 που εναντιώνεται στον χρηματισμό και τη διαφθορά που είχε ριζώσει για τα καλά στο αστυνομικό τοπίο της εποχής. Πίστευα στο αναφαίρετο δικαίωμα του ατόμου στην ανθρώπινη και δίκαιη μεταχείριση από τις αρχές, κάτι το οποίο στερήθηκε ο νεαρός Μπίλι Χέις, ο ήρωας του Εξπρές του Μεσονυχτίου (1978), ο οποίος φυλακίστηκε σε τουρκικές φυλακές και δέχτηκε σκληρά βασανιστήρια εξαιτίας μιας μικρής ποσότητας μαριχουάνας που προσπαθούσε να περάσει παράνομα στο αεροδρόμιο. Πίστευα ότι η ελπίδα είναι το πιο σημαντικό ηθικό αγαθό που μπορεί να σου δώσει κουράγιο να υπομείνεις τις δυσκολίες της ζωής και εντέλει, να σε απελευθερώσει, όπως απελευθέρωσε τον Άντι Ντουφρέιν στην ταινία Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ (1994).



Πίστευα ότι υπάρχουν άνθρωποι πνευματικά δυνατοί να αντισταθούν στην πλύση εγκεφάλου που κάνουν στον κόσμο οι αρχές και να μείνουν πιστοί στην τρέλα που τους χαρακτηρίζει, όπως έκανε ο ΜακΜέρφι στη Φωλιά του Κούκου (1975). Πίστευα στην ισότητα όλων των ανθρώπων και στο δικαίωμά τους να ζήσουν ειρηνικά και να απολαμβάνουν ισότιμη μεταχείριση, κάτι για το οποίο παλεύει μέχρι την ύστατη στιγμή ο Άντριου Μπέκετ, ο ομοφυλόφιλος που πάσχει από AIDS και αγωνίζεται για την αξιοπρέπειά του στην ταινία Φιλαδέλφεια (1993). Πίστευα στη συμπόνια και την ανθρωπιά που ώθησε τον Όσκαρ Σίντλερ να πουλήσει όλα του τα υπάρχοντα και να θυσιάσει τον εαυτό του για να σώσει όσους περισσότερους Εβραίους μπορούσε από την κακομεταχείριση και τον θάνατο (Η Λίστα του Σίντλερ, 1993).



Με αυτές τις ιδέες και αξίες μεγάλωσα και θεωρούσα ότι θα ζούσα σε έναν τέτοιο κόσμο, «αγγελικά» πλασμένο σαν ταινία του Σπίλμπεργκ. Με τον καιρό, κατάλαβα ότι οι ταινίες μικρή σχέση είχαν με την πραγματικότητα και πως στην καθημερινή ζωή είναι αδύνατον να πετύχεις το happy end έχοντας ως μοναδικά όπλα την ηθική, την ειλικρίνεια, την ακεραιότητα, τη συμπόνια και την ψυχική δύναμη. Έμαθα πως αν θέλεις να πετύχεις σ’ αυτό τον κόσμο, πρέπει να γίνεις ανταγωνιστικός και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να απολέσεις όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που προανέφερα. Βέβαια, υπάρχουν και εκείνοι που δεν ενδιαφέρονται τόσο για την επιτυχία (προσωπική με εγωιστικό χαρακτήρα και επαγγελματική), αλλά το μόνο που θέλουν από αυτή τη ζωή είναι να ζήσουν ήσυχα και να βρουν μια κάποιας μορφής ευτυχία πέρα από εκεί που οι περισσότεροι ψάχνουν (λεφτά, υλικά αγαθά, δύναμη). Αυτοί οι άνθρωποι – και ομολογώ πως δεν είναι πολλοί – υφίστανται καθημερινά την αδικία, αλλά δεν το βάζουν κάτω. Φυσικά και θα ήθελαν να εξασφαλίσουν την αναγνώριση και μια πιο άνετη ζωή, αλλά δεν είναι διατεθειμένοι να απολέσουν την αξιοπρέπειά τους για να το επιτύχουν.



Το μόνο πράγμα που έχουν αυτοί οι άνθρωποι ριζωμένο βαθιά στην καρδιά τους και τους δίνει τη δύναμη να συνεχίσουν είναι η ελπίδα. Χωρίς αυτήν, η ζωή τους δεν έχει νόημα και είναι καταδικασμένοι να περιφέρουν την κενή ύπαρξή τους μέχρι τη λύτρωση του θανάτου. Αλλά η ελπίδα τους δίνει το κουράγιο να μένουν και να υπομένουν περιμένοντας ένα καλύτερο αύριο. Αυτοί είναι οι κινηματογραφικοί ήρωες της πραγματικότητας, οι αληθινοί Σέρπικο και ΜακΜέρφι. Και μερικές φορές, αν πραγματικά το θέλουν και το πιστεύουν, συμβαίνουν μικρά καθημερινά θαύματα (σαν αυτά που βλέπουμε στις ταινίες) και η ελπίδα τους δικαιώνεται.



Ανεξάρτητα, λοιπόν, με την τροπή που θα πάρει το δημοψήφισμα και την πορεία της ελληνικής κοινωνίας, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε εκείνους τους ανθρώπους –κινηματογραφικούς και πραγματικούς – που βαδίζουν με γνώμονα τις ηθικές αξίες και κυρίως την ελπίδα. Και ό,τι και να γίνει, έχω μάθει από τις ταινίες ότι η ελπίδα δε χάνεται και μερικές φορές, θριαμβεύει κιόλας. ;