Η εφηβεία της μέσης ηλικίας ή τα χαμένα όνειρα που «επιστρέφουν & ζητούν εκδίκηση»
17-12-2017
Επειδή ο άνθρωπος ρέπει στην αμεριμνησία και τη νωθρότητα, συνεχώς αναβάλλει τις σοβαρές αποφάσεις του, τις βαθιές τίμιες εκτιμήσεις του, την αυτοκριτική και τους απολογισμούς του, για τότε που δε γίνεται πια να τις απωθήσει. Γιατί έρχεται ένας καιρός, ευτυχώς, που οι εκτιμήσεις τούτες, οι απολογισμοί, οι αυτοκριτικές, δεν αναβάλλονται: Δεν πάει άλλο!
Μια τέτοια κρίσιμη χρονική καμπή είναι και για τη ζωή μιας γυναίκας η μέση ηλικία.
Η καμπή τού «δεν πάει άλλο», του «τώρα ή ποτέ». Για να ακολουθήσει η επικίνδυνη όσο και εσφαλμένη εγκατάλειψη στο «ποτέ…» Όλα συνηγορούν σ’ αυτά τα επώδυνα αισθήματα. Τα παιδιά ενηλικιώνονται και αυτονομούνται. Φεύγουν από το σπίτι για σπουδές, για τους δικούς τους έρωτες, για τις δικές τους παρέες, χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συμβουλές της, τη φροντίδα της, τα παράπονα της, τις απειλές της. Φεύγουν με τρόπο ήπιο ή με τρόπο εμπόλεμο και εκρηκτικό, ανάλογα- όμως φεύγουν.
Οι γονείς της, νεκροί ή γερασμένοι, δεν έχουν πια την ισχύ να επηρεάζουν μυαλό και αισθήματα όπως παλιά. Ο σύζυγος, συχνά, δεν είναι ο άντρας που ερωτεύτηκε. Δοσμένος τώρα στα δικά του μονοπάτια, μπερδεμένος στον δικό του ψυχολογικό χάρτη, έχει γίνει με τον καιρό ένας αδελφός, ένας συγκάτοικος, ένα παθητικό κουτί παραπόνων, ένας αποφασισμένος αντίπαλος, ένας ξένος. Την εγκατέλειψε ίσως από χρόνια, είτε συναισθηματικά είτε και συνολικά, και τον εγκατέλειψε κι αυτή. Οι φίλοι, είτε χαμένοι σε άλλες επιλογές είτε πληκτικά δεδομένοι, δεν μπορούν να βοηθήσουν.
Ζουν τα δικά τους βάσανα.
Και τότε μια γυναίκα νιώθει μόνη. Έχει μάλλον το χρόνο να το παραδεχτεί πως είναι μόνη, πως ήταν μόνη από πολύ παλιά.
Εγώ θα έλεγα πως είναι ελεύθερη, όμως εκείνη νιώθει πως είναι μόνη. Και αποτυχημένη. Και άδεια. Και κουρασμένη. Διότι η ελευθερία που τώρα επιτέλους — θέλει δε θέλει— της προσφέρεται, την απαλλάσσει μεν από δεκαετιών ασφυκτικά και παραμορφωτικά για την ψυχή καθήκοντα, αλλά τη βρίσκει απροετοίμαστη, απαίδευτη στο να μπορεί να αναγνωρίζει τα πραγματικά της συναισθήματα. Πολύ ανίκανη να τα διαχειρίζεται. Δεν έχει μάθει άλλωστε να ασχολείται με τον εαυτό της, δεν είχε χρόνο ποτέ. Της τον λεηλάτησαν οι άλλοι κι εκείνη αυτονόητα τον παρέδωσε.
Κοιτάει τώρα πίσω και βλέπει εκκρεμότητες. Ακρωτηριασμένες επιθυμίες. Ατροφικές απόπειρες. Προδοσίες. Σπανίως είναι ένας άλλος ο προδότης μας. Ο ίδιος ο εαυτός μας είναι που πρόδωσε τον αληθινό εαυτό μας. Και τώρα, στη μέση ηλικία, αναγκάζεται να το υποπτευτεί αυτό. Να πονέσει. Να συντριβεί και να αποφασίσει τελειωτικά: Θα επανορθώσω ή θα αφεθώ στη φθορά;
Θα αντλήσω από εμπειρίες, γνώση, αναγεννημένες λαχτάρες, νέα ελευθερία ή θα ακολουθήσει η καρδιά και το πνεύμα μου — τούτα τα εν δυνάμει αιώνια κομμάτια του είναι μου — το μαρασμό που βλέπω πάνω στο σώμα μου και μέσα στον καθρέφτη; Θα παραδοθώ στην ηδονή της τεμπελιάς, της αδράνειας και της γκρίνιας ή θα πετάξω σε ταξίδια ζωής, συναρπαστικά; Θα κλείσω το ημερολόγιο μου ή θα ξεφυλλίσω το τεράστιο βιβλίο της ζωής σε παρακάτω κεφάλαια; Θα νικήσει η τωρινή ευκολία της παραίτησης ή η δύσκολη προοπτική της δράσης; Το εύκολο που με τον καιρό θα γίνεται όλο και πιο επαχθές ή το δύσκολο που με τον καιρό γοητεύει και λυτρώνει;
Τα χαρτάκια με τις επιθυμίες
Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ γράφει πως Ευτυχία είναι η εκπλήρωση κάποιας παιδικής επιθυμίας. Γι’ αυτό ο πλούτος δίνει τόσο ελάχιστη ευτυχία. Το χρήμα δεν είναι επιθυμία της παιδικής ηλικίας.
Σε μια ομάδα ατόμων πάνω από σαράντα χρόνων έδωσα αυτήν ακριβώς την ερώτηση και ζήτησα να θυμηθούν τον παλιό, παιδικό, νεανικό κόσμο τους και να μου απαντήσουν γραπτά και ανυπόγραφα. Κανένα πρέπει, καμιά εικόνα τους να μην επηρεάσει δηλαδή ένα τόσο σημαντικό και ευαίσθητο ταξίδι στην ενδοσκόπηση.
Ελάχιστοι απάντησαν πως είχαν πραγματώσει το παιδικό όνειρο τους. Κι όμως! Ήταν τόσο απλά και εφικτά τα περισσότερα από εκείνα τα παιδικά όνειρα που μου έγραψαν στα χαρτάκια: Ήθελα να γίνω δάσκαλος. Γιατρός. Νοσοκόμα. Πιλότος. Ιεραπόστολος. Μαμά. Τα κράτησα και τα έβαλα στο συρτάρι μου, σ’ ένα φάκελο που γράφει απ’ έξω: Τα χαρτάκια με τις επιθυμίες. Τα κοιτώ με θλίψη, με νοσταλγία, και ξαναθυμάμαι την κουβέντα του Τσέχωφ: «Θεέ μου, πόσο κοντά απ’ την ευτυχία περνάει ο άνθρωπος…»
Ακόμα, ο ίδιος ο Φρόιντ είπε: «Πάει καιρός που ανακάλυψα ότι χρειάζεται απλώς λίγο θάρρος για να εκπληρωθούν επιθυμίες, θεωρούμενες μέχρι τότε ανέφικτες».
Λίγο θάρρος! Το έχουμε πει και θα το ξαναπούμε: Καλοσύνη χωρίς δύναμη δεν είναι καλοσύνη. Όποιος φοβάται ζει μισή ζωή.
Ο λόγος όμως που έβαλα την ομάδα να μου γράψει τις παλιές επιθυμίες της δεν ήταν για να τους στενοχωρήσω. Να συγκρίνουν αυτό που τώρα έχουν μ’ εκείνο που τότε ήθελαν, και να απογοητευτούν. Ο λόγος μου ήταν πιο υγιής και ζωηρός από την αυτοκριτική, την αυτομομφή και τη στάσιμη πίκρα. Ήθελα να σκεφτούν μόνοι τους πως ίσως υπάρχει καιρός. Ειδικά τώρα, σ’ αυτή την ηλικία που, επιμένω, είναι επίσης μια ηλικία απελευθέρωσης —γι’ αυτό άλλωστε οι άνθρωποι τρομάζουν τόσο απ’ αυτήν —, μπορούν να επανορθώσουν κάτι απέναντι στον παραπονεμένο, θυμωμένο, αυθεντικό τους εαυτό που κακοποίησαν. Να προσπαθήσουν τώρα να κάνουν κάτι από εκείνο που τότε επιθυμούσαν. Κι αν όχι ακριβώς εκείνο, κάτι παραπλήσιο, συγγενικό, που θα ξεδιψάσει την περιφρονημένη λαχτάρα και θα δώσει χαρά και δύναμη. Χαρά που είναι η γεύση του Παραδείσου.
Αν σε ηλικία ώριμη και δύσκολη, μια γυναίκα —αλλά και άντρας, γιατί, ως γνωστόν, η κλιμακτήριος αφορά και στα δύο φύλα, μόνο που οι άντρες κρύβουν πιο συστηματικά και πιο νοσογόνα τα αισθήματα τους και δεν τα μαθαίνουμε – συνεχίζει να υποφέρει επί χρόνια με τα κλασικά συμπτώματα της δυσθυμίας, της κατάθλιψης, της παραίτησης, των ψυχοσωματικών, της υστερίας, κι όλα όσα χαρακτηρίζουν την κλιμακτήριο, είναι επειδή, ξανά, κάτι αρνείται να κάνει για τον εαυτό της σωστά. Θάβει ξανά τη νέα, μεγάλη της ευκαιρία. Είναι που δεν αξιοποιεί τη νέα πρόταση για ζωή αληθινή, ζωή δική της, του πεπρωμένου της, και αυτοπροδίδεται πάλι. Ο εαυτός της, έστω και αργότερα, έστω και μέσα σε γκρίζο σκηνικό, την καλεί σπαραχτικά να συμφιλιωθούν, να συνομιλήσουν, να ενωθούν, να υπερβούν τον χρόνιο διχασμό που τους τυράννησε.
Είναι υπεύθυνη για το πώς θα ανταποκριθεί στην κλήση, πολύ περισσότερο υπεύθυνη από τότε, κατά τη φουρτουνιασμένη της, ερωτευμένη, άπειρη, καταπιεσμένη από γονείς, νιότη. Και το ξέρει. Γι’ αυτό θυμώνει, πικραίνεται, απελπίζεται και το ρίχνει στις διάφορες επιφανειακές φυγές: στα χαρτιά, στο φαγητό, στα ψώνια, στο άψυχο σεξ, στις γελοίες προσωρινές ερωτοδουλειές, στις πλαστικές εγχειρίσεις, στο κουτσομπολιό. Όμως το να φεύγεις απ’ τον εαυτό σου είναι προσπάθεια μάταιη. Όσο του φεύγεις τόσο εκείνος σε αλυσοδένει και σε τραβάει με βία πίσω. Όλο και πιο θυμωμένος.
Και πάλι εσύ αποφασίζεις. Σε όλα και για όλα αποφασίζεις εσύ. Ακόμα και για το θάνατο σου εσύ αποφασίζεις, υποστηρίζουν κάποιες αρχαίες διδασκαλίες. Και ο θάνατος είναι πολλών ειδών. Για να θυμηθούμε εκείνο το εύστοχο: «Πέθανε στα είκοσι του και τον έθαψαν στα ογδόντα πέντε του».
Μάρω Βαμβουνάκη
από το «Ο Παλιάτσος και η Άνιμα»,
εκδόσεις Ψυχογιός
Παλιά συναισθηματικά τραύματα, τα παιδικά βιώματα, ο τρόπος που μεγαλώσαμε και οι απόψεις που διαμορφώσαμε με το χρόνο, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, επηρεάζουν τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο και τον εαυτό μας μέσα σ’ αυτόν, τις επιλογές και τη συμπεριφορά μας. Μοιάζει σαν, με το χρόνο, να φοράμε αόρατα γυαλιά, με τα οποία βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Κάποια γυαλιά κάνουν...
Όπως είχε παρατηρήσει ο Freud ορισμένοι ασθενείς του δεν άντεχαν την ευτυχία. Έτσι, όταν κατάφερναν να βελτιωθούν στο πλαίσιο της θεραπείας παλινδρομούσαν και επέστρεφαν στο σημείο από το οποίο είχαν ξεκινήσει.
Μήπως κάποιες φορές αυτό ισχύει και στη δική μας ζωή;
Μήπως έχουμε μάθει ή μας είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση δυστυχίας παρά μια ευτυχισμένη στιγμή;
Μήπως μπορού...
Βασιζόμαστε στη ζωή μας σε τόσα πράγματα που τελικά μας προκαλούν πόνο, άγχος και ανησυχίες κι αντί να προσπαθήσουμε να απελευθερωθούμε, καταλήγουμε να είμαστε προσκολλημένοι σε αυτά, κάνοντας τη ζωή μας ακόμα πιο δύσκολη από ό,τι είναι. Παρακάτω διαβάστε μια λίστα με 15 πράγματα στα οποία πρέπει να πείτε "όχι", κάνοντας έτσι τη ζωή σας πολύ πιο εύκολη και πολύ πιο ευχάριστη....
Ειδικά για εμάς τα αγοράκια η σχέση με τον αρχηγό της οικογένειας, τον μπαμπά μας, είναι και ήταν πάντοτε λίγο ή πολύ μυστήρια. Λίγο ο σεβασμός που κάνει παρέα με τον φόβο καθώς ήμαστε νήπια, λίγο ο ανταγωνισμός και η επαναστατικότητα στην εφηβεία, λίγο η απόσταση και η μηνιαία επικοινωνία στα φοιτητικά χρόνια, λίγο ή πολύ το ότι είμαστε μαμάκηδες και δεν το κρύβουμε από κανέναν, λίγο το ότι είμασ...
Στις αρχές του 20ού αιώνα παρουσιάστηκαν τα πρώτα σημάδια ενδιαφέροντος και αναγνώρισης από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Ειδικά ψυχιατρικά περιοδικά αναφέρονταν όλο και πιο συχνά στη νέα ψυχαναλυτική θεώρηση και ο αριθμός των ειδικών επιστημόνων που εκδήλωναν έντονο ενδιαφέρον για αυτή σταδιακά μεγάλωνε.
Παρ’ όλα αυτά η περίοδος των θετικών εξελίξεων...
Όταν ακούμε τη φράση καταστροφική σκέψη, είναι πιθανό να σκεφτούμε καταστροφικά γεγονότα σε προσωπικό, κοινωνικό, επαγγελματικό επίπεδο ή ακόμα και σε επίπεδο φυσικών φαινομένων του πλανήτη μας. Οι καταστροφικές σκέψεις συμβαίνουν όταν το μυαλό μας δημιουργεί τα χειρότερα σενάρια που μπορεί να έχει η έκβαση μίας κατάστασης ή ενδυναμώνουμε την περισσότερο αρνητική έκβαση της κατάστασης.
Συχν...
Αυτό ίσως να είναι ένα σκληρό «χάπι» που πρέπει να καταπιούν, τόσο εκείνοι που βρίσκονται σε θεραπεία για την κατάθλιψη όσο και εκείνοι που παρέχουν θεραπεία στους πελάτες: τόσο η ψυχοθεραπεία όσο και τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα, αρχίζουν να θεωρούνται ότι έχουν μάλλον περιορισμένη συνεισφορά στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας της κατάθλιψης. Μερικοί ερευνητές και κλινικοί ιατροί εξετάζουν...
Για να μεγαλώσετε ευτυχισμένα και δίκαια παιδιά θα πρέπει να τα διδάξετε με βάση το σεβασμό και όχι τους περιορισμούς. Είναι σημαντικό να ακολουθούν τους κανόνες επειδή είναι σωστοί και όχι επειδή τους φοβούνται...
Ένα άρθρο για την κοινωνική εξαθλίωση που βιώνουμε καθημερινά και κάποια πρόσφατα γεγονότα με πρωταγωνιστές τα παιδιά στάθηκαν αρκετά σημαντικές αφορμές για να καταφέρω να πάρω την πρωτοβουλία να μιλήσω για την κοινωνία στην οποία ζούμε, μεγαλώνουμε και άθελα μας πολλές φορές υποστηρίζουμε στα τυφλά. Για να διαλευκάνω όμως το τοπίο αλλά και για να μπορέσω να ορίσω σωστά την έννοια της κοινωνίας θα...
Από το 2017 έχουμε αρχίσει να ασχολούμαστε εντατικά με το ζήτημα της πλαστικής ρύπανσης, προσπαθώντας να αναδείξουμε την έκταση του προβλήματος και τις λύσεις που απαιτούνται. Βασική κουβέντα που ακούμε από την πρώτη στιγμή, τόσο από τα χείλη των υποστηρικτών της οργάνωσης και των καθημερινών ανθρώπων, όσο και από τα επίσημα χείλη των εταιρειών που παράγουν ...
Κατά τη διάρκεια των διακοπών χαλαρώνουμε και ξεχνάμε τα προβλήματα της καθημερινότητας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε και τις καλές μας συνήθειες. Προτείνω μερικές τέτοιες συνήθειες που αφορούν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον στην περιοχή των διακοπών σας.
...
Βρετανοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι, τα τοξικά νανοσωματίδια της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορούν να διεισδύσουν στον ανθρώπινο εγκέφαλο και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες, συμβάλλοντας στην εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Η θεωρία -που χαρακτηρίσθηκε «τρομακτικά σοκαριστική»- δεν αποδεικνύει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλ...
Έχει επουλωτικές ιδιότητες και πολλά Ω3 λιπαρά ευεργετικά για την καρδιά και αντικαρκινικής δράσης
Η γλιστρίδα είναι ένα… ευεργετικό ζιζάνιο. Παλιότερα χρησιμοποιούνταν πολύ συχνά στη διατροφή στις αγροτικές περιοχές και όχι μόνο. Έχει ιδιαίτερη γεύση είναι πολύ ωφέλιμη και έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Το αστείο είναι ότι όταν σε έναν οργανισμό υπάρχει...
Σαν κλασικός γόνος ελληνική οικογένειας έκατσα πίσω από το τιμόνι πρώτη φορά στην ηλικία των δεκατριών, κάποιο καλοκαιριάτικο πρωινό στο χωριό. Βεβαίως σε έναν δρόμο που στην κυριολεξία περνούσε αυτοκίνητο ή πεζός ανά δύο ώρες με τον μπαμπά μου στη θέση του συνοδηγού και το χέρι του στο χειρόφρενο. Πέρα από την ευτυχία και την ελληνική υπερηφάνεια του πατέρα...
Η θετική διεκδικητική συμπεριφορά είναι ένα σημαντικό βοηθητικό εργαλείο για τη καλυτέρευση των διαπροσωπικών σχέσεων του ατόμου το οποίο μέσω αυτής προασπίζει τα δικαιώματα και τη θέση του αλλά και σέβεται τα δικαιώματα και τη προσωπικότητα των γύρω του. Μπορεί να αναλυθεί σε 4 συστατικά που την απαρτίζουν και την ορίζουν...
Ένα ανάλαφρο μυθιστόρημα από τη Μάρσια Γουίλλετ που απευθύνεται κυρίως σε γυναικείο κοινό και είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα, είναι ευανάγνωστο και κυλάει γρήγορα, με πολύ κατανοητή αφήγηση.
Ένα γαλήνιο τοπίο της υπαίθρου στην περιοχή της Αγγλίας κι ένα συγκρότημα από εξοχικές κατοικίες, είναι...
Μία γυναίκα επιστρέφει στον τόπο καταγωγής της και στην ορθόδοξη εβραϊκή συναγωγή της οποίας ήταν μέλος, μόνο για να ξανασυναντήσει την καταπιεσμένη παιδική της φίλη με την οποία είχε συνάψει κάποτε σχέση. Μαζί θα ανακαλύψουν τα όρια της πίστης και της σεξουαλικότητας.....
Η Ελένη Ράντου εξασφάλισε τα αποκλειστικά δικαιώματα της θεατρικής διασκευής της ταινίας του Γούντυ Άλλεν, Τζάσμιν σε παγκόσμια πρώτη στο Θέατρο Διάνα σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή.
...
Λαχταριστή και γρήγορη μακαρονάδα με υλικά που έχετε σχεδόν πάντα στην κουζίνα και το ψυγείο σας. Την ξινομυζήθρα μπορείτε να την αντικαταστήσετε με φέτα ή οποιοδήποτε άλλο τυρί προτιμάτε.Μια παραδοσιακή νησιώτικη συνταγή που θα απογειώσει κάθε ουρανίσκο!
Υλικά
• 1 πακέτο σπαγγέτι Νο 6
• 1 ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
• 2 σκελίδες σκόρδο
• 15 ντοματίνια cherry...
Μπήκαμε και επισήμως πλέον στην Άνοιξη, μιας και η 21η Μαρτίου σηματοδοτεί την αρχή της κατά το Εαρινό Ημερολόγιο, και παρόλο το γκρίζο κλίμα, του καιρού πρώτα από όλα αλλά και της κοινωνικοπολιτικής κατάστασης έπειτα, εμείς δεν πτοούμαστε και φέρνουμε τα χρώματα μέσα στο σπίτι μας για να φωτίσουμε την καθημερινότητα μας...
Η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς μπορεί να γίνει επικίνδυνη καθώς τα φωτάκια και τα διάφορα ηλεκτρικά στολίδια έχουν την... τιμητική τους....