«Η αξία της φιλίας»

Κανιμά Λίνα - Αρθρογράφος30-09-2014

Η φιλία είναι ένα ζήτημα που κατά διαστήματα έχει απασχολήσει έντονα το ανθρώπινο είδος. Πολλές φορές γίνεται αντικείμενο συζήτησης στις παρέες και κατά καιρούς έχουν γραφτεί στίχοι, τραγούδια και γνωμικά για αυτήν, όπως παραδείγματος χάριν το «φίλε έλα απόψε που πονάω...»

Επίσης, στο όνομα της φιλίας έχουν γραφτεί έργα, βιβλία και άρθρα όπως πχ «Ο γάμος του καλύτερου μου φίλου» και το «Γιατί σκότωσα τη καλύτερή μου φίλη»

Ακόμα και η επιστήμη έχει ασχοληθεί με τη φιλία.

Πρόσφατα διάβασα στο περιοδικό focus, το οποίο ορίζει τη φιλία ως: «Ένα εξαίρετο και οικουμενικό συναίσθημα που μας συνοδεύει από τα πρώτα βήματα της ζωής μας», πως έχουν γίνει έρευνες και τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Η φιλία κάνει καλό στην υγεία.

Αναφέρει λοιπόν το περιοδικό, πως σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό: Η φιλία μπορεί να θεραπεύσει τη κατάθλιψη, να καταπολεμήσει το στρες, να προφυλάξει από τα εμφράγματα, και ευνοεί την ανάπτυξη νοητικών λειτουργιών. Αποτελεί επίσης, βασικό στάδιο ανάπτυξης για τα παιδιά και πηγή νεότητας για τους ηλικιωμένους.

Η αλήθεια είναι πως η φιλία είναι ένα θέμα που απασχολεί κάθε άνθρωπο από πολύ μικρή ηλικία και είναι ένα συναίσθημα που επιδιώκει και αναζητά καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του. Είναι δηλαδή, η στενή αυτή επαφή μέσω της οποίας άτομα με κοινές αντιλήψεις, ενδιαφέροντα και εμπειρίες έρχονται κοντά και αναπτύσσουν σχέσεις αμοιβαίας συμπάθειας και εκτίμησης.

Συχνά γίνονται προσπάθειες για να δοθεί ένας ακριβείς ορισμός για το τι είναι φιλία. Μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:

φιλία = σχέση αγάπης, εμπιστοσύνης και κατανόησης.

φιλία = αμοιβαία εξ' εκτιμήσεως αγάπη μεταξύ δύο η περισσοτέρων ατόμων.

φιλία = η στενή κοινωνική σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα και βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη, συμπάθεια και εκτίμηση.

Οι παραπάνω ορισμοί είναι λήμματα από τρία διαφορετικά νεοελληνικά λεξικά. Σαφώς υπάρχουν άπειροι ορισμοί τους οποίους δεν θα μπορούσα λόγω περιορισμένου χώρου να παραθέσω, και αυτοί είναι απλά ένα δείγμα από το οποίο αντιλαμβανόμαστε πως ο καθένας μπορεί να δώσει έναν διαφορετικό ορισμό για το τι είναι φιλία, ανάλογα με τις εμπειρίες και τα βιώματά του.

Όλοι όμως καταλήγουν σε μια κοινή κατακλείδα που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι, με όποιον τρόπο και αν ορίσεις τη φιλία, ότι αίσθηση και αν σου αφήνει -γλυκεία ή πικρή- και σε όσα λεξικά και αν αναζητήσεις την ετοιμολογία της, πάντα θα καταλήγεις στις λέξεις «αγάπη και εμπιστοσύνη».

Τι είναι τελικά η φιλία;

Λένε πως πραγματικός σου φίλος είναι εκείνος που χωρίς να χρειαστεί να πεις ούτε μια λέξη, γνωρίζει ακριβώς πως αισθάνεσαι και πως είναι πάντα κοντά σου ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα τον ξυπνήσεις στις έξι ώρα το πρωί για να του πεις τι όνειρο είδες.

Ειλικρινά, πιστεύω πως αν στο κόσμο αυτό υπάρχει ένα πρόσωπο με το οποίο μπορούμε δίχως καμία επιφύλαξη να είμαστε ο εαυτός μας χωρίς να φοβόμαστε μήπως πληγωθούμε, τότε γνωρίζουμε τι πάει να πει φιλία.

Πόσοι όμως από εμάς έχουν βιώσει στ' αλήθεια μια τόσο στενή επαφή;

Είναι γεγονός ότι η φιλία στις πραγματικές της διαστάσεις και εφόσον είναι ουσιαστική και ανιδιοτελής, αποτελεί ένα τεράστιο συναισθηματικό ρίσκο. Ρισκάρεις γιατί δίνεις στον άλλον την εξουσία να σε πληγώσει η να σε κάνει ευτυχισμένο, του εμπιστεύεσαι τις πιο σκοτεινές σου σκέψεις και του αποκαλύπτεις το πιο κρυφό σου εγώ.

Σύμφωνα με μία από τις θεωρίες της Ράνιας (βλ. Singles) -τις οποίες παρεμπιπτόντως λατρεύω- λέει πως «Αν η αγάπη είναι το καρφί απ' το οποίο κρέμεται η ευτυχία μας, τότε το σφυρί είναι συνήθως στα χέρια του άλλου. Ή το καρφί θα πετύχει και θα το στερεώσει ή το δάχτυλό μας θα πετύχει και τότε θα καταλάβουμε τι πάει να πει πόνος.»

Όπως λοιπόν αναφέρω και παραπάνω, κάθε συναισθηματική επαφή είναι ρίσκο και πιθανόν να προκαλέσει πόνο. Γι' αυτό τον λόγο πλέον οι φιλίες χτίζονται όλο και πιο δύσκολα, γι' αυτό τον λόγο έχουμε γίνει εσωστρεφείς, κυνικοί, εγωιστές και καχύποπτοι και αρκούμαστε στο να δίνουμε όσο ακριβώς παίρνουμε και ίσως και κάτι λιγότερο. Γι' αυτό τον λόγο δεν υπάρχουν πια παρέες και όσες έχουν απομείνει είναι λίγες και πιθανόν με ημερομηνία λήξης. Γι' αυτό τον λόγο αναζητούμε «ποσοτικές» και όχι «ποιοτικές» φιλίες.

Είμαστε ικανοί να μπούμε στη τροχιά της Γης, να πατήσουμε στο φεγγάρι και όμως δεν μπορούμε να αναπτύξουμε υγιείς και αρμονικές σχέσεις με τους γύρω μας. Δεν είναι τυχαίο που πολλοί άνθρωποι αισθάνονται μοναξιά και αναζητούν φίλους (και δεν εννοώ συντρόφους, απλά φίλους) από διάφορα sites στο internet.

Είναι τρομακτικό λοιπόν, πόσο έχει φθαρεί πλέον η έννοια της φιλίας και τελικά, πόσο ανάγκη έχουμε από ένα πραγματικό φίλο στη ζωή μας. Και είναι λογικό, αρκεί μόνο να σκεφτείς ότι μέσα από τις φιλίες μας μαθαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας, ερευνάμε τα όριά μας και γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι.

Νιώθω την ανάγκη να κλείσω αισιόδοξα το κείμενο αυτό. Για το λόγο αυτό, θα πω πως ακόμη και μια αποτυχημένη φιλία έχει να μας διδάξει πολλά, αφού ακόμη και να χάσεις έναν «φίλο» ακόμη και να πληγωθείς από αυτόν, σου μένει πάντα ένα καινούριο «εγώ», ένας καινούριος πιο έμπειρος από πριν εαυτός, και μαζί, όλες οι τρυφερές αναμνήσεις για να χτίσεις τη συνέχεια με άτομα που το αξίζουν περισσότερο αυτή τη φορά.