Ενσυνειδητοτητα

Ελένη Σωκράτους11-09-2018

Οι περισσότεροι από μας βιώνουμε μία τρομερή αντίφαση: ενώ σωματικά βρισκόμαστε στο παρόν, πνευματικά είμαστε παγιδευμένοι στο παρελθόν ή στο μέλλον. Τις περισσότερες φορές δεν το συνειδητοποιούμε καν. Στην ουσία όμως, χάνουμε στιγμές από τη ζωή μας, καθώς ζούμε περισσότερο με όσα συμβαίνουν στο κεφάλι μας, παρά στην πραγματική ζωή μας. Πολλές φορές, μάλιστα, λειτουργούμε τόσο μηχανικά και αυτόματα, που δεν συνειδητοποιούμε πράξεις που κάναμε ή καταστάσεις που βιώσαμε. Έτσι, αδυνατούμε να απολαύσουμε το παρόν, ενώ γεμίζουμε με άγχος, κατάθλιψη και ψυχοσωματικά προβλήματα, εγκλωβισμένοι σε όσα έγιναν ή όσα θα πρέπει να γίνουν.

Πολλές τεχνικές αναφέρονται στην απελευθέρωση του πνεύματος από αρνητικές σκέψεις, σε μια προσπάθεια να αδειάσει ή να καθαρίσει το μυαλό από οτιδήποτε το απασχολεί. Κάπως έτσι λειτουργεί και ο διαλογισμός, μια θαυμάσια τεχνική εφόσον διαθέτουμε την ηρεμία να απαλλάξουμε το μυαλό μας από επιβλαβείς σκέψεις και προβληματισμούς. Άλλοι πάλι, παλεύουν να μετατρέψουν τις αρνητικές σκέψεις σε θετικές ή πιέζουν τον εαυτό τους να δουν τα πράγματα διαφορετικά και να νιώσουν χαρούμενοι. Τέτοιες προσπάθειες, όμως, είναι είτε μόνο προσωρινές, είτε εντελώς ανεπιτυχείς, γεγονός που προκαλεί και πάλι άγχος και απογοήτευση. Πιέζοντας τον εαυτό μας να νιώσουμε ευτυχισμένοι, ουσιαστικά τον επιβαρύνουμε περισσότερο. Πιέζοντας τον εαυτό μας να απαλλαγεί από τις σκέψεις του, τις προσκαλούμε, επί της ουσίας, πιο δυναμικά να εγκατασταθούν στο μυαλό μας.

Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται η ενσυνειδητότητα. Πρόκειται για μία τεχνική, κατά την οποία αφήνουμε ελεύθερες τις εκάστοτε σκέψεις, έχοντας επίγνωση της παρουσίας τους, αλλά αυτή τη φορά παρατηρώντας τις χωρίς την άσκηση κριτικής. Δεν τις αποδεχόμαστε, ούτε τις απορρίπτουμε· συνειδητοποιούμε την παρουσία τους και απλά τις αφήνουμε να περνούν και να διαδέχονται η μία την άλλη. Με τον τρόπο αυτό, βιώνουμε την εκάστοτε εμπειρία μας τη στιγμή που συμβαίνει, παρατηρώντας τις σκέψεις, τις αισθήσεις και τα συναισθήματα που προκύπτουν, χωρίς όμως να εμπλακούμε στην ακατάπαυστη ή ανεξέλεγκτη ροή τους.

Δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί αυτό. Χρειάζεται να είμαστε απόλυτα συνειδητοποιημένοι σε ό,τι κάνουμε. Να συνειδητοποιούμε την τρέχουσα παρούσα στιγμή και τους διαδοχικούς περισπασμούς που δεν μας επιτρέπουν να την απολαύσουμε. Χρειάζεται, επίσης, να αντιπαραβάλλουμε τους περισπασμούς με επιλεκτικές παρατηρήσεις. Σε έναν περίπατο στη φύση, για παράδειγμα, την ώρα που όλα ανθίζουν γύρω μας, κι εμείς σκεφτόμαστε τις συνήθεις υποχρεώσεις που μας περιμένουν, όταν επιστρέψουμε στο σπίτι, μπορούμε, συνειδητοποιώντας πού βρίσκεται η σκέψη μας τη στιγμή εκείνη, να στρέψουμε την προσοχή μας σε ένα όμορφο λουλούδι, κάτι που συγκινεί εμάς, και να το παρατηρήσουμε προσεκτικά. Μπορούμε, ακόμα, και να επιστρατεύσουμε τις αισθήσεις μας, εστιάζοντας στις μυρωδιές, στα χρώματα, ό,τι μπορούμε να γευθούμε και να αγγίξουμε και να μας δώσει χαρά.

Δεν είναι εύκολο, πράγματι. Είναι όμως, μια στάση ζωής που μπορεί να μας επιτρέψει να απολαύσουμε επιτέλους τη ζωή μας, η οποία βρίσκεται πάντα στο παρόν· όχι στο παρελθόν που παρήλθε, ούτε στο αβέβαιο μέλλον.