Ο Εαυτός, αυτός ο «Άλλος»

Αλεξάνδρα Γεωργίου Συνθετική Σύμβουλος Ψυχικής υγείας 05-10-2016

{Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι,

Το να αγαπήσεις τον εαυτό σου είναι η αρχή ενός έρωτα που θα κρατήσει μια

ολόκληρη ζωή, Oscar Wilde}

«Δεν είμαι πολύ καλά σήμερα, δεν είμαι καθόλου ο ΕΑΥΤΟΣ μου!»

«Τον είδες πόσο προσπάθησε; Ξεπέρασε και τον ίδιο του τον ΕΑΥΤΟ!}

«Χρειάζομαι λίγο χρόνο να σκεφτώ και να έρθω σε επαφή με τον ΕΑΥΤΟ μου»

«Ντρέπομαι! Δεν μπορώ να κοιτάξω τον ΕΑΥΤΟ μου κατάματα!»

«Μην φοβάσαι, δεν θα μου επιτρέψει ο ΕΑΥΤΟΣ μου να το κάνω!»

«Δεν γίνεται να συννενοηθούμε, αν δεν τα βρεις πρώτα με τον ΕΑΥΤΟ σου»

«Όλα καλά θα πάνε! Φρόντισε μπροστά στην επιτροπή να είσαι ο ΕΑΥΤΟΣ σου...»

Ο Εαυτός μας... Τι είναι αυτός επιτέλους; Γεννιόμαστε μαζί του; Γινόμαστε στο πέρασμα του χρόνου και του «περπατήματός» μας σε αυτόν; Πότε τον συναντάμε και τον πρωτοανακαλύπτουμε; Είναι δεδομένος και αναλλοίωτος ή επιδέχεται μεταβολές; Είμαστε σε θέση να σκιαγραφούμε ξεκάθαρα το «περίγραμμά» του ή διαφεύγει της επίγνωσής μας; Και σε ποιες περιπτώσεις; Είναι πράγματι τόσο σημαντικός για την ψυχοσωματική μας επιβίωση; Εξαρτάται η ευτυχία μας από αυτόν; Μπορούμε να τον ορίζουμε ή είναι κάτι εύπλαστος και εξαιρετικά εύθραυστος;(Μ.Φουκώ) Σε τι μας χρησιμεύει;

Το ποιοι είμαστε, ο εαυτός μας δηλαδή, είναι αποτέλεσμα γονιδιακών συνδυασμών, εσωτερικών εξελικτικών διεργασιών και κοινωνικών/περιβαλλοντικών συνθηκών. Μπορούμε να αλλάξουμε προσωπικότητα, αλλά προσπαθώντας πολύ. Οι επιστημονικές έρευνες τείνουν πλέον να καταλήξουν σε αυτήν την σύγκλιση των απόψεων. Η εφηβεία είναι η χρονική περίοδος όπου ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας και καλούμαστε να απαντήσουμε στο βαρύγδουπο ερώτημα, Ποιος είμαι (Έρικ Έρικσον). Δεν μας είναι πάντοτε όμως ξεκάθαρα αντιληπτός καθώς επιλέγουμε εν αγνοία μας ή όχι να τον αποκρύπτουμε φορώντας διάφορες μάσκες! Κάποιες φορές μας τις φόρεσαν άλλοι!
Ο Δημόσιος: η εικόνα που θέλουμε να δείχνουμε στους άλλους.
Ο Ιδανικός: αυτός που ελπίζουμε να γίνουμε ή θέλουμε .

Ο Πραγματικόςόλες αυτές οι ιδιότητες που τις αποδίδουμε σε εμάς.
Ο Δεοντικός: όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε να έχουμε.
Ο Διπλός: είναι μία σκιερή φιγούρα που μας ακολουθεί, σε όλη μας την ζωή, ένας σκοτεινός εαυτός που δεν θέλουμε να είμαστε.

Ο δεύτερος: ένας παρατηρητής-φάντασμα που παρακολουθεί με απόλυτη ψυχραιμία έως και απάθεια τις εναγώνιες προσπάθειες του συντρόφου του (Εαυτός) για να κυριαρχήσει στα παθιασμένα του συναισθήματα.

Κρύβεται πίσω από τις αντωνυμίες «εγώ», «εμένα» και το ρήμα «είμαι», φλερτάρει έντονα με την έννοια της «αυτοεικόνας», και της «αυτοαντίληψης» που με τη σειρά τους αποτελούν το θεμέλιο λίθο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης και αυτή βάζει το χέρι της πρώτη από πολλά για την Ευτυχία μας!
Ο Καρλ Ρότζερς υποστηρίζει – και εγώ με πάθος, ότι μπορούμε να πετύχουμε την ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ, εάν είμαστε σε επαφή με τον εαυτό μας!

Φανταστείτε ένα άτομο που θεωρεί ότι όλες οι επίκτητες ιδιότητες του είναι έμφυτες, που όλες οι ενδοβολές (ολές οι «αμάσητες» πληροφορίες από το εξωτερικό περιβάλλον) είναι προσωπικές του πεποιθήσεις, που δεν έχει ξεδιαλύνει ποιες ιδεολογίες του ταιριάζουν και τον ικανοποιούν, που δεν έμαθε ποτέ να βάζει υγιή όρια σε ό, τι τον περιβάλλει, που είναι αιώνιος θεατής σε έναν σκληρό και ατελείωτο πόλεμο ανάμεσα στα Πρέπει και τα Θέλω του.

Άραγε, τι απομένει σε έναν τέτοιο άνθρωπο; Τίποτε που να μπορεί να το χαρακτηρίσει...Εαυτό!
Και όπως λέει το λαϊκό άσμα:

«...Απ’ τους πολλούς μου φίλους κι απ’ όλους τους δικούς μου
όπως ο εαυτός μου δε μ’ αγαπάει κανείς
είμαστε ένα πράγμα μια σκέψη και μια ζήση
και δε θα μ’ αγαπήσει όπως αυτός κανείς...»

Προτεινόμενη βιβλιογραφία:

http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=0400
Laurence Simenot, Να είσαι ο εαυτός σου,Εκδ Κριτική, 2007
Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη, Γιατί το "EQ" είναι πιο σημαντικό από το "IQ", Εκδ. Πεδίο, 2011
Βάρβογλη Λίζα, 07/12/2003, (http://www.tovima.gr/science, τελευταία πρόσβαση στις 26/10/2016)

http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=0400
http://books.eudoxus.gr/publishers/ID_0273/EG-0100-ABS.pdf
http://papadopsixologos.blogspot.gr/2014/04/blog-post.html
http://sociology.soc.uoc.gr//wp-content/uploads/2013/tzanakis/ANAKOINOSEIS%20SE%20SINEDRIA/7.%20FOUCAULT-SOI%20IFA07.pdf
http://www.psychiatrosonline.gr/magazine/226-periodiko-eautos
Laurence Simenot, Να είσαι ο εαυτός σου,Εκδ Κριτική, 2007
Daniel Goleman, Η συναισθηματική νοημοσύνη, Γιατί το "EQ" είναι πιο σημαντικό από το "IQ", Εκδ. Πεδίο, 2011
Βάρβογλη Λίζα, Ο εγκέφαλός μας είναι ο εαυτός μας, 07/12/2003, (http://www.tovima.gr/science, τελευταία πρόσβαση στις 26/10/2016)