«Υπάρχει λίγο μίσος σε κάθε αγάπη και λίγη αγάπη σε κάθε μίσος» - (Rowan, 2000, “on inter-penetration of opposites”)
Ζούμε σε μια εποχή όπου η πρόσβαση από ένα γεωγραφικό σημείο του πλανήτη σε ένα άλλο, η μεταφορά αγαθών και η επικοινωνία δεν υπήρξαν ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία πιο άμεσα και δυνατά.
Ζούμε, επίσης, την εποχή όπου οι μετακινήσεις ανθρώπων μεταξύ πολλών διαφορετικών χωρών δεν υπήρξαν σε τέτοιο βαθμό εφικτές – με κάποιες εξαιρέσεις (π.χ. τη Β. Κορέα, τη Σαουδική Αραβία, το Πακιστάν, τις χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση).
Ζούμε και σε μια εποχή που η ποικιλία των σχέσεων των ανθρώπων δεν υπήρξε σε τόσο ευρεία κλίμακα τόσο πολυποίκιλη και ανοιχτά πιο αποδεχτή από πριν, κυριότατα στη Δύση.
Για παράδειγμα σήμερα, εκτός από την παραδοσιακή ή την πυρηνική οικογένεια, μιλάμε για τη μονογονεϊκή οικογένεια, για τις μικτές σχέσεις ή γάμο, για τις σχέσεις ίδιου φύλου ή και γάμο, για τη νόμιμη υιοθεσία παιδιών από ανθρώπους που έχουν ήδη βιολογικά δικά τους παιδιά, για ανθρώπους που παίρνουν διαζύγιο χωρίς να στιγματίζονται όσο παλιά, για σχέσεις συμβίωσης, για αυτοδιάθεση του σώματος, για σχέσεις ανθρώπων όπου το θρήσκευμα ή η εθνική ή η κοινωνική καταγωγή δεν έχει πρωταγωνιστικό και διχαστικό ρόλο.
Για όλη αυτή την ποικιλία σχέσεων χρειάστηκαν χρόνια ψυχοκοινωνικής εξέλιξης, προσπαθειών, κοινωνικών και πολιτικών αγώνων. Κι ένα κοινό χαρακτηριστικό και ζητούμενο όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η έμπρακτη αποδοχή του Άλλου/Άλλης πέρα από φυλή, χρώμα, καταγωγή, φύλο, σεξουαλικούς προσανατολισμούς, θρησκεία.
Αυτό δεν μπορεί να είναι, κατά τη γνώμη μου, παρά μια μεγάλη και σημαντική κατάκτηση του σύγχρονου ανθρώπινου πολιτισμού. Οι αγώνες για την κατάκτηση και τη συστηματική νομιμοποίηση αυτών των αγαθών δεν απέχουν χρονικά και πολύ. Έλαβαν μέρος μόλις τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 και γεωγραφικά κυρίως στη Δύση (π.χ. Γαλλία, Η.Π.Α) – και συνεχίζονται.
Όμως, σημερα, όχι και πολλά χρόνια μετά, μιλάμε για αύξηση του ρατσισμού, της ομοφοβίας, της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και άλλων περιοριστικών, φοβικών και πολεμοχαρών, κατά τη γνώμη μου αντιλήψεων, που διχάζουν κι εχθρεύουν τους ανθρώπους και τους πολιτισμούς. Προκλήσεις και φαινόμενα περίπλοκα και πολυμέτωπα. Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθώ συνοπτικά κυρίως στην ψυχολογική διάσταση.
Από ψυχολογικής πλευράς τέτοιου είδους πεποιθήσεις συνήθως έχουν να κάνουν με το βαθμό ψυχοσυναισθηματικής ωριμότητας του ατόμου. Είναι γνωστό μέσα από έρευνες, ότι οι ηλικίες όπου ο άνθρωπος ανέχεται λιγότερο το διαφορετικό και του αρέσει να υιοθετεί απόλυτες και φανατικές αντιλήψεις είναι γύρω στα 5 κι έπειτα γύρω στα 7 με 8 έτη. Αυτές οι ηλικίες είναι σημαντικές για ένα παιδί, καθώς, οι απόλυτες ξεκάθαρες θέσεις το βοηθούν να βάλει βάσεις και να χτίσει το εγώ του και τα όριά του. Βρίσκεται κυρίως σε εγωκεντρικό στάδιο ανάπτυξης. Αργότερα, όμως, όταν ολοκληρώσει ικανοποιητικά αυτό το εξελικτικό στάδιο, ως υγιής έφηβος και μετά ενήλικας, θα καλείται να τα εξελίσσει και να τα ανασυνθέτει σε όλη την πορεία της ζωής του/της.
Ωστόσο, τι γίνεται όταν ένας ενήλικας έχει μείνει στην ηλικία π.χ. των 8 ψυχοσυναισθηματικά; Μια εκδοχή, για παράδειγμα, είναι ότι αυτός ο άνθρωπος μπορεί να είναι ένας κατά τα άλλα καλός/ή επαγγελματίας, σύντροφος, οικογενειάρχης, ανοιχτόμυαλος/η σε διάφορα άλλα δικά του/της θέματα, αλλά όταν έρχονται ζητήματα που αφορούν το διαφορετικό, τότε αυτά μπορεί να αντιμετωπίζονται όσο ανεπεξέργαστα και απλοϊκά το κάνει κι ένα παιδί γύρω στα 7 με 8 του/της χρόνια. Με ό,τι κινδύνους μπορεί αυτό να εμπεριέχει, καθώς είναι φανερό πως είναι διαφορετικό να επιδεικνύει τέτοιες συμπεριφορές ένα παιδί κι αλλιώς ένας ενήλικας. Πόσο μάλλον όταν αυτός ο/η ενήλικας έχει και θέση άμεσης επιρροής σε μια κοινωνία (π.χ. είναι πολιτικός, εκπαιδευτικός, απονέμει δικαιοσύνη, εργάζεται στην πρόνοια κτλ).
Μια ακραία έκφραση αυτής της ψυχοσυναισθηματικής καθήλωσης μπορούμε να τη δούμε σήμερα, μεταξύ άλλων, π.χ. στο ρεύμα των Τζιχαντιστών (χωρίς ν’ αφήνω απέξω το ιστορικό, πολιτισμικό ή άλλο κοινωνικό υπόβαθρο του ζητήματος). Από μια άποψη, αν φανταστούμε αυτούς τους άνθρωπους ως οχτάχρονα παιδιά – κυρίως αγόρια – να μαζεύονται για παιχνίδι στη γειτονιά θα λέγαμε απλά κι ίσως με μια φυσικότητα ότι «παίζουν πόλεμο». Τι γίνεται, όμως, όταν αυτά τα ίδια παιδιά σε σώμα ενηλίκων έχουν πάρει τον πόλεμο τόσο στα σοβαρά; Και θεωρούν ότι μόνο αυτοί είναι σωστοί; Και αναφέρομαι σε όλες τις παρόμοιες και σε λιγότερο ακραίες ή φανερές εκδηλώσεις του ίδιου φαινομένου ανά τον κόσμο και σήμερα και στην πρόσφατη ιστορία.
Είναι, λοιπόν, νομίζω πολύτιμο να δούμε με τι τρόπους μπορούν έμπρακτα να αντιμετωπιστούν τέτοια φαινόμενα.
Όπως οι περισσότερες φοβίες, έτσι και οι φοβίες για το διαφορετικό φαίνεται ότι συχνά μπορούν να περιοριστούν με την ανάλογη παροχή βιωματικής παιδείας. Όταν η παιδεία και η εκπαίδευση που παρέχεται στα παιδιά είναι μη-φοβική, βασίζεται περισσότερο στην καλλιέργεια της εμπιστοσύνης, είναι σφαιρική παρά αποσπασματική, τότε δίνεται τα παιδιά η δυνατότητα να αφουγκραστούν και τα ανάλογα μηνύματα.
Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει και μη-φοβικούς εκπαιδευτικούς, οι οποίοι/ες έχουν δουλέψει αρχικά με τον εαυτό τους πάνω σε αυτά τα ζήτήματα π.χ. μέσω ψυχοθεραπείας. Η κοινωνική παιδεία πέρα από το σχολείο μπορεί, επίσης, να έχει σημαντικό ρόλο στον περιορισμό τέτοιων φαινομένων, π.χ. μέσω επιμόρφωσης.
Επίσης, έχει βρεθεί ότι όταν οι άνθρωποι γνωρίσουν οι ίδιοι και έρθουν σε θετική προσωπική επαφή και επικοινωνία με κάποιον/α που αλλιώς θα απέρριπταν για ρατσιστικούς λόγους συχνά αναθεωρούν τις ρατσιστικές τους τάσεις και μπορούν να γίνουν πιο δεκτικοί.
Κάποιες φόρες μια βαθιά ντροπή για το διαφορετικό το εμποδίζει να αποκτήσει φωνή. Η ψυχανάλυση μας λέει ότι τη φωνή που πνίγει κανείς μέσα του ή που την μισεί ή που δεν του αρέσει και τη θεωρεί μόνο «ξένη», μπορεί να θελήσει να την καταπνίξει και έξω του, οπουδήποτε αλλού την βλέπει να εκδηλώνεται. Ακόμη κι αν είναι φωνή θετική.
Μια άλλη πλευρά, λοιπόν, είναι ότι οι φοβίες για το διαφορετικό κάποιες φορές φωλιάζουν μέσα μας. Έχουν να κάνουν με την πεποίθηση και με τις προσδοκίες από τον εαυτό μας να είμαστε ένα πράγμα και μόνο. Π.χ. «μόνο καλοί», «μόνο αγνοί», «μόνο σωστοί», «μόνο αποδεχτοί», «μόνο ανατρεπτικοί», «μόνο αυτό ή μόνο εκείνο», κοκ. Δηλαδή να μην αναγνωρίζουμε τις διαφορετικές μας πτυχές.
Ωστόσο, ένα παράδοξο που έχει να μας διδάξει η διαλεκτική συλλογιστική είναι ότι οποιαδήποτε αξία κι αν έχουμε, αν την υποστηρίζουμε μονόπλευρα τότε αυτή μετατρέπεται στο αντίθετό της.
Βρισκόμαστε στην Ελλάδα.
Αλίμονο, το γνωρίζουμε και το γνωρίζετε. Η χώρα μας φημίζεται για την Δημοκρατία, τους Ολυμπιακούς Αγώνες, την μεσογειακή διατροφή της, το ούζο και το τσίπουρο.
Και άλλα παράγωγα του χώματος και του περιβάλλοντος της.
...
1. Ένας από τους δυο σας θα πρέπει να έχει οικονομική άνεση.
Αν κανένας από σας δεν έχει επαρκεί οικονομική δυνατότητα, τότε τα χρήματα καταβροχθίζουν σίγουρα όλη την θετική αλλά και ευχάριστη σας ενέργεια. Κάποιος πρέπει να καταλάβει τη σημασία της «αποταμίευσης» και του «ελέγχου». Αν ο ένας είναι ο σπάταλος, συνήθως το άλλο πρόσωπο καλύπτει τις οικονομι...
Εξαρχής θα ξεκαθαρίσω ότι ποτέ δεν έπαψα να πιστεύω στον Άγιο(!) και επιπλέον είμαι σε μία ώριμη ηλικία που η ζωή μου δίδαξε ότι αυτό το «πνεύμα» όχι μόνο υπάρχει αλλά όπου δεν συμβαίνει αυτό, εμείς οι ίδιοι έχουμε χρέος να το δημιουργούμε…
Περιμένοντας στη σαδιστικά αργή ουρά του ταχυδρομείου, η εξονυχιστική παρατήρηση του χώρου και των ανθρώπων είναι πο...
Ο σκύλος μου και εγώ ζούμε σε αυτό το σπίτι. Είστε ευπρόσδεκτοι να έρθετε και να μας επισκεφθείτε, αλλά υπάρχουν μερικά πράγματα που πρέπει να καταλάβετε, πριν έρθετε σπίτι:
Θα πρέπει να αναμένετε μερικές τρίχες από το σκύλο να κολλήσουν στα ρούχα σας.
Σκουπίζω και καθαρίζω σε τακτική βάση, αλλά σε αυτό το σπίτι μην ξεχνάτε ότι ζει και ένα σκυλ...
Ίσως τώρα, παρά ποτέ άλλοτε, να χρειάζεται να το πιστέψουμε ότι, ναι, έχουμε γεννηθεί για κάτι περισσότερο από το απλώς να πηγαινοερχόμαστε σε μια δουλειά, μόνο και μόνο για να πληρώνουμε τους λογαριασμούς.
Τώρα κινδυνεύουμε περισσότερο από ποτέ να εγκαταλείψουμε την ελπίδα, την προσπάθεια , την αντίδραση. Τώρα, περισσότερο από ποτέ, μας πνίγει η αγωνία, ...
H Barbie έχει αντίζηλο. Την λένε Lammily και είναι πιο κοντή, με καστανά μαλλιά και αναλογίες μιας καθημερινής γυναίκας.
Η εικονική κούκλα Barbie, 55 ετών πια, έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές κοριτσιών. Ωστόσο, έχει βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο κινημάτων, οργανώσεων και όχι μόνο, λόγω της εικόνας της αψεγάδιαστης γυναίκας που προωθεί...
Η συζήτηση για τις αναγκαίες αλλαγές στο κομμάτι της εκπαίδευσης έχει ξεκινήσει και συνεχίζεται-δυστυχώς μάλλον άσκοπα- εδώ και πολλά χρόνια. Λέω άσκοπα διότι εντοπίζονται στην όλη διαδικασία 2 βασικά προβλήματα που στην καλύτερη περίπτωση την καθιστούν από ατελέσφορη έως ανούσια. Αρχικά, οι μετέχοντες και συμμετέχοντες στο διάλογο αρκούνται κατά βάση...
Είσαι από τους νέους που έχουν χρήματα είτε τα έχει η οικογένεια σου είτε δουλεύεις εσύ και τα βγάζεις οπότε σκέφτεσαι να πάρεις στην κοπέλα σου ένα κόσμημα....
Την έχουμε στο μυαλό μας ίσως ως την πιο αγαπητή εποχή του χρόνου, περίοδο χαλάρωσης και διακοπών, ηρεμίας και ευχαρίστησης. Για πόσους όμως ισχύει πραγματικά αυτό;
Αντίθετα με αυτό που έχουμε στο μυαλό μας, δηλαδή τις εικόνες απόλυτης ανεμελιάς, το καλοκαίρι μπορεί να αποτελέσει ακριβώς το αντίθετο, λειτουργώντας ως πηγή εντονότατου άγχους. Είναι η κομβ...
Όταν πετάτε στα σκουπίδια την παλιά σας τηλεόραση ή το χαλασμένο σας κινητό, μολύνετε τα τρόφιμα που θα φάτε και το νερό που θα πιείτε. Tώρα υπάρχει λύση και στη χώρα μας....
Τα συστήματα Δέσμευσης και Αποθήκευσης Άνθρακα (Carbon Capture and Storage-CCS) ουσιαστικά «φυλακίζουν» σε πορώδη πετρώματα βαθιά στο υπέδαφος το διοξείδιο του άνθρακα που παράγουν βιομηχανικές και ηλεεκτροπαραγωγικές μονάδες. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή τη στιγμή πρόκειται για μια λύση ενεργοβόρο και οικονομικά μη βιώσιμη.
Έτσι, οι επιστημονικές προσπάθει...
Σύμφωνα με έκθεση του WWF η οποία δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο συνεδρίου για τον αφανισμό των ειδών και την κτηνοτροφία, καλλιεργούμε προϊόντα όπως η σόγια για ανατροφή κοτόπουλων, χοιριδίων και άλλων ζώων σε τέτοια κλίμακα που οι φυσικοί πόροι -γη και είδη- ουσιαστικά εξαντλούνται....
Τα αποκλειστικά δικαιώματα ενός εμβολίου κατά του κορωνοϊού θέλει να εξασφαλίσει η αμερικανική κυβέρνηση από την γερμανική εταιρία CureVac, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της εφημερίδας Welt am Sonntag.
Οπως γράφει ο Γερμανός ρεπόρτερ Γιαν Νταμς, η γερμανική κυβέρνηση προσπαθεί να αποτρέψει μία τέτοια εξέλιξη, που θα μπορούσε να οξύνει τις οικονομικές κα...
Παρασκευή βράδυ, πάνω που είχε αρχίσει η Μαλένα και είμαι αραχτός με τα απαραίτητα (μπυρόνια του μονόευρου, πατατάκια και άλλα ανθυγιεινά καταναλώσιμα, χαρτομάντιλα γιατί κάνα δάκρυ θα κυλήσει, μια φωτογραφία του Ντούτσε στον απέναντι τοίχο κολλημένη για να βρίσκουν στόχο τα βελάκια). Στην αρχή της ταινίας...
Όσο και αν αρκετοί ενήλικοι θεωρούν το παιδικό παιχνίδι χάσιμο χρόνου, η συμβολή του είναι αναμφισβήτητη στη ζωή των παιδιών.
• Το παιδί μέσω του παιχνιδιού μαθαίνει τον εαυτό του και τον κόσμο που το περιβάλλει.
• Είναι το βασικό σημείο επαφής με τους συνομηλίκους του αλλά και τρόπος επικοινωνίας με τους μεγαλύτερους.
• Μέσα από το παιχνίδι διεγείρεται η φαντασία του, η εφευρετικότητά του ...
Η Ντάρια έχει τις ιδανικές κολλητές, μια ικανοποιητική δουλειά αλλά και την τέλεια σχέση με τον Στέφανο. Μέχρι που όλα ανατρέπονται στη προσωπική της ζωή. Θα καταφέρει να βρει ξανά τον έρωτα; Σημαντική είναι και η «βοήθεια» ενός σκύλου στην προσωπική εξέλιξη της Ντάρια.
...
Μια από τις ωραιότερες ταινίες του 2018 ήταν το Mule. Εγώ άργησα να τη δω την ταινία γύρω στους τέσσερις μήνες. Αλλά την είδα και η γνώμη μου δεν άλλαξε ούτε στο ελάχιστο για τον Clint Eastwood. Ο άνθρωπος ξέρει να αφήνει το στίγμα του σε κάθε του δημιούργημα, ειδικά σε ταινίες που παρουσιάζεται ο ίδιος στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ειδικά στην ηλικία που είναι...
«Όσα ξέρουν οι χαμένοι» είναι ο τίτλος του πρώτου προσωπικού δίσκου μιας εξαιρετικής νέας ερμηνεύτριας, της Θεοδώρας Τζίτα. Τα έξι τραγούδια του άλμπουμ φέρουν την υπογραφή ενός σπουδαίου λαϊκού συνθέτη, του Τάκη Σούκα, ενώ τους στίχους υπογράφουν οι Δημήτρης Λέντζος, Κώστας Μπαλαχούτης, Γιώργος Μίτσιγκας και Μάκης Τσίτας.
Στο CD υπάρχουν τέσσερα καινούργ...
Το ελαιόλαδο που βγάζει η χώρα είναι από τα καλύτερα, αν όχι το καλύτερο, στον κόσμο, και υπάρχει σε κάθε κουζίνα που σέβεται τον εαυτό της. Το ξέρατε, όμως, ότι είναι εξίσου χρήσιμο και εκτός κουζίνας; Δείτε πού μπορεί να σας βοηθήσει!
...