Φεμινισμός σήμερα: Μια κοινωνικά αποδεκτή θεωρία ή μια παρεξηγημένη έννοια;

Αχιάκο Μαμπέλ - Αρθρογράφος16-12-2014

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε έρευνα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ σχετικά με το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων στον οικονομικό, εκπαιδευτικό και υγειονομικό τομέα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι σκανδιναβικές χώρες (Ισλανδία, Σουηδία, Νορβηγία κλπ) κατείχαν τις πρώτες θέσεις αφού δείχνουν να έχουν εξαλείψει σημαντικά τη κοινωνική ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών σε αντίθεση με το Πακιστάν, την Υεμένη, το Μαλί αλλά και την Ελλάδα (81η) που βρέθηκαν στις τελευταίες θέσεις της κατάταξης καθώς εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των δύο φύλων. Το ερώτημα λοιπόν που εγείρεται είναι: πόσο πραγματικά εξακολουθεί να κάνει πρόοδο η φεμινιστική θεωρία στον σύγχρονο κόσμο; 'Η κατά πόσο συνεχίζει να έχει απήχηση στον γυναικείο και ανδρικό πληθυσμό;


Ο φεμινισμός σαν πολιτικό και κοινωνικό κίνημα, όπως τoν γνωρίζουμε σήμερα. εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 18ου αιώνα μαζί με αυτό του Διαφωτισμού με στόχο την πρόσβαση των γυναικών στην εκπαίδευση με πρωτεργάτες τον Μαρκήσιο de Condorcet και την Λαίδη Mary Wortley Montagu. Αργότερα, στα τέλη του 19ου αιώνα έγινε περισσότερο οργανωμένο λόγω του ότι με την πάροδο των χρόνων όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι το γυναικείο φύλο βρισκόταν σε υποδεέστερη θέση σε σύγκριση με τους άνδρες. 'Εκτοτε θεσπίστηκε από συνολικές δράσεις, με τις πιο γνωστές από τις οποίες ήταν το πρώτο Φεμινιστικό Συνέδριο, τις σουφραζέτες καθώς και την μαζική απεργία που πραγματοποίησαν δεκάδες χιλιάδες εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας στις 8 Μαρτίου 1857. Στα πρώτα κατορθώματα του κινήματος συμπεριλαμβάνονται η παροχή εκλογικού δικαιώματος στις γυναίκες, ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην πολιτική, στην υγειονομική περίθαλψη, στην αγορά εργασίας και γενικά η ίση παροχή ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών. Όπως αποδεικνύεται, δυστυχώς, από τις σημερινές συνθήκες, οι στόχοι του φεμινισμού δεν επιτεύχθηκαν πλήρως καθώς στον 21ο αιώνα δεν μπορούμε να μιλάμε ακόμα για ισότητα μεταξύ των δύο φύλων. Τι μπορεί να ευθύνεται άραγε γι' αυτό;


Πολλές έρευνες των τελευταίων χρόνων δείχνουν ότι στον εργασιακό τομέα οι συνολικές αποδοχές εξακολουθούν να είναι χαμηλότερες από αυτές των ανδρών ή, χειρότερα, ότι οι γυναίκες «χαίρουν» άνισης μεταχείρισης. 'Όσον αφορά δε την κοινωνική ζωή των γυναικών θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κατάσταση που επικρατεί ποικίλει από χώρα σε χώρα για λόγους που μπορεί να οφείλονται στις θρησκευτικές πεποιθήσεις των ατόμων, τις προκαταλήψεις, τη νομοθεσία και άλλα πολλά. Για τον λόγο αυτό παρατηρείται σήμερα ότι στις δυτικές χώρες μειώνεται εντυπωσιακά το χάσμα μεταξύ των δύο φύλων, ενώ σε ανατολικές και υποαναπτυσσόμενες χώρες οι διαφορές μεταξύ ανδρικού και γυναικείου πληθυσμού ολοένα και πληθαίνουν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν χώρες στις οποίες κυριαρχεί η θρησκεία του Ισλάμ, όπου οι γυναίκες υποχρεώνονται να κυκλοφορούν με αλμπάγια ή μπούρκα, απαγορεύονται η εργασία και οι σπουδές, μένοντας έτσι σε πολύ κατώτερη θέση κοινωνικά. Δεδομένου αυτού, αποδεικνύεται ότι ο αγώνας για την ίση μεταχείριση των γυναικών δεν έχει τελειώσει ακόμα.


Ωστόσο γίνεται αντιληπτό ότι η έννοια του φεμινισμού έχει παρερμηνευτεί σε σημαντικό βαθμό με πολλές γυναίκες να στρέφονται σήμερα εναντίον του. Τον Ιούλιο του 2013 εμφανίστηκε στο διαδίκτυο (και συγκεκριμένα στη διαδικτυακή πλατφόρμα του tumblr) το κίνημα Women Against Feminism (Γυναίκες Εναντίον του Φεμινισμού). Στο μπλογκ αυτό εμφανίζονται γυναίκες που υποστηρίζουν την θέση αυτή για διάφορους προσωπικούς λόγους, δείχνοντας την άγνοια που υπάρχει μεταξύ των γυναικών σχετικά με τον σκοπό του φεμινισμού και ότι συνεπάγεται με αυτό.

Από την άλλη διαπιστώνεται ότι υπάρχει ακόμα σημαντική μερίδα των ανδρών που δεν αποδέχονται τον φεμινισμό με πρόσφατο παράδειγμα τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ο οποίος υποστήριξε δημοσίως: «Δεν είναι δυνατόν να φέρνουμε σε ίση μοίρα τους άνδρες και τις γυναίκες. Αυτό είναι αντίθετο στη φύση γιατί η φύση τους είναι διαφορετική. Δεν μπορείς να βάλεις έναν άνδρα σε ίση θέση με μια γυναίκα που θηλάζει το παιδί της... Δεν μπορείς να βάλεις τις γυναίκες να κάνουν όλες τις ανδρικές δουλειές, κατά το πρότυπο των κομμουνιστικών καθεστώτων. Αυτό είναι αντίθετο στην εύθραυστη φύση τους».


Συμπερασματικά, λοιπόν, είναι ευρέως αποδεκτό ότι το κίνημα του φεμινισμού έχει συγκεντρώσει στο ιστορικό του σημαντικές επιτυχίες, αλλά ο δρόμος για την πλήρη επίτευξη των στόχων είναι ακόμα πολύ μακρύς λόγω του ότι με την πάροδο του καιρού η γυναίκα έρχεται αντιμέτωπη με όλο και περισσότερες δυσκολίες τις οποίες δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αν σταματήσει να διεκδικεί τα δικαιώματα της. Μπορεί η γυναίκα σήμερα να μην αντιμετωπίζει τα προβλήματα μιας γυναίκας του 18ου και 19ου αιώνα, αφού αυτά έχουν επιλυθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, όμως αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι μπορεί να επαναπαυτεί θεωρώντας ότι χαίρει ίσης μεταχείρισης. Αυτό τίποτα άλλο παρά καταστροφικό θα ήταν.