“Fahrenheit 451”

Αυγέρη Αγγελική Ρεπόρτερ-Αρθρογράφος 03-09-2014

Το μυθιστόρημα του Ρέη Μπράντμπερυ Fahrenheit 451, μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη από τον Francois Truffaut και γυρίστηκε το 1966.

Η υπόθεση της ταινίας, είναι αντίστοιχη του λογοτεχνικού κειμένου του Μπράντμπερυ. Σε ένα απροσδιόριστο μέλλον και σε μια τεχνοκρατούμενη κοινωνία τα βιβλία απαγορεύονται και καίγονται στην πυρά. Τα βιβλία είναι απαγορευμένα και όποιος έχει έστω και ένα στην κατοχή του κινδυνεύει, όχι μόνο να του κάψουν το σπίτι μαζί με τα βιβλία οι πυροσβέστες, αλλά και να συλληφθεί. Στον αντίποδα, η χρήση της τηλεόρασης είναι κάτι παραπάνω από νόμιμη. Οι χαρακτήρες από τις τηλεοπτικές εκπομπές είναι η οικογένεια του καθενός. Οι τοίχοι των σπιτιών των ανθρώπων είναι στην ουσία οθόνες που παίζουν ασταμάτητα. Οι ίδιοι οι άνθρωποι φοράνε ακουστικά στα αυτιά τους μέσω των οποίων ενημερώνονται συνεχώς για νέα και ειδήσεις. Γενικά όλα είναι δομημένα έτσι ώστε ο κάθε άνθρωπος να βομβαρδίζεται αδιάκοπα από εξωτερικά ερεθίσματα και κατά συνέπεια να μην έχει χρόνο να σκεφτεί. Παρόλο που οι άνθρωποι ζούνε σε μία πόλη βιώνουν την απόλυτη μοναξιά αφού δεν έχουν πραγματικούς φίλους. Φυσικά το αποτέλεσμα όλης αυτής της κατάστασης στην ψυχολογία του ανθρώπου δεν είναι καθόλου ευχάριστο. Αρκετοί άνθρωποι έχουν βρει καταφύγιο στα χάπια, τόσοι πολλοί που το ιατρικό συνεργείο που κάνει τις πλύσεις στομάχου να τις κάνει κατ’ οίκον. Στην κοινωνία αυτή παρέχονται ελεύθερα φάρμακα ώστε οι πολίτες να βρίσκονται σε καταστολή. Η πλοκή της ιστορίας ξεκινάει όταν ο πρωταγωνιστής, ο πυροσβέστης Γκάι Μόνταγκ γνωρίζει μια γειτόνισσα του, την Κλαρίς. Η Κλαρίς δεν φέρεται όπως η πλειονότητα του κόσμου, δηλαδή της αρέσει να συζητάει με άλλους και γενικότερα να σκέφτεται. Ο Μόνταγκ αρχίζει να επηρεάζεται από τις ερωτήσεις που του κάνει η Κλαρίς όπως για το αν διαβάζει τα βιβλία που καίει. Η Κλαρίς καταφέρνει να τον κάνει να προβληματιστεί για την ζωή του και για τα βιβλία. Τελικά, ο Μόνταγκ αρχίζει να διαβάζει βιβλία παράνομα και να αλλάζει στάση απέναντι στο κοινωνικό και νομικό σύστημα μέχρι που αποφασίζει να αναλάβει δράση ώστε να καταστρέψει το σώμα της πυροσβεστικής. Εν τέλει δεν τα καταφέρνει διότι η γυναίκα του φοβούμενη τον νόμο, τον καταδίδει στην πυροσβεστική για την παράνομη κατοχή βιβλίων του. Στο τέλος ο Μόνταγκ αποδρά από την πυροσβεστική και καταφεύγει σε ένα απόμερο μέρος για το οποίο του είχε μιλήσει η Κλαρίς. Στο μέρος αυτό, μακριά από το κέντρο της πόλης, ζουν βιβλιο-άνθρωποι, δηλαδή φιλομαθείς οι οποίοι έχουν απομνημονεύσει σπουδαία μυθιστορήματα και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή, ώστε να τα ξανατυπώσουν, όταν η κοινωνία θα είναι και πάλι δεκτική.

Συσχετισμός με το σήμερα

Η ιστορία του Fahrenheit 451, αποτελεί ένα πολύ επίκαιρο σχόλιο για την σύγχρονη κοινωνία. Οι παραλληλισμοί με την δική μας κοινωνία είναι συνεχείς. Θα μπορούσε κανείς να πει πως αποτελεί ακόμη και πρόβλεψη για το μέλλον, σύμφωνα με την τροπή που έχουν πάρει σήμερα τα πράγματα.

Τα βιβλία παρουσιάζουν το επίπεδο της κοινωνίας και της σκέψης του ανθρώπου. Η πλήρης απουσία των βιβλίων και η επικράτηση της τηλεόρασης έχουν μεταλλάξει τους ανθρώπους. Η παρομοίωση της κοινωνίας μας με την κοινωνία που απεικονίζεται στο μυθιστόρημα είναι μεν παρατραβηγμένη αλλά όχι και ιδιαίτερα. Ήδη σήμερα οι τηλεοράσεις ομοιάζουν πολύ με αυτές του μυθιστορήματος, καθώς επίσης και το γεγονός ότι κάθε σπίτι έχει πάνω από μία. Επιπλέον, ο συγγραφέας σατιρίζει φαινόμενα της δικής μας εποχής όπως ο υπερκαταναλωτισμός και η προσκόλληση στα τηλεοπτικά προγράμματα. Ένα ακόμα θέμα που θίγεται και αντιστοιχεί σε σημερινό είναι το γεγονός ότι οι άνθρωποι αποφεύγουν τα δυσάρεστα αλλά αναγκαία και θέλουν να ακούνε μόνο ευχάριστα ενώ κυριαρχεί μόνο η ευκολία και η ευχαρίστηση. Επίσης, τα βιβλία αποφεύγονται διότι απαιτούν χρόνο και οι άνθρωποι περιορίζονται στις ξερές γνώσεις εφόσον ισχυρίζονται πως δεν διαθέτουν χρόνο για διάβασμα. Το περιεχόμενο του κάθε βιβλίου συμπτύχθηκε ξανά και ξανά μέχρι που κατέληξε σε μερικές προφορικές φράσεις, αρκετά σύντομο δηλαδή ώστε να μην απαιτεί χρόνο. Αυτό ακριβώς παρατηρείται σήμερα στο διαδίκτυο και γενικότερα στα ηλεκτρονικά μέσα. Προτιμώνται οι σύντομες γραφές του διαδικτύου και ιδιαίτερα αυτές που έχουν εικόνες για την κατανόηση των οποίων αρκεί μόνο μια ματιά. Τα παραδοσιακά βιβλία πλέον είναι χάσιμο πολύτιμου χρόνου. Οι ίδιοι οι άνθρωποι δηλαδή παραμερίζουν τα βιβλία και όπως στην ταινία δημιούργησαν τις προϋποθέσεις και για την περαιτέρω νομική κατάργησή τους.

Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι όπως ξεδιπλώνεται η ιστορία, μας αποκαλύπτεται πως στην κοινωνία αυτή ανθεί η παραπληροφόρηση. Το σύστημα, παραποιεί τις ειδήσεις και αλλοιώνει γεγονότα όποτε το κρίνει σκόπιμο για να προστατέψει τα συμφέροντά του. Ακριβώς όπως συμβαίνει και στην σύγχρονη κοινωνία.