Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα (Μενέλαος Λουντέμης) – Κριτική βιβλίου

Λάμπρος Κακογεώργος - Εκπαιδευτικός14-04-2015

Ήταν πολλά χρόνια πριν -κοντά στα 30 δυστυχώς- που πήρα ως δώρο για το Πάσχα, ένα βιβλίο το «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα», που έμελλε να γίνει το αγαπημένο μου και για αυτό θα ήθελα να το προτείνω ανεπιφύλακτα σε μικρούς και μεγάλους φίλους μας.

Όχι, δεν θα επιχειρήσω να εμφανιστώ ως βιβλιοκριτικός ούτε ως «εκτιμητής» του έργου του Λουντέμη, -πως θα μπορούσα άλλωστε- απλά και μόνο θα προσπαθήσω να δώσω αφορμή σε κάποιους να διαβάσουν ένα εξαιρετικό βιβλίο αξιοποιώντας γόνιμα και δημιουργικά τον ελεύθερό τους χρόνο. Ταυτόχρονα, θα βρω και εγώ την ευκαιρία να «βυθιστώ» σ΄ ένα μακρινό ταξίδι στο παρελθόν αναμοχλεύοντας σκέψεις, εικόνες, συναισθήματα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αποκτήσω εκ νέου κάτι από εκείνη την τόσο μαγευτική φάση και ηλικία της ζωής μου αλλά και της ζωής όλων μας.

Βασικός ήρωας του έργου, ο Μέλιος. Ένα παιδί ορφανό που κυνηγά, αναζητά τα γράμματα, τη μόρφωση, τη γνώση και ο οποίος στην προσπάθειά του αυτή αντιμετωπίζει πλήθος προβλημάτων τα οποία όμως πάντα τα αντιπαλεύει, πάντα τα ξεπερνά. Συνοδοιπόροι σ΄ αυτή την δύσκολη αλλά μαγική διαδρομή άνθρωποι πολλοί, άλλοι καλοί, άλλοι κακοί, άλλοι σύμμαχοι, άλλοι εχθροί. Ξεχωριστή η θέση της Αγράμπελης, της συμμαθήτριας του Μέλιου και του μεγάλου αλλά δυστυχώς ανεκπλήρωτου έρωτα αυτού επειδή κάποιοι άλλοι το θέλησαν, κάποιοι άλλοι το αποφάσισαν. Ο Λουντέμης, με τρόπο αριστοτεχνικό, με τεχνική ανυπέρβλητη, με γλώσσα ζωντανή, γλαφυρή και κατανοητή, με εικόνες καθημερινές αλλά τόσο δυνατές από τις οποίες αποπνέουν συναισθήματα, βιώματα, χαρές και λύπες, δημιουργεί μια ανεπανάληπτη ηθογραφία με έντονα τα βιογραφικά στοιχεία. Το διάβασμα, γραμμή-γραμμή, σελίδα-σελίδα, κεφάλαιο-κεφάλαιο, αναδεικνύεται σε μια πρωτόγνωρη εμπειρία που ξεφεύγει από τα στενά και τυπικά όρια της ανάγνωσης, του διαβάσματος ενός βιβλίου και καθίσταται μέθεξη, ιεροτελεστία, ζωή καθημερινή.

Οι λόγοι για τους οποίους κάποιος πρέπει -κατά την ταπεινή πάντα άποψή μου- να διαβάσει το βιβλίο, δεν είναι λόγοι φιλολογικοί, εκπαιδευτικοί, γλωσσικοί, λόγοι που έχουν να κάνουν με τις αρετές του Λουντέμη. Πρέπει να διαβάσει το βιβλίο διότι μέσα από αυτό θα αντλήσει ή θα επανακτήσει πολλά από εκείνα που στο πέρασμα των χρόνων έχουμε χάσει ή τα έχουμε περιορίσει. Θα θυμηθεί πρώτα απ΄όλα εκείνη την πρώτη, γλυκιά νιότη, τα πρώτα, τόσο όμορφα και συνήθως ανεκπλήρωτα ερωτικά σκιρτήματα αλλά και τις απογοητεύσεις. Θα θυμηθεί «εχθρούς» και φίλους, πολέμιους και υπερασπιστές, ανθρώπους που χάθηκαν στο διάβα της ζωής και ανθρώπους που ίσως αξίζει εκ νέου να τους αναζητήσει. Θα θυμηθεί πως είναι να πιστεύεις σε κάτι με φανατισμό, να το επιδιώκεις με κάθε κόστος. Θα αντιληφθεί τι και πόσο αξίζει να τολμάς. Θα καταλάβει ότι η αδικία, η περιθωριοποίηση παραμένουν παθογένειες της κοινωνίας μας και ότι η ισότητα παραμένει, εξακολουθεί να είναι ζητούμενο. Θα βάλει στην άκρη κάθε μεροληπτική και ρατσιστική αντίληψη και συμπεριφορά και θα προσπαθήσει να δει τι πραγματικά υπάρχει και όχι την εικόνα. Θα εστιάσει στο ποιος είναι ο δάσκαλος που όλοι έχουμε ανάγκη και στο ποια είναι και πρέπει να είναι η σχέση δασκάλου-μαθητή. Θα βρει το κίνητρο να προσπαθήσει να φτιάξει έναν κόσμο καλύτερο, να κάνει τον εαυτό του καλύτερο, να γίνει και αυτός ένας Μέλιος.

Ο ανοιξιάτικος ουρανός, παρά τη σθεναρή αντίδραση του χειμώνα, σύντομα θα εδραιωθεί, θα κυριαρχήσει, θα αναδειχθεί. Ευκαιρία λοιπόν για όλους μας, παρέα με τον ήρωά μας -έναν ήρωα που σήμερα περισσότερο από ποτέ έχουμε ανάγκη- να μετρήσουμε τα άστρα και ίσως αυτή τη φορά τα μετρήσουμε σωστά… Μαζί μας ο Μέλιος, η Αγράμπελη, ο Δακρυτζίκος, ο Χρηστίδης, ο Μπίθρος, ο γερό Θόδωρος… Καλή Ανάγνωση.