O Koρνήλιος Καστοριάδης μιλά για την επαναστατική δύναμη της Οικολογίας
05-12-2017
Mια συνέντευξη του σημαντικού Έλληνα στοχαστή στον Pascale Egre για το γαλλικό περιοδικό «Πράσινος Πλανήτης», το 1993
Pascale Egre: Τι είναι για σας η Οικολογία; Κορνήλιος Καστοριάδης: Η οικολογία αποτελεί την κατανόηση του βασικού γεγονότος ότι η κοινωνική ζωή δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπόψη με ένα κεντρικό τρόπο το περιβάλλον μέσα στο οποίο ξεδιπλώνεται αυτή η κοινωνική ζωή. Όλως περιέργως, αυτή η κατανόηση μοιάζει να έχει υπάρξει σε μεγαλύτερο βαθμό προηγουμένως, σε άγριες ή παραδοσιακές κοινωνίες. Ακόμη και μια γενιά πριν, στην Ελλάδα, υπήρχαν αγρότες που ανακύκλωναν σχεδόν τα πάντα. Στη Γαλλία, η διατήρηση των ρέοντων υδάτων, των δασών και πάει λέγοντας έχει αποτελέσει ένα ανανεούμενο ενδιαφέρον για αιώνες. Χωρίς καμιά «επιστημονική γνώση», οι άνθρωποι είχαν μια απλοϊκή αλλά σαφή επίγνωση της ζωτικής τους εξάρτησης από το περιβάλλον [δες επίσης και την ταινία (του Akira Kurosawa) Dersu Uzala]. Αυτό άλλαξε ριζικά με τον καπιταλισμό και τη σύγχρονη τεχνοκρατία[2], που είναι βασισμένα στην αέναη και ραγδαία αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης και τα οποία συνεπάγονται ήδη κάποια προφανή σήμερα καταστροφικά αποτελέσματα για την οικόσφαιρα της Γης. Αν σας φαίνονται βαρετές οι επιστημονικές συζητήσεις, απλώς ρίξτε μια ματιά στις παραλίες ή στον αέρα των μεγαλουπόλεων. Οπότε, δεν μπορούμε πλέον να πιστεύουμε σε μια πολιτική, που να αξίζει το όνομά της, από την οποία θα έλειπε ένα σοβαρό ενδιαφέρον για την οικολογία.
P.E.: Μπορεί η οικολογία να γίνει επιστημονική;
Κ.Κ.: Η οικολογία είναι βασικά πολιτική. Δεν είναι «επιστημονική». Η επιστήμη είναι ανίκανη, ως επιστήμη, να θέσει τα όρια ή τους σκοπούς της [finalités]. Αν η επιστήμη ερωτηθεί για το πιο ικανό ή το πιο οικονομικό μέσο εξολόθρευσης του πληθυσμού της Γης, είναι ικανή (θα έπρεπε να είναι ικανή!) να σας παράσχει μια επιστημονική απάντηση. Ως επιστήμη, δεν έχει απολύτως τίποτα να πει σε σχέση με το αν αυτό το σχέδιο είναι «καλό» ή «κακό». Κάποιος μπορεί, κάποιος πρέπει, σίγουρα, να θέσει σε κίνηση τις πηγές της επιστημονικής έρευνας για να εξερευνήσει τον αντίκτυπο που μια τέτοια και μια τέτοια ενέργεια, εντός της σφαίρας της παραγωγής, μπορούν να έχουν πάνω στο περιβάλλον ή, κάποιες φορές, το μέσο αποφυγής κάποιου ανεπιθύμητου παράπλευρου αποτελέσματος. Σε τελευταία ανάλυση, όμως, η απάντηση μπορεί να είναι μόνο πολιτική.
Το να πούμε, όπως λέχθηκε απ' όσους υπέγραψαν την «Έκκληση της Χαϊλδεβέργης» (την οποία, από την πλευρά μου, μάλλον θα ονόμαζα Έκκληση της Νυρεμβέργης), ότι η επιστήμη και μόνο η επιστήμη μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα, είναι αποκαρδιωτικό. Ερχόμενη από τόσο πολλούς κατόχους του βραβείου Νόμπελ, εκφράζει μια βασική αγραμματοσύνη, μια αποτυχία να στοχαστούν πάνω στην ίδια τους τη δραστηριότητα, και την πλήρη ιστορική αμνησία[3]. Δηλώσεις σαν κι αυτήν γίνονται όταν, όπως και λίγα χρόνια πριν, οι βασικοί εφευρέτες και κατασκευαστές των πυρηνικών βομβών διακήρυσσαν δημοσίως μια βαθειά μεταμέλεια, χτυπώντας τα στήθη τους, φωνάζοντας για την ενοχή τους κοκ. Μπορώ να αναφέρω τους Οπενχάϊμερ και Ζαχάροφ, για να μην πούμε άλλους. Είναι ακριβώς η ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης και το γεγονός ότι οι επιστήμονες δεν είχαν ποτέ, και δε θα έχουν ποτέ, οτιδήποτε να πούνε σε σχέση με τη χρήση της ή ακόμη και τον καπιταλιστικό της προσανατολισμό που δημιούργησε το περιβαλλοντικό πρόβλημα και την παρούσα βαρύτητα του προβλήματος. Και αυτό που παρατηρούμε σήμερα είναι το τεράστιο περιθώριο της αβεβαιότητας που περιέχεται στα στοιχεία και τις εξελικτικές προοπτικές για το περιβάλλον της Γης. Αυτό το περιθώριο, προφανώς, έχει δύο πλευρές. Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι οι πιο σκοτεινές προοπτικές είναι και οι πιο πιθανές.
Το αληθινό ζήτημα, ωστόσο, δεν είναι αυτό αλλά η πλήρης εξαφάνιση της σωφροσύνης, της φ ρ ο ν ή σ ε ω ς. Δεδομένου ότι κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ότι το φαινόμενο του θερμοκηπίου θα οδηγήσει ή όχι σε μια άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ούτε και πόσα χρόνια θα πάρει μέχρι η τρύπα του όζοντος να καλύψει όλη την ατμόσφαιρα, η μόνη συμπεριφορά που μπορούμε να υιοθετήσουμε είναι αυτή του diligens pater familias, του ευσυνείδητου ή συνεπούς πατέρα της οικογένειας που λέει στον εαυτό του «Αφού το ρίσκο είναι τεράστιο και ακόμη και οι πιθανότητες είναι αβέβαιες, θα προχωρήσω με τη μεγαλύτερη επιφύλαξη [σωφροσύνη] και όχι σα να ήταν όλο το ζήτημα επουσιώδες».
Τώρα, αυτού που γινόμαστε μάρτυρες προς το παρόν, για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του Καρναβαλιού του Ρίο (που του έχει δοθεί η ταμπέλα της «Διάσκεψης»), είναι η πλήρης ανευθυνότητα. Αυτή η πλήρης ανευθυνότητα μπορεί να ιδωθεί στην αποφασιστικότητα του Προέδρου George Herbert Walker Bush και των φιλελεύθερων {με την ευρωκεντρική έννοια των συντηρητικών οπαδών της «ελεύθερης αγοράς»}, οι οποίοι επικαλούνται ακριβώς την αντίθετη πλευρά του επιχειρήματος της αβεβαιότητας (καθώς τίποτα δεν έχει «αποδειχθεί», ας συνεχίσουμε όπως και πριν . . . ). Μπορεί να ιδωθεί στην τερατώδη συμμαχία μεταξύ των δεξιών Αμερικάνων Προτεσταντών και της Καθολικής Εκκλησίας να εναντιωθούν σε οποιαδήποτε βοήθεια ελέγχου των γεννήσεων στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, όταν η σύνδεση ανάμεσα στη δημογραφική έκρηξη και τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι έκδηλη. Την ίδια στιγμή – το μέγεθος της υποκρισίας – κάποιοι ισχυρίζονται ότι ενδιαφέρονται για το βιοτικό επίπεδο αυτών των πληθυσμών. Για να βελτιώσει όμως κάποιος το βιοτικό επίπεδο εκεί θα έπρεπε να επιταχύνει την καταστροφική παραγωγή και κατανάλωση των μη ανανεώσιμων πηγών.
Συνεδρίαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Χωρικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 21 Ιουλίου με αντικείμενο την επικύρωση των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για δύο αιολικούς σταθμούς στην περιοχή της Καστοριάς.
Μεταξύ άλλων, η επιτροπή καλείται να αποφασίσει για τις ΜΠΕ των εξής δύο έργων:
...
Με την πάροδο του χρόνου όλα τα σπίτια έχουν ανάγκη για ανακαίνιση. Η όψη τους εξωτερικά και εσωτερικά μαρτυρά το πέρασμα του χρόνου, ενδεχόμενες φθορές και αλλοιώσεις. Ταυτόχρονα μεταβάλλονται και οι ανάγκες και ο τρόπος ζωής των ενοίκων, οπότε η αναβάθμιση του σπιτιού φαντάζει σχεδόν επιτακτική....
Ο τεχνολογικός κολοσσός Apple εδώ και πολύ καιρό επιχειρεί να «πρασινίσει» την εικόνα του. Καταργεί τη χρήση τοξικών ουσιών στα προϊόντα που παράγει, τα καθιστά περισσότερο ανακυκλώσιμα και επενδύει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την προστασία της φύσης.
Όπως αναφέρει το econews, κατασκευάζει τεράστια φωτοβολταϊκά πάρκα γ...
Ο εναλλακτικός τουρισμός απευθύνεται σ΄ ένα εξειδικευμένο και συγκεκριμένο κοινό αφού στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε δραστηριότητες οι οποίες δεν καταστρέφουν την φυσική ομορφιά μιάς περιοχής αλλά αντίθετα την αναδεικνύουν ως την πιο κατάλληλη. ...
Ένδεκα άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους φέτος στις πλαγιές του Έβερεστ, καθώς η ορειβατική περίοδος βρίσκεται στην κορύφωσή της μετά τον φονικό σεισμό του 2015. Όμως αυτή τη φορά ορειβάτες και οδηγοί ρίχουν την ευθύνη σε άλλους παράγοντες γι' αυτή την αύξηση των θανάτων.
Φέτος η κυβέρνηση του Νεπάλ εξέδωσε αριθμό ρεκόρ 381 αδειών για την ανάβαση στο Έβερε...
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έχασε επικοινωνία με την διαστημοσυσκευή «Σκιαπαρέλι» (Schiaparelli), λίγο πριν την προγραμματισμένη της προσεδάφιση στον Άρη, με τους επιστήμονες να τονίζουν πως η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί καλό σημάδι. Τόνισαν όμως ότι είναι πολύ νωρίς για να εγκαταλείψουν την διαστημοσυσκευή.
«Το σήμα (από το Σκιαπαρέλι) ερ...
Ενα νέο είδος ουρανοξυστών έρχονται να προτείνουν αρχιτέκτονες από τη Μαλαισία, οι οποίοι είναι ιδανικά για εδάφη που διαβρώνονται από το νερό.
Το μοναδικό αυτών των ουρανοξυστών είναι πως χτίζονται στο εσωτερικό λόφων. Η αρχιτεκτονική θα χρησιμοποιήσει το «κέλυφος» του λόφου από ασβεστόλιθο, ενισχύοντας το με χάλυβα.
Η χρήση γυαλιού, από την άλλη, θα ...
Ο άνθρωπος έχει χάσει την ικανότητα να προβλέπει και να προλαμβάνει. Στο τέλος θα καταστρέψει τη γη. Η φράση αυτή του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης θεολόγου και γιατρού Άλμπερτ Σβάιτσερ, θα μπορούσε να περιγράψει ευσύνοπτα τα όσα σχετίζονται και με την δασοπυροπροστασία στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες. Πρόκειται για μια ιστορία έλλειψης συνέπειας, απουσ...
Με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Αττικής και σε συνεργασία με το Δήμο Νέας Ιωνίας, το έντυπο εκλογικό υλικό που έμεινε αδιάθετο μετά την διενέργεια των βουλευτικών εκλογών θα ανακυκλωθεί και τα έσοδα θα διατεθούν για τη στήριξη της Κοινωνικής Υπηρεσίας του δήμου Νέας Ιωνίας και συγκεκριμένα στο Κοινωνικό Παντοπωλείο και στη Στέγη
ανηλίκων.Η συγκεκριμένη ...
Οι φούρνοι μικροκυμάτων μπορεί να είναι βολικοί για όσους δεν έχουν πολύ χρόνο να αφιερώσουν στην κουζίνα, αλλά επιβαρύνουν το περιβάλλον και επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή σχεδόν όσο και τα αυτοκίνητα.
...
Οι πρώτες προειδοποιητικές ενδείξεις ότι κάποιος μπορεί να έχει διαταραχή διατροφής, ταυτοποιήθηκαν από μια νέα βρετανική μελέτη μεγάλης κλίμακας.
Τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «British Journal of Psychiatry» από το Βασιλικό Κολλέγιο Ψυχιάτρων της Βρετανίας, έδειξαν ότι τα άτομα που διαγνώστηκαν με διαταραχή διατροφής, είχαν υψηλό...
Το ποσοστό των ατόμων που χρησιμοποίησαν ναρκωτικά παγκοσμίως το 2019 είναι 5,5%, ή 271 εκατομμύρια, εκ των οποίων 35 εκατομμύρια με διαταραχές χρήσης ναρκωτικών που απαιτούν θεραπεία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για τα Ναρκωτικά.
...
Υπήρξε ποτέ έρωτας;
Πώς θα το καταλάβω;
Όλοι, τον καταλαβαίνουν;
Και αν δεν υπάρχει όσο πρέπει;
Είναι κάτι "βαρύ" αυτό...Ο γάμος...
Καταλαβαίνεις πώς πρέπει να υπάρχει...Όχι;...
Αν έχετε σκεφτεί να πουλάτε βιβλία, τώρα είναι ευκαιρία να το δοκιμάσετε, κάνοντας ταυτόχρονα και τις διακοπές σας. Θα πρέπει να περιμένετε όμως καθώς έχει κλεισμένες κρατήσεις για τα επόμενα δύο χρόνια
...
Καλύτερη Ταινία: «Nomadland»
Α' Ανδρικός Ρόλος: Άντονι Χόπκινς για το «The Father»
Α' Γυναικείος Ρόλος: Φράνσις Μακ Ντόρμαντ για το «Nomadland»
Σκηνοθεσία: Κλόε Ζάο για το «Nomadland»
Β' Ανδρικός Ρόλος: Ντάνιελ Καλούγια για το «Judas and the Black Messiah»
B' Γυναικείος Ρόλος: Γιουν Γιου-τζουνγκ για το «Minari»...
Το Google Arts & Culture και η μη κερδοσκοπική εταιρεία CyArk συνεργάζονται για να δημιουργήσουν το μεγαλύτερο τρισδιάστατο ψηφιακό αρχείο μνημείων του πλανήτη που διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης. Είναι μια πρωτοβουλία -με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς στις 18 Απριλίου–...
Μόλις έβαλα μια κούπα καφέ και κάθισα να τον απολαύσω. Έξω βρέχει ασταμάτητα και εγώ καθηλωμένη στο σπίτι μου αναπολώ.
Θυμάμαι όταν ήμουν μικρή που έβρεχε και μου άρεσε να κοιτώ τις σταγόνες πως έφτιαχναν σχέδια πάνω στο παγωμένο τζάμι. Θυμάμαι το παλιό σπίτι της γιαγιάς μου. Ένα υπέροχο μικρό σπίτι λίγο έξω από την Αθήνα με έναν υπέροχο...
Σίγουρα το πλύσιμο των ρούχων είναι ένας βραχνάς από τον οποίο θέλετε να ξεμπερδεύετε όσο πιο γρήγορα γίνεται. Ποιο είναι αυτό το μεγάλο λάθος που κάνετε και χαλάτε και τα ρούχα σας ...