Αλφαβητάριο Γενετικής Βιολογίας (Εν όψει της Πανδημίας του Κορωναιού COVID19)__Μέρος Α
Ποταμίτου Διονυσία09-03-2021
Τι είναι το DNA και το RΝΑ;
Είναι μεγάλα οργανικά μόρια (στο εξής και γενετικά μόρια) που τα ονομάζουμε νουκλεινικά οξέα που μπορούμε να τα παρομοιάσουμε με τεράστια μακρόσυρτα με ορισμένο τρόπο συντεταγμένα «κείμενα» που περιέχουν «λέξεις» στη σειρά που κωδικοποιούν πληροφορίες για την σύνθεση πολύ σημαντικών ουσιών μέσα στα κύτταρα μας από τις οποίες ρυθμίζονται οι λειτουργίες των κυττάρων μας.
Οι λέξεις αυτές είναι γραμμένες με «γράμματα» χημικών ομάδων (ομάδων χημικών στοιχείων).
Για τα βιοχημικά λοιπόν αυτά «κείμενα» της γενετικής πληροφορίας (γενετικά κείμενα) έχουμε:
- τα «βιοχημικά γράμματα» είναι ομάδες χημικές που τις λέμε νουκλεοτίδια
(έχουμε 4 τέτοια είδη νουκλεοτιδίων «γραμμάτων»)
- τις «βιοχημικές λέξεις» που είναι ομάδες βιοχημικών γραμμάτων που τις λέμε γονίδια
- τις «βιοχηχικες προτάσεις και παραγράφους» που είναι ομάδες βιοχημικών λέξεων που άρα γονιδίων που από αυτές απορρέει το νόημα της γενετικής πληροφορίας που ρυθμίζει μια κυτταρική λειτουργία
Πώς συντάσσονται τα γενετικά κείμενα;
Ένας ορισμένος αριθμός νουκλεοτιδίων από τα 4 είδη που υπάρχουν δίνει τις «βιοχημικές λέξεις» που είναι τα γονίδια.
Ο συνδυασμός γονιδίων δίνει το πακέτο πληροφοριών που ελέγχει συγκεκριμένες κυτταρικές λειτουργίες και αυτός ο συνδυασμός αποτελεί τις «βιοχημικές προτάσεις και παραγράφους» του γενετικού κειμένου των οργανισμών
Η σειρά είναι:
νουκλεοτίδια-->γονίδια-->συνδυασμοί γονιδίων
κατά αναλογίαν
βιοχημικά γράμματα-->βιοχημικές λέξεις-->βιοχημικές προτάσεις και παράγραφοι
Τι είναι τα Νουκλεοτίδια;
Είναι το βασικό δομικό στοιχείο του DNA και RNA τα «βιοχημικά γράμματα» με τα οποία φτιάχνεται το «κείμενο» των γενετικών πληροφοριών.
Αποτελούνται από 3 συγκεκριμένες χημικές ομάδες.
Για το DNA αυτές οι χημικές ομάδες είναι:
-μια οργανική βάση (θυμίνη, αδενίνη κυτοσίνη, γουανίνη)
-ένα σάκχαρο (πεντόζη δεσοξυριβόζη)
-φωσφορικό οξύ
Για το RNA αυτές οι χημικές ομάδες είναι:
-μια οργανική βάση (θυμίνη, αδενίνη, κυτοσίνη, oυρακίλη)
-ένα σάκχαρο (πεντόζη ριβόζη)
-φωσφορικό οξύ
Τι είναι το γονιδίωμα ενός οργανισμού;
Είναι το συνολικό «κείμενο» πληροφοριών (ενεργών ή μη εκδηλωμένων ή εντελώς κρυμμένων) με την μορφή του ολικού DNA ενός οργανισμού που βρίσκεται φυλαγμένο στον πυρήνα των κυττάρων του μαζί με όλες τι άλλες ουσίες που το βοηθούν να πακετάρεται μέσα στον πυρήνα (δεν αποτελείται επομένως από καθαρό DNA)
Τι είναι το χρωμόσωμα;
Είναι ένα γενετικό μόριο χιλιάδων πολλές φορές νουκλεοτιδίων («βιοχημικών» γραμμάτων) συνδεδεμένο με διάφορες πρωτεΐνες βοηθητικές στο πακετάρισμα και τη συμπύκνωση του και παράλληλα προστατευτικές.
Όλα μαζί τα γενετικά μόρια του πυρήνα των κυττάρων ενός οργανισμού με την μορφή χρωμοσωμάτων αποτελούν το γονιδίωμα του οργανισμού.
Πόσα γενετικά μόρια DNA υπάρχουν σε ένα πυρήνα;
Σε πολυκύτταρους οργανισμούς υπάρχουν πολλά γενετικά μόρια όχι μόνο ένα πχ στον άνθρωπο, στον πυρήνα των σωματικών του κυττάρων, υπάρχουν 23 ζευγάρια γενετικών μορίων – DNA και άρα χρωμοσωμάτων που όταν το κύτταρο δεν ετοιμάζεται να πολλαπλασιαστεί είναι συμπυκνωμένα όχι ξεδιπλωμένα.
Για να καταλάβουμε πόσο σημαντικό είναι αυτό το πακετάρισμα-συμπύκνωμα, αρκεί να σκεφτούμε πχ ότι ένα ανθρώπινο γενετικό μόριο αν ξεδιπλωθεί πλήρως έχει μήκος 2 μέτρα, αυτό λοιπόν το μακρύ μόριο είναι πακεταρισμένο και συμπυκνωμένο ώστε να χωