Το διαδίκτυο στη ζωή των παιδιών και των εφήβων σήμερα

Αγγελική Καβαλλιεράτου Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας/ Ψυχολόγος BSc, MSc06-04-2019

Στη σημερινή εποχή όπου το διαδίκτυο έχει μπει στη ζωή μας και υπάρχει έξαρση πολυμέσων, εικονικών αναπαραστάσεων, τα κοινωνικά δίκτυα και έξαρση των ψηφιακών παιχνιδιών, είναι δύσκολο να μιλάμε για ασφάλεια.

Δεν είναι εύκολο να απορρίψουμε εντελώς την χρήση του διαδικτύου και των παιχνιδιών που θεωρούμε ότι είναι επικίνδυνα, μπορούμε όμως να περιορίσουμε την χρήση τους.

Σε πιο μικρές ηλικίες αυτό μπορεί να γίνει με την συμμετοχή των γονέων στο παιχνίδι μαζί με το παιδί, κάτι που σταδιακά θα μειώνεται προχωρώντας προς την εφηβεία, αυτό όμως στη χρήση παιχνιδιών με βίαιο χαρακτήρα, δεν βοηθάει καθώς έτσι το μήνυμα που μεταφέρεται στο παιδί είναι ότι η βίαιη συμπεριφορά είναι αποδεκτή.

Η δημιουργικότητα έχει να κάνει με την αξιοποίηση του διαδικτύου για μορφωτικούς και εκπαιδευτικούς σκοπούς εντός και εκτός σχολείου χωρίς να παραγνωριστεί το γεγονός ότι η ψυχαγωγική χρήση του διαδικτύου συχνά εμπεριέχει στοιχεία δημιουργικής αξιοποίησης (κατερέλος & Παπαδόπουλος, 2009)


Έφηβοι και διαδικτυακά παιχνίδια

Μοναχικά παιχνίδια:
• για διασκέδαση, πνευματική διέγερση και περιέργεια
Διαδραστικά παιχνίδια:
• Πρόκληση, ανταγωνισμός, διαφυγή από την πραγματικότητα - κοινωνική αλληλεπίδραση.
• Επιπλέον σημαντικό κίνητρο είναι η ανάγκη για κοινωνική αλληλεπίδραση (κοινωνικοποίηση, σχέσεις, συνεργασία)
• Οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην περίοδο της εφηβείας, καθότι σε αυτή την ηλικία εκπληρώνονται σημαντικοί αναπτυξιακοί στόχοι όπως η διαμόρφωση της ατομικής ταυτότητας και η δημιουργία σημαντικών σχέσεων.

*Η υπερβολική - παθολογική χρήση συνδέεται με χαμηλή ικανοποίηση από τη ζωή, μειωμένη κοινωνική αυτοεκτίμηση, ανεπαρκείς κοινωνίες δεξιότητες και μοναχικότητα.

*Σε έρευνες έχει φανεί ότι η χρήση βίαιων παιχνιδιών αυξάνει τις επιθετικές συμπεριφορές, τις επιθετικές σκέψεις και το επιθετικό συναίσθημα ενώ μειώνει τις θετικές κοινωνικές συμπεριφορές



Δυσλειτουργική χρήση του διαδικτύου

Υπάρχουν παιδιά και έφηβοι που παραμελούν σημαντικά την κοινωνική τους ζωή τις υποχρεώσεις και τις δραστηριότητες τους.

• Ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης
• Πτώση σχολικής επίδοσης
• Παραμέληση υποχρεώσεων
• Απομόνωση
• Μείωση χρόνου με φίλους και οικογένεια
• Μεταβολή της συμπεριφοράς
• Σωματικά συμπτώματα

Διερεύνηση των κινήτρων των εφήβων για την χρήση του διαδικτύου:

• Διατήρηση επαφών και κοινωνικής συνεκτικότητας
• Αυτοπαρουσίαση (ανάγκη ανάπτυξης ταυτότητας)
• Τρόπος διαφυγής από αρνητικά συναισθήματα
Τι ψάχνουν σήμερα οι νέοι;

• Η ανάγκη για κοινωνικοποίηση είναι κάτι βασικό, ο τρόπος που το επιζητούν οι νέοι σήμερα έχει αλλάξει δραστικά. Έτσι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει το πλαίσιο όπου οι νέοι αναζητούν την αποδοχή από τους άλλους, την αναζήτηση της ταυτότητάς τους, καθώς είναι το νέο πλαίσιο για την κοινωνική αλληλεπίδραση.
• Τα κοινωνικά δίκτυα μειώνουν τα εμπόδια, κόστος και απόσταση, καθώς και προσωπικές δυσκολίες όπως η εσωστρέφεια και η συστολή.
• Επιπλέον μέσω του προφίλ που δημιουργούν μπορούν να πειραματιστούν με πτυχές της προσωπικότητάς τους.
* Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των εφήβων σήμερα.
*Προτεραιότητα είναι η σωστή χρήση των κοινωνικών δικτύων, αλλά και της γονικής παρέμβασης που θα πρέπει να οριοθετεί τον τρόπο χρήσης τους.



Ο ρόλος των γονέων

Ο γονέας μπορεί να αποτελέσει ένα υγιές παράδειγμα για τα παιδιά του, δίνοντάς του απαραίτητες δεξιότητες, όπως τη διαχείριση συναισθημάτων, επικοινωνιακές δεξιότητες, δεξιότητες επίλυσης συγκρούσεων, θετική εικόνα για τον εαυτό του και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την σχέση τους.

• Στην περίοδο της εφηβείας οι γονείς χρειάζεται να επαναπροσδιορίσουν τους ρόλους και τα όρια στη σχέση τους με τα παιδιά.
• Η σταθερότητα και τα όρια δεν είναι κάτι απλό και εύκολο, ο έφηβος όμως αισθάνεται εμπιστοσύνη και ασφάλεια όταν ο γονέας του είναι σταθερός σε αυτά.
• Οι γονείς σαν ζευγάρι, πρέπει να είναι σε θέση να συμφωνήσουν από κοινού για τον τρόπο διαπαιδαγώγησής τους, ώστε να μπορούν να θεσπιστούν από κοινού τα όρια. Σε διαφορετική περίπτωση το παιδί θα χειριστεί αυτή τη διαφοροποίηση με αποτέλεσμα να μην μπορούν να τηρηθούν η ιεραρχία και τα όρια.

Σε περιπτώσεις που οι γονείς δυσκολεύονται είναι σημαντικό να ζητήσουν τη βοήθεια κάποιου ψυχολόγου.