Είναι καλό οι σύζυγοι να είναι και οι καλύτεροι φίλοι;

Έφη Μεσιτίδου23-06-2019

Είναι απαραίτητο συστατικό ενός καλού γάμου η δυνατή φιλία ανάμεσα στους συζύγους;

Αυτή η φράση διαθόθηκε τόσο πολύ που πλέον την ακούμε παντού. Η Μισέλ Ομπάμα για παράδειγμα, εκδήλωσε τα συναισθήματά της προς τον Μπαράκ Ομπάμα σε μια ανάρτηση που έκανε στο Instagram για την 25η επέτειο του γάμου τους λέγοντας Είσαι ακόμη ο καλύτερός μου φίλος.

Γενικότερα, παρατηρούμε ότι εμφανίζονται συχνά συγγραφείς οι οποίοι γράφουν άρθρα για την «ανάπτυξη της φιλίας» με τον/τη σύζυγό σας.

Το οξύμωρο είναι ότι οι σύζυγοι-φίλοι είναι παντού γύρω μας αυτή την εποχή. Ίσως λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος για τη φιλία που εμφανίζεται στα κοινωνικά δίκτυα, ίσως είναι η μείωση της ύπαρξης πραγματικών φίλων στις ζωές μας, ίσως γιατί όλοι μας έχουμε πλέον πρόσβαση σε δημόσιες δηλώσεις των κάποτε ιδιωτικών σχέσεων. Όποιος και αν είναι ο λόγος, οι αναφορές στον/στην σύζυγο ως ο κολλητός/η κολλητή, το ‘φιλαράκι μου’, είναι παντού.

Αυτές οι αναφορές αφθονούν τόσο πολύ που κάποιες φορές υπάρχουν και αντίθετες αντιδράσεις, όπως άρθρα που υποστηρίζουν ότι ο/η σύζυγός σας δεν θα πρέπει να είναι ο/η καλύτερός/η σας φίλος/η...

Οπότε, τι ισχύει; Το να θεωρούμε ότι οι σύζυγοί μας είναι οι καλύτεροι φίλοι μας, είναι ένα δείγμα οικειότητας, αφοσίωσης και εμπιστοσύνης που αποκτήθηκε με κόπο ή είναι ένα σημάδι ότι έχουμε παγιδευτεί από τις καθημερινές υποχρεώσεις για τη διαχείριση της ζωής μας που έχουμε παραιτηθεί από τη σεξουαλική έλξη, το πάθος και το ερωτικό παιχνίδι; Έχει γίνει ο γάμος κάτι περισσότερο από μία απλή «φιλία με πλεονεκτήματα»;

Σχετικά με αυτό το ερώτημα, υπάρχει αντίστοιχη έρευνα: ο Τζων Χέλιγουελ είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Βανκούβερ και εκδότης της Έκθεσης για την Παγκόσμια Ευτυχία. Ενώ ερευνούσε τις κοινωνικές σχέσεις πριν από λίγα χρόνια, ανακάλυψε ότι όλοι μας αποκομίζουμε οφέλη από διαδικτυακούς και πραγματικούς φίλους, αλλά ότι οι μόνοι φίλοι που ενισχύουν την ικανοποίησή μας στη ζωή είναι οι πραγματικοί φίλοι.

Όμως παρ’ όλο που η επίδραση των πραγματικών φίλων στην ευημερία μας είναι σημαντική για όλους, είναι λιγότερο σημαντική για τους παντρεμένους από ό,τι για τους ελεύθερους. Έτσι καταλήξαμε στην ιδέα ότι ο γάμος είναι ένα είδος ‘υπερ-φιλίας’, δηλώνει.

Ο Χέλιγουελ και η ομάδα του, ανακάλυψαν ότι μια μελέτη που διεξήχθη για αρκετά χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία, είχε στοιχεία που θα μπορούσαν να ρίξουν φως στο ερώτημα αυτό. Μεταξύ των ετών 1991 και 2009, μία έρευνα για τα βρετανικά νοικοκυριά, ζήτησε από 30.000 ανθρώπους να αξιολογήσουν αριθμητικά την ικανοποίηση στη ζωή τους. Είπε ότι γενικότερα, οι παντρεμένοι εξέφρασαν μεγαλύτερη ικανοποίηση και ήταν περισσότερο ικανοί να διαχειριστούν την πτώση της ευημερίας που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι κατά τη μέση ηλικία, κατά τη διάρκεια της οποίας αντιμετωπίζουν εργασιακό στρες, τη φροντίδα των ηλικιωμένων γονιών τους και άλλες πιέσεις.

Αλλά ένα εντελώς ξεχωριστό τμήμα της έρευνας ζήτησε από τους συμμετέχοντες να ονομάσουν τον καλύτερό τους φίλο. Όσοι ονόμασαν τους/τις συζύγους τους είχαν διπλάσιες πιθανότητες να είναι περισσότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Ελαφρώς περισσότεροι άντρες από ό,τι γυναίκες έκαναν αυτή την επιλογή και όπως ανέφερε ο Χάλιγουελ είναι λογικό, γιατί οι άντρες τείνουν να έχουν λιγότερους φίλους.

Είναι απαραίτητο συστατικό ενός καλού γάμου το να αισθανόμαστε έτσι για τους/τις συζύγους μας; τον ρώτησα.

Σε καμία περίπτωση, απάντησε ο Χάλιγουελ. Τα οφέλη του γάμου είναι ισχυρά ακόμη και για εκείνους που έχουν πολλούς φίλους. Απλά είναι ακόμη μεγαλύτερα για εκείνους που θεωρούν τους/τις συζύγους ως τους καλύτερους τους φίλους. Είναι ένα επιπλέον μπόνους.

Όμως άλλοι ερευνητές, δεν είναι και τόσο σίγουροι.

Ο ψυχίατρος Αμίρ Λιβάιν, μελετητής των κοινωνικών σχέσεων, εξήγησε ότι όλοι έχουμε αυτό που αποκαλεί «ιεραρχία της σύνδεσης», που σημαίνει ότι αν μας συμβεί κάτι κακό έχουμε μία σειρά κατάταξης των ανθρώπων που τηλεφωνούμε. Στις πρώτες δεκαετίες της ζωής μας, εκείνοι που βρίσκονται στις υψηλότερες βαθμίδες, είναι συνήθως οι γονείς μας ή άλλα μέλη της οικογένειας.

Το πρόβλημα καθώς μεγαλώνεις είναι, πώς μπορείς να αφήσεις να σε πλησιάσει κάποιος που βασικά σου είναι τελείως ξένος; λέει ο Χάλιγουελ. Η φύση έχει εφεύρει ένα κόλπο: Λέγεται έλξη. Η σεξουαλική έλξη ρίχνει όλα τα εμπόδια, σου επιτρέπει να πλησιάσεις ένα νέο πρόσωπο με ένα σωματικό τρόπο, με τον οποίο δεν έρχεσαι κοντά με την οικογένειά σου.

Με τον καιρό, φυσικά, αυτή η σωματική έλξη φθίνει. Ενώ πολλοί σύζυγοι λυπούνται για αυτή την απώλεια της έξαψης, ο Λιβάιν την επιβραβεύει. Είναι έξυπνο, ισχυρίζεται. Αν κάνεις σαν τρελός για τον άλλον συνέχεια, πώς θα μεγαλώσεις παιδιά; Πώς θα μπορέσεις να εργαστείς;

Αντί να παραπονιόμαστε, θα πρέπει να δούμε αυτή τη νέα φάση σαν μια επιτυχία: Τώρα έχω αυτό το πρόσωπο στη ζωή μου με το οποίο συνδέομαι. Νιώθω το αίσθημα της ασφάλειας. Αυτό μου επιτρέπει να είμαι και πάλι ξεχωριστό πρόσωπο και με οδηγεί στην αυτοπραγμάτωση.

Είναι αυτό το αίσθημα της ασφάλειας λέει ο Λιβάιν που μας οδηγεί να περιγράφουμε τους/τις συζύγους μας σαν «φίλους» μας. Αλλά αυτή η γλώσσα δεν είναι απόλυτα σωστή, λέει.

Πρώτον, τα ζευγάρια εξακολουθούν να χρειάζονται αυτό που αποκαλεί «σεξ συντήρησης», γιατί επανεγκαθιστά την σωματική οικειότητα και ανανεώνει τη σχέση.

Δεύτερον, ο όρος «φιλία» είναι «μία αναπαράσταση του τι συμβαίνει», προσθέτει. Αυτό που βασικά εννοούν οι άνθρωποι είναι «βρίσκομαι σε μια ασφαλή σχέση. Το να είμαι κοντά στον/στην σύντροφό μου είναι πολύ ικανοποιητικό. Τον/την εμπιστεύομαι. Είναι εκεί για μένα με ένα τόσο βαθύ τρόπο που μου επιτρέπει να βρίσκω το κουράγιο να δημιουργώ, να εξερευνώ, να φαντάζομαι.

Ο Λιβάιν συνοψίζει αυτό το συναίσθημα ως: ο/η σύντροφoς είναι συνεπής, διαθέσιμος/η, αξιόπιστος/η, προβλέψιμος/η και ανταποκρίνεται γρήγορα. Όμως η λέξη, «σύζυγος» δεν συνοψίζει ήδη αυτή την περιγραφή; τον ρώτησα. Γιατί ξαφνικά χρησιμοποιούμε την έκφραση ‘καλύτερος φίλος’, η οποία δεν ταιριάζει;

Γιατί αυτά δεν τα παρέχουν όλοι οι σύζυγοι, απάντησε και έτσι υποδεικνύουμε ότι δεν το θεωρούμε δεδομένο. Αυτό που ίσως θα έπρεπε να λέμε είναι «ασφαλής σύζυγος».

Υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα όταν αποκαλείς τον σύζυγο/τη σύζυγό καλύτερό/ή σου φίλο/η. Οι λέξεις σημαίνουν τελείως διαφορετικά πράγματα.
Οι Πίρσον και Μπέιντερ είναι ψυχολόγοι και παντρεμένοι για πάνω από 30 χρόνια. Ο Πίρσον ισχυρίζεται ότι υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των καλύτερων φίλων και των συζύγων. Ένα από τα κριτήρια της κολλητής φιλίας, είναι ότι αισθάνεσαι αποδεκτός χωρίς όρους, δηλώνει. Τι με νοιάζει αν ο κολλητός μου ο Μαρκ είναι ακατάστατος στην κουζίνα, αφήνει μία χαοτική κατάσταση στο μπάνιο και δεν πληρώνει τους φόρους του;

Αλλά σε μία συζυγική σχέση, λέει, δεν μπορείς να αποφύγεις αυτά τα θέματα.

Η Μπέιντερ λέει ότι όταν τα ζευγάρια αρχίζουν να γνωρίζονται, αναφέρονται στους εαυτούς τους ως συντρόφους, το οποίο είναι θετικό. Όταν είναι μαζί για 30, 40 ή 50 χρόνια και χρησιμοποιούν τον ίδιο όρο, είναι ένα σημάδι μας υγιούς σχέσης.

Αυτοί που βρίσκονται κάπου ενδιάμεσα χρησιμοποιώντας τον όρο ‘φίλοι’ ίσως να μην σημαίνει κάτι καλό, δηλώνει η Μπέϊντερ. Είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι αποφεύγουν την σύγκρουση και την ένταση. Συχνά σημαίνει ότι έχουν παραιτηθεί από την πολυπλοκότητα του να είναι με κάποιον. Αντί να λένε, «Τι να κάνουμε, έτσι είναι ο/ σύζυγός μου», είναι προτιμότερο να δουλέψουν τη σχέση τους.

Η Μπέιντερ είπε ότι θα ήταν καλύτερο να αρχίσουμε να αμφισβητούμε την ιδέα ότι δεν πρέπει να προσπαθούμε να αλλάξουμε αυτούς που παντρευόμαστε. Πιστεύω ότι αυτό ακριβώς είναι ο γάμος, προσθέτει. Έχει να κάνει μετο να πάρεις ό,τι καλύτερο μπορείς από το πρόσωπο που παντρεύεσαι.

Ένας καλός γάμος υπάρχει, όταν οι άνθρωποι δίνουν ώθηση ο ένας στο άλλον, αμφισβητούν ο ένας τον άλλον, ενθαρρύνουν ο ένας τον άλλον και ναι, αλλάζουν ο ένας τον άλλον, λέει.

Όταν τους ρώτησα αν είναι κολλητοί φίλοι, γέλασαν. Είμαστε καλοί φίλοι, είπε ο Πίρσον.

Πολύ καλοί φίλοι, είπε η δρ. Μπέιντερ. Ο σύζυγός μου είναι πολλά πράγματα που δεν είναι η καλύτερή μου φίλη, αλλά η καλύτερή μου φίλη είναι επίσης πολλά πράγματα που αυτός δεν είναι.

Αυτή μπορεί να είναι και η ουσία: Με το να αποκαλείς τον άνθρωπο που παντρεύτηκες καλύτερό σου φίλο, μπορεί να λες εν συντομία ότι σου αρέσει πραγματικά ο/η σύζυγός σου και ότι έχετε κοινή ιστορία, κοινές ζωές και κοινά όνειρα. Αλλά τελικά, αυτή η έκφραση στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν τιμά το πλήρες νόημα του γάμου ή της φιλίας. Εξάλλου, αν ο/η σύζυγός σου είναι ο καλύτερός/η σου φίλος/η τότε σε ποιον θα παραπονεθείς για αυτόν/αυτή;

Πηγή: www.psychologynow.gr, www.nytimes.com
Συγγραφέας: Bruce Feiler
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου