«Η μουσική μπορεί να φέρει κατάθλιψη;»

Αποστόλης Σαμακοβλής11-04-2018

Μπορεί η μουσική να φέρει κατάθλιψη ή η κατάθλιψη χρειάζεται την μουσική για να δικαιολογήσει την ύπαρξη της στο άτομο;

Αρκετές φορές σε μια παρέα κάποιο τυχαίο βράδυ μάζωξης για ακρόαση μουσικής (όπως έλεγαν τις παλιές δεκαετίες) σε σπίτι συνήθως, αυτός που έχει αναλάβει χρέη παραγωγού επιλέγει ένα μουσικό κομμάτι και ακούγεται η φράση:

«Άλλαξε αυτήν την μουσική ρε, κατάθλιψη θα μας φέρεις», συνήθως από τον πιο ευαίσθητο και ανασφαλή της παρέας που δεν θέλει να το παραδεχτεί. Και έτσι καίγεται το κομμάτι, όσο ωραίο κι αν είναι, σε όποιο μουσικό είδος και να ανήκει. Απλά γιατί κάποιος το έχει συνδυάσει με μια ψυχολογική κατάσταση ή μνήμη, κατά αυτόν άσχημη.

Κι όμως, υπάρχουν στην ατέλειωτη μουσική εκεί έξω πολύ καλά κομμάτια που όντως δεν ξυπνούν την πιο χαρούμενη διάθεση ενός ατόμου. Έχουν παίξει σε συγκεκριμένα σημεία ταινιών και σειρών όπου κάτι κακό έχει συμβεί οπότε ενδόμυχα συνδυάζονται με τον φόβο του χαρούμενου ατόμου, την ψυχολογική του κατάρρευση.

Άπειρα τα παραδείγματα που αφορούν τέτοια μουσική, το πρώτο που σκέφτομαι είναι το theme του Forest Gump από τον Alan Silvestri. Το έχουμε συνδυάσει με την αγαπημένη ταινία με την οποία όλοι είχαμε δακρύσει, το έχουμε συνδυάσει με τον αποχαιρετισμό του Γρηγόρη και του Λάζαρου στο «Είσαι Το Ταίρι Μου» με τον οποίο όλοι είχαμε κλάψει. Ακόμη και μετά από τόσα χρόνια που πέρασαν ένα σφίξιμο το νιώθουμε όποτε ακούγεται το κομμάτι.

Μένοντας σε αυτό αφήνουμε τον αρνητισμό να σκεπάζει την πολύ καλή μουσική της συγκεκριμένης σύνθεσης. Μένουμε στον Forrest Gump σαν ένα άτομο με ιδιαιτερότητες που λοιδορήθηκε και πάσχισε για να πετύχει στο τέλος της ταινίας στην πρώτη περίπτωση, μένουμε στο τέλος μια φιλίας στην δεύτερη.

Και αποδεχόμαστε τον αρνητισμό μην μπορώντας να δούμε την επιτυχία του πρώτου μέσω των δυσκολιών που αντιμετώπισε ή την ελπίδα των δεύτερων να ξανασυναντηθούν. Και αυτόματα επειδή σαν είδος αρεσκόμαστε στο κακό και την καταστροφολογία, μας αρέσει να είμαστε δυστυχισμένοι, βαφτίζουμε καταθλιπτική μια μουσική. Και αυτόματα ή την διαγράφουμε από το μυαλό μας ή όποτε φτάνει στα αυτιά μας δυσανασχετούμε και δυστυχούμε. Έτσι, χωρίς λόγο.

Το παράδειγμα της συγκεκριμένης μουσικής είναι τυχαίο αλλά είναι το πιο έντονο που σκέφτηκα. Δυστυχώς υπάρχουν άπειρα τέτοια, βαφτισμένα από ανθρώπους βέβαια, καταθλιπτικά κομμάτια. Πίστευα ακριβώς το ίδιο, ώσπου μια νύχτα σκέφτηκα πως ο άνθρωπος φτιάχνει μουσική για να κάνει τον κόσμο καλύτερο και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί όταν η μουσική του οδηγεί λαό στην απομόνωση, στην δυστυχία, στην κακή ψυχολογία και κατ’ επέκταση σε σκοτεινότερα μονοπάτια. Και έκανα το πιο απλό που σκέφτηκα, κατέγραψα τα προσωπικά μου καταθλιπτικά ακούσματα και τα άκουσα ξανά σαν πρώτη φορά χωρίς να σκέφτομαι που πρώτο-ακούστηκαν και σε τι αναφέρεται ο στίχος, αν υπάρχει, και τις εικόνες που μου φέρνουν. Και η άποψη μου άλλαξε.

Συμπέρασμα:

Δεν υπάρχει μουσική που προκαλεί κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, ποδάγρα, αρθρίτιδα ή οποιαδήποτε ασθένεια. Υπάρχει το ανθρώπινο μυαλό που δεν έχει μάθει να ξεχωρίζει τι ακούει και πως το ακούει. Και είναι κρίμα μουσική να κατακρίνεται λόγω τέτοιων αντιλήψεων και να περνά στα αζήτητα.