7 λόγοι αποφυγής της “Αναγκαστικής Αγκαλιάς”

Γράφτηκε από την Ειρήνη Παναγοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος, Ειδικός Σεξουαλικής Υγείας 02-02-2018

Πόσο συχνά βλέπετε ένα μωρό ή ένα μικρό παιδί και θέλετε να το πάρετε αγκαλιά; Μήπως οι εκφράσεις «φίλα τη θεία», «αγκάλιασε τον θείο» σας είναι οικείες; Κι όμως αυτή η αγκαλιά με το ζόρι, μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την παιδική ψυχολογία.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα James St. James «δεν πρέπει να αναγκάζουμε τα παιδιά να αγκαλιάσουν κάποιον αν δείχνουν ότι δεν θέλουν, ακόμα κι αν πρόκειται για στενό συγγενή ή φίλο μας. Κι αυτό γιατί η «αναγκαστική αγκαλιά», όπως την ονομάζει, περικυκλώνεται από επτά αρνητικές επιπτώσεις».

Ειδικότερα:

1) Περνά στο παιδί το μήνυμα ότι δεν ελέγχει το ίδιο το σώμα του, αλλά εξαρτάται από άλλον/άλλους.
Από μικρή ηλικία το παιδί πρέπει να μάθει ότι είναι υπεύθυνο για το σώμα του και μπορεί να το διαχειριστεί με όποιο τρόπο επιθυμεί. Δηλαδή, πως είναι επιλογή του αν θα πλησιάσει κάποιον ή θα απομακρυνθεί ευγενικά. Το συγκεκριμένο μήνυμα είναι απαραίτητο να περαστεί στα κορίτσια, αν σκεφτεί κανείς τα όλο και αυξανόμενα κρούσματα σεξουαλικών επιθέσεων.

2) Υποσημαίνει ότι ο οποιοσδήποτε δικαιούται να αγγίζει το σώμα του παιδιού (όποτε και όπως θέλει).
Η «αναγκαστική αγκαλιά» μπορεί να προκαλέσει σε ένα παιδί τα συναισθήματα αμηχανίας ή και απέχθειας. Παρόλα αυτά, ενδεχομένως να μην την αρνηθεί, από φόβο ότι κάτι τέτοιο θα του προκαλούσε «μπελάδες». Επομένως, την δέχεται, ακόμα κι αν, αισθάνεται ενοχή, ντροπή, προσβολή, ακόμα και χειραγώγηση. Την ίδια δεκτικότητα, όμως, μπορεί να διδαχθεί και για το μέλλον κι έτσι, να συνεχίσει να μη λέει «όχι» σε ανεπιθύμητα αγγίγματα, ακόμα κι αν νιώθει άσχημα για αυτά - μόνο και μόνο από φόβο μήπως οι άλλοι του κάνουν αρνητική κριτική ή κάνει τα πράγματα χειρότερα. Το σημαντικό σε αυτή την περίπτωση είναι να του δείχνουμε ακριβώς το αντίθετο: Ότι ένας ανήλικος δεν είναι «ιδιοκτησία» των μεγάλων, αλλά μπορεί και πρέπει να λειτουργεί με τη δική του προσωπικότητα.

3) Ζώνη ασφαλείας και οι συγγενείς! ΛΑΘΟΣ!
Ωστόσο, όλοι γνωρίζουμε πως στα περισσότερα περιστατικά σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, δράστες είναι στενοί συγγενείς. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς ξεκινούν με μια απλή αγκαλιά ή ένα χάδι, προκειμένου να εκληφθούν από τρίτους ως «αθώα». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάθε τρυφερή κίνηση είναι ύποπτη. Το μήνυμα εδώ είναι: αν ένα παιδί βάζει από μόνο του τα όριά του, οφείλουμε να τα σεβαστούμε.

