Η αξία των δασών και η προστασία τους.

Ελεάννα Μάνεση - Περιβαλλοντολόγος - Δασολόγος 09-05-2015

Ως δάσος χαρακτηρίζεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με φυτά και ζώα που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη πυκνότητα δέντρων. Καλύπτουν το 9,4 % της επιφάνειας της Γης (το 30 % της ξηράς), αν και παλαιότερα κάλυπταν μεγαλύτερη έκταση. Πέρα από τα φυτά και τα ζώα, στο δάσος υπάρχουν επίσης μύκητες και βακτήρια.

Ένα δάσος μπορεί να διακριθεί σε παρθένο δάσος, σε φυσικό δάσος και σε τεχνητό δάσος.

Το σύνολο των δασών και άλλων δασικών εκτάσεων στην Ελλάδα ανέρχεται σε 65.130.000 στρέμματα, ή ποσοστό 49,4% της συνολικής έκτασής της.

Τα δασικά δένδρα από τα οποία συγκροτούνται κυρίως τα δάση μας είναι η δρυς, το έλατο, το πεύκο, η οξιά κ.ά. Αξιόλογη είναι η παρουσία και άλλων δασικών δένδρων, όπως είναι η καστανιά, το κυπαρίσσι, το πουρνάρι, το σφεντάμι κ.ά.


Αξία των δασών

• Παράγουν το απαραίτητο και αναντικατάστατο για τη ζωή μας οξυγόνο ενώ δεσμεύουν το επικίνδυνο για τη ζωή διοξείδιο του άνθρακα.
• Μειώνουν την ένταση του φωτός και επιδρούν στη σύνθεσή του, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο φωτοκλίμα.
• Αμβλύνουν τις ακραίες θερμοκρασίες: μειώνουν τις μεγάλες, αυξάνουν τις μικρές και παρεμποδίζουν το σχηματισμό δροσιάς και πάχνης.
• Απορροφούν και εξουδετερώνουν διάφορες επιβλαβείς ουσίες.
• Μειώνουν την ένταση του ανέμου.
• Μειώνουν τους θορύβους.
• Αυξάνουν τις βροχές, μετατρέπουν σε βροχή (βροχοομίχλη) την υγρασία του αέρα και υγροποιούν την ομίχλη.
• Συγκρατούν το νερό της βροχής και δεν το αφήνουν να πέφτει με δύναμη στο έδαφος και να το διαβρώνει.
• Ενισχύουν τα υπόγεια νερά.
• Βελτιώνουν την ποιότητα του νερού, ενεργούν σαν μικροβιολογικό χημικό και φυσικό φίλτρο του νερού.
• Συγκρατούν το έδαφος και εμποδίζουν τη διάβρωση.
• Εμποδίζουν την εξάτμιση του εδάφους και αυξάνουν την υγρασία του.
• Δεν εξαντλούν το έδαφος και βοηθάνε στην δημιουργία εδάφους.
• Εξασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες για την προστασία, διατροφή και διατήρηση πολλών ζωικών οργανισμών.
• Παράγουν σημαντικές ποσότητες βιομάζας, μας προσφέρουν διάφορα δασικά προϊόντα και δεσμεύουν ενέργεια.
• Δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες διατήρησης διαφόρων φυτικών ειδών.


Γενικά το δάσος με τις διάφορες λειτουργίες του:

• Δημιουργεί υγιεινές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης.
• Προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης, δημιουργίας, άθλησης, ψυχαγωγίας.
• Εμποδίζει τη δημιουργία χειμάρρων και πλημμυρών.
• Βοηθά στη διατήρηση της βιολογικής ισορροπίας στη φύση.
• Εξασφαλίζει κατάλληλες συνθήκες διατήρησης πλούσιας χλωρίδας και πανίδας.
• Προσφέρει πολύτιμα προϊόντα (ξύλο κλπ.) για τη ζωή και την πρόοδο.
• Συμβάλλει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη.

Κίνδυνοι - Απειλές

Φυσικοί κίνδυνοι
• Μεγάλη συγκέντρωση και σύνθεση αναφλέξιμου υλικού, όπως ξερά φύλλα, πευκοβελόνες, ξερά κλαδιά, θαμνώδες αναφλέξιμο υλικό κλπ.
• Δάση εύφλεκτων δασικών ειδών με ελάχιστη υγρασία, όπως δάση χαλεπίου πεύκης, αειφύλλων – πλατύφυλλων (πουρνάρι, σχίνος, αγριελιά, κλπ), φρυγανότοποι.
• Αδιαπέραστα ή απρόσιτα δάση, χωρίς δρόμους και μονοπάτια.
• Ισχυροί και ξεροί άνεμοι (μελτέμια) και υψηλές θερμοκρασίες.


Ανθρωπογενείς κίνδυνοι
• Οι καταστροφικές πυρκαγιές
• Οι καταπατήσεις, προϊόν οικιστικών επεκτάσεων και ανθρώπινων δραστηριοτήτων
• Η υπερβόσκηση
• Το ανεξέλεγκτο κυνήγι και η λαθροϋλοτομία
• Η έλλειψη εθνικής δασικής στρατηγικής, η έλλειψη δασολογίου, η ανυπαρξία ενός ισχυρού και ενιαίου φορέα διαχείρισης και προστασίας των δασών και η υποβάθμιση της Δασικής Υπηρεσίας με τις τεράστιες ελλείψεις σε πόρους και προσωπικό.
• Το άναμμα φωτιάς μέσα σε κατασκηνώσεις ή χώρους αναψυχής χωρίς τη λήψη προληπτικών μέτρων.
• Υπολείμματα υλοτομιών κοντά σε δασικούς δρόμους μεγάλης κυκλοφορίας.
• Σκουπιδότοποι και σωροί απορριμμάτων γύρω από οικιστικές και βιομηχανικές περιοχές κοντά στα δάση.
• Μεταλλεία, πριστήρια και άλλες εμπορικές εγκαταστάσεις κοντά σε δάση.
• Κάψιμο αγροτικών υπολειμμάτων, καλαμιάς, κλαδιών κλπ.
• Απρόσεκτη χρήση του τσιγάρου μέσα στο δάσος.


Προστασία των δασών

• Δεν πετάμε αναμμένα τσιγάρα, γυαλιά και άλλα σκουπίδια καθώς συχνά προκαλούν μικροεστίες που μπορεί να εξελιχθούν σε καταστροφικές πυρκαγιές.
• Δεν ανάβουμε φωτιές στην ύπαιθρο, αποθαρρύνουμε όσους δούμε να το κάνουν και ειδοποιούμε άμεσα την Πυροσβεστική για όποια τέτοια δραστηριότητα εντοπίζουμε. Δεν ξεχνάμε ότι το άναμμα φωτιάς την αντιπυρική περίοδο απαγορεύεται από τον νόμο.
• Αποφεύγουμε όλες εκείνες τις εργασίες στην ύπαιθρο που ενέχουν κίνδυνο πυρκαγιάς, όπως κάψιμο ξερών χόρτων, οξυγονοκολλήσεις, χρήση τροχού ή άλλου εργαλείου που δημιουργεί σπινθήρες κλπ.
• Ειδοποιούμε άμεσα την Πυροσβεστική (τηλέφωνο 199) για οποιαδήποτε εστία φωτιάς, καπνό ή ακόμα και μυρωδιά πέσει στην αντίληψή μας.

Το δάσος χωρίς τον άνθρωπο μπορεί να υπάρξει, ο άνθρωπος χωρίς το δάσος όμως δεν μπορεί να ζήσει.