Πώς το διαδίκτυο αλλάζει τον εγκέφαλό μας

10-06-2019

Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη έρευνα που αποκαλύπτει πως το διαδίκτυο αλλάζει τον εγκέφαλο μας.
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Western Sydney, το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το Kings College, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ φέρνουν στην επιφάνεια σημαντικά ερευνητικά ευρήματα που δείχνουν ότι το διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει οξείες και διαρκείς αλλαγές σε συγκεκριμένες περιοχές γνωστικής λειτουργίας, οι οποίες μπορεί να αντανακλούν σε αλλαγές στον εγκέφαλο, επηρεάζοντας τις ικανότητες εστίασης, τις διαδικασίες μνήμης και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.

Σε αυτήν την πρωτοποριακή έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο World Psychiatry – το κορυφαίο παγκοσμίως journal ψυχιατρικής έρευνας, οι ερευνητές διερεύνησαν βασικές υποθέσεις σχετικά με το πώς το διαδίκτυο μπορεί να αλλάξει τις γνωστικές διαδικασίες και εξέτασαν περαιτέρω το βαθμό στον οποίο οι υποθέσεις αυτές υποστηρίχθηκαν από τα πρόσφατα ευρήματα ψυχολογικής, ψυχιατρικής και νευροαπεικονιστικής έρευνας.

Τα βασικά ευρήματα αυτής της έρευνας είναι ότι η αυξημένη χρήση του διαδικτύου θα μπορούσε πράγματι να επηρεάσει πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, η απεριόριστη ροή ειδοποιήσεων και νέων από το διαδίκτυο, μάς ενθαρρύνει να συνεχίσουμε να έχουμε μια διχασμένη προσοχή, η οποία με τη σειρά της μπορεί να μειώσει την ικανότητά μας για τη διατήρηση της συγκέντρωσης σε μία μόνο εργασία, δήλωσαν οι ερευνητές.

Επιπλέον, ο διαδικτυακός κόσμος μας παρουσιάζεται σήμερα ως ένας μοναδικά μεγάλος και συνεχώς προσβάσιμος πόρος για γεγονότα και πληροφορίες, κάτι που βρίσκεται μόνο μερικά κλικ μακριά. Δεδομένου ότι έχουμε τώρα τις περισσότερες από τις πραγματικές πληροφορίες του κόσμου κυριολεκτικά στα δάχτυλά μας, αυτό φαίνεται ότι έχει την ικανότητα να αρχίσουν να αλλάζουν οι τρόποι με τους οποίους αποθηκεύουμε, ακόμα και αξιολογούμε, γεγονότα και γνώσεις στην κοινωνία και στον εγκέφαλο.

Η πρόσφατη εισαγωγή και η ευρεία υιοθέτηση αυτών των ηλεκτρονικών τεχνολογιών, μαζί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλούν επίσης ανησυχία σε εκπαιδευτικούς και γονείς. Οι κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του 2018 συνιστούσαν στα μικρά παιδιά (ηλικίας 2-5 ετών) να εκτίθενται σε μία ώρα την ημέρα ή λιγότερο σε οθόνες. Ωστόσο, η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερευνών που εξετάζουν τις επιπτώσεις του διαδικτύου στον εγκέφαλο, διεξήχθη σε ενήλικες και έτσι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστούν τα οφέλη και τα μειονεκτήματα της χρήσης του διαδικτύου στους νέους.

Ο Δρ. Φιρθ, εκ των συγγραφέων της έρευνας αναφέρει ότι αν και χρειάζεται περισσότερη έρευνα, η αποφυγή των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων μπορεί να είναι τόσο απλή όσο και η εξασφάλιση ότι τα παιδιά δεν θα χάσουν άλλες σημαντικές αναπτυξιακές δραστηριότητες, όπως η κοινωνική αλληλεπίδραση και η άσκηση, αφιερώνοντας υπερβολικό χρόνο στις ψηφιακές συσκευές.

Για να βοηθήσουμε με τις αρνητικές επιπτώσεις που παρουσιάζονται, αξίζει να αναφέρουμε ότι υπάρχουν επίσης διαθέσιμες ένα πλήθος εφαρμογών και προγραμμάτων λογισμικού για τον περιορισμό της χρήσης του διαδικτύου και της πρόσβασης σε smartphones και υπολογιστές που οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να θέσουν ορισμένους κανόνες φιλικούς προς την οικογένεια τόσο στον χρόνο που αφιερώνεται στις ηλεκτρονικές συσκευές, αλλά και στους τύπους περιεχομένου που παρακολουθούν, αναφέρει.

Παράλληλα, είναι επίσης σημαντικό να μιλάμε συχνά στα παιδιά μας για τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζονται από την διαδικτυακή ζωή τους ελπίζοντας ότι θα εντοπίσουμε τα παιδιά που κινδυνεύουν από τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό, τις εθιστικές συμπεριφορές ή ακόμα και την εκμετάλλευση, επιτρέποντας έτσι την έγκαιρη παρέμβαση για την αποφυγή αρνητικών αποτελεσμάτων, ολοκληρώνει.

Τα ευρήματα αυτής της έρευνας υπογραμμίζουν πόσα περισσότερα πρέπει να μάθουμε για τον αντίκτυπο του ψηφιακού κόσμου στην ψυχική υγεία και την υγεία του εγκεφάλου. Υπάρχουν σίγουρα νέα πιθανά οφέλη για ορισμένες πτυχές της υγείας, αλλά πρέπει να τα εξισορροπήσουμε ενάντια στους πιθανούς κινδύνους.

Πηγή: www.psychologynow.gr, Joseph Firth et al, The "online brain": how the Internet may be changing our cognition, World Psychiatry (2019)