4) Έξοδος από τη «ζώνη ασφαλείας» του.
Πολλοί γονείς καθρεφτίζονται στα παιδιά τους, όμως στην πραγματικότητα τα παιδιά δεν αποτελούν την μικρογραφία των γονιών σε καμία περίπτωση. Συγκεκριμένα έχουν δικό τους τρόπο και ρυθμό ανάπτυξης, τόσο σε συναισθηματικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Επομένως ενδέχεται μια αγκαλιά να τα κάνει να νιώσουν αμηχανία, ανασφάλεια, παραβίαση της προσωπικότητάς τους, ενώ για εμάς να μην σημαίνει το ίδιο.

5) Αλλοίωση του τρόπου αντιμετώπισης ενός άγνωστου προσώπου.
Μεγαλώνοντας, μαθαίνουμε, μέσα από την εμπειρία, αλλά και από ένστικτο φυσικά, να ξεχωρίζουμε πότε κάποιος μπορεί να μας βλάψει. Επομένως, αναγκάζοντας ένα παιδί να αγκαλιάσει κάποιον με το ζόρι, δεν του δίνουμε τη δυνατότητα να αντιληφθεί και να διαισθανθεί από μόνο του αν πρέπει ή όχι να αγκαλιάσει πράγματι το συγκεκριμένο πρόσωπο ή να το αποφύγει.

6) Το παιδί θέλει να μας πει κάτι που το παραβλέπουμε.
Η άρνηση για αγκαλιά ενδεχομένως να προέρχεται από μια αθώα ή και πιο περίπλοκη αιτία. Για παράδειγμα, το συγκεκριμένο πρόσωπο μπορεί να έχει φοβίσει στο παρελθόν το παιδί λέγοντάς του μια τρομακτική ιστορία ή να του έχει προκαλέσει σωματικό πόνο με μια απότομη κίνηση. Σε κάθε περίπτωση, αν το παιδί αποφεύγει κατ' εξακολούθηση να αγκαλιάσει κάποιον, είναι καλύτερο να το ρωτήσουμε με ηρεμία και διακριτικότητα να μας εξηγήσει τον λόγο. Και είναι πολύ πιθανό να μας τον πει, ώστε να καταλάβουμε αν πραγματικά κρύβει κάποιον κίνδυνο ή όχι.

7) Τα λάθος μήνυμα: η αγκαλιά είναι ο μοναδικός τρόπος για να δείξουμε τη στοργή ή την εκτίμησή μας σε κάποιον.
Τα μέλη της ίδιας οικογένειας και οι φίλοι δεν χρειάζονται απαραίτητα αγκαλιές για να δείξουν την αγάπη τους ο ένας στον άλλον. Δηλαδή, ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν άνετα με τη σωματική επαφή και τις εκδηλώσεις τρυφερότητας και άλλοι όχι. Επομένως ένα παιδί, μπορεί να εκφράσει την αγάπη του με άλλους τρόπους, όπως φτιάχνοντας σε κάποιον μια ζωγραφιά, δίνοντάς του λίγο από το αγαπημένο του φαγητό, διαβάζοντάς του ένα σημείο που του αρέσει από ένα παραμύθι.

Συμπερασματικά το μόνο που χρειάζεται είναι να το αφήσουμε να λειτουργήσει με τον δικό του τρόπο αυθόρμητα.


Βιβλιογραφία:
-Between practice and theory: Melanie Klein, Anna Freud and the development of child analysis, G Donaldson - Journal of the History of the Behavioral …, 1996 - Wiley Online Library
-Parental agreement on child-rearing orientations: Relations to parental, marital, family, and child characteristics, JE Deal, CF Halverson Jr, KS Wampler - Child Development, 1989 – JSTOR
-Inmates: Can You Hug Your Kid Today (83-0317), JL Daly - Preview US Sup. Ct. Cas., 1983 - HeinOnline

---

Γράφτηκε από την Ειρήνη Παναγοπούλου, Κλινική Ψυχολόγος, Ειδικός Σεξουαλικής Υγείας