Ο Χορός της Πραγματικότητας (La Danza de la Realidad / The Dance of Reality)

Μαρίνα Βερλέκη - Αρθρογράφος04-05-2015

Σκηνοθεσία: Alejandro Jodorowsky
Σενάριο: Alejandro Jodorowsky
Ηθοποιοί: Brontis Jodorowsky, Pamela Flores, Jeremias Herskovits
Διάρκεια: 130’

Οι δύο πιο γνωστές ταινίες του Alejandro Jodorowsky, το “El Topo” (1970) και το “The Holy Mountain”(1973), είναι δομημένες ως μια σειρά από αποστολές και τελετές, στις οποίες ένας ανώνυμος πρωταγωνιστής κάνει το ταξίδι του προς μια πεφωτισμένη κατάσταση. Αυτές είναι ταινίες με κυρίαρχο στοιχείο τα τελετουργικά, στις οποίες οι σωματικοί και ψυχικοί μετασχηματισμοί εξομοιώνονται, τα μαλλιά κουρεύονται ή αλλάζουν χρώμα, και τα υπάρχοντα καίγονται ή θάβονται. Δεν αποτελεί λοιπόν καθόλου έκπληξη το γεγονός ότι ο Jodorowsky , που παίζει τον κύριο χαρακτήρας και στις δύο ταινίες, είναι ένας επαγγελματίας στη "σαμανική ψυχοθεραπεία», η οποία προϋποθέτει ότι το υποσυνείδητο είναι προσανατολισμένο προς το συμβολισμό και μυστικισμό. Οι υποστηρικτές της πρακτικής αυτής, πολλοί από αυτούς μάλιστα σχετίζονται με τον Χιλιανό σκηνοθέτη, έχουν επινοήσει τελετές και τελετές για να ξεπεράσουν ψυχολογικά τραύματα.

Παρόμοιο σκοπό με τις παραπάνω ταινίες ακολουθεί και το «The Dance of Reality», χωρίς όμως να ακολουθεί απαραίτητα συναφή πορεία. Το “The Dance of Reality”, η πρώτη ταινία του Jodorowsky μετά από 23 χρόνια είναι απροκάλυπτα θεραπευτική. Πρόκειται για 130 λεπτά ψυχομαγευτικής τελετής κατά την οποία ο 85χρονος πλέον σκηνοθέτης προσπαθεί να συνεννοηθεί και να συμβιβαστεί με τον σκληρό και βάναυσο πατέρα του, Jaime. "Αγκάλιασε την ταλαιπωρία σου, γιατί, μέσω αυτής, θα φτάσεις σε μένα" λέει ο Jodorowsky στο νεότερο εαυτό του (Jeremias Herskovits) σε κάποιο σημείο. «Για σένα, δεν υπάρχω ακόμη. Για μένα, δεν υπάρχεις πια.»


Στο κλείσιμο της ταινίας του, ο Jodorowsky στέκεται πάνω σε ένα ρυμουλκό μαζί με έναν σκελετό και χάνεται μέσα σε μια ομίχλη- δίνοντας έτσι την εντύπωση ότι πρόκειται για την ταινία ενός ηλικιωμένου ανθρώπου που έφτασε πια στο σημείο να έρθει σε συμφωνία με τη ζωή εν αναμονή θανάτου. Και όμως, δεν υπάρχει τίποτα το ζοφερό στη σκηνή αυτή: το ρυμουλκό είναι βαμμένο μοβ, ο σκελετός είναι απλά ένας άνθρωπος σε ένα αποκριάτικο κουστούμι, και ο Jodorowsky φαίνεται να χαμογελάει.

Ο Jodorowsky είναι μια μυστήρια και μαγνητική φιγούρα, ο οποίος επέστρεψε με ένα από τα πιο συγκινητικά, αλλόκοτα, τολμηρά και υπέροχα κινηματογραφικά έργα που έχουμε δει φέτος.


Στο “The Dance of Reality” ο Jodorowsky έχει φυτέψει περίτρανα το χιούμορ του, τη φαντασία, και την αίσθηση της υπερβολής. Η ζωηρή μητέρα του, Sara (Pamela Flores), τραγουδάει όλα της τα λόγια σαν μια μελοδραματική σοπράνο, κάτι που γίνεται όλο και πιο αστείο, όσο η ίδια η υπόθεση της ταινίας γίνεται όλο και πιο θλιβερή.

Ο κόσμος του νεαρού Jodorowsky είναι εν μέρει η πραγματικότητα όπως την ξέρουμε και εν μέρει ένα περίεργο μείγμα από «μισές» αναμνήσεις, ανέκδοτα και τις στεναχώριες της παιδικής ηλικίας. Φυσικά και εμφανίζεται στην ταινία ο ίδιος ο Jodorowsky, όπως αναφέρθηκε και πρωτύτερα, όχι τόσο στο ρόλο του αφηγητή, αλλά αυτού που φέρει τη λύτρωση. Αυτός φαίνεται να έχει πλέον αποδεχτεί τα παιδικά του χρόνια, τα οποία και του προσφέρουν μεγάλη πνευματική παρηγοριά. Ο νεαρός πρωταγωνιστής της ταινίας προβάλλει, στην ουσία, ένα επικό πνευματικό και φιλοσοφικό ταξίδι μέσω του πατέρα του , κάνοντάς τον να φαίνεται, μέσα από το πολύτιμο εργαλείο της φαντασίας, ένα πολύ καλύτερο άνθρωπο εκ των υστέρων. Και αυτό, βέβαια, αντανακλά τον ίδιο τον Jodorowsky, ο οποίος φαίνεται να έχει αναδιπλώσει αυτή την ιστορία προς το δικό του γιο.


Όλοι μας έχουμε άλλωστε αυτές τις περίεργες αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία, που δεν μπορούμε να τις εξηγήσουμε. Το “Dance of Reality” παίρνει αυτές τις μικρές μαγικές στιγμές και τις επεκτείνει, τις διερευνά και τις χρωματίζει με τα πιο έντονα χρώματα. Η αγάπη και η αδυναμία του Jodorowsky για το σουρεαλιστικό και το τραγελαφικό αποδεικνύεται και με το παραπάνω σε αυτή του την ταινία. Αυτό που κάνει τις ταινίες του τόσο μαγευτικές όμως δεν είναι η παραδοξότητά τους, αλλά η άρνησή τους να χωρίζουν τον κόσμο σε καλούς και σε κακούς, ακόμα και όταν είναι πασιφανές ή πολύ εύκολο να το πράξουν. Άλλωστε, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη μας, όλοι μας κινούμαστε μεταξύ καλού και κακού, σαν πνευματικοί πρόσφυγες που χάσαμε το παρελθόν και το μέλλον μας, παραπαίουμε μεταξύ του καλύτερου και του χειρότερου εαυτού μας.

Μπορεί να ζούμε στην πραγματικότητα, όπως ο Jodorowsky υποστηρίζει, ωστόσο δεν διαμένουμε εξ ολοκλήρου στο εσωτερικό της. Η σχέση μας με την πραγματικότητα δεν είναι παρά ένας απαλός χορός, ένα πανέμορφο ταξίδι, μια συνεχής αντανάκλαση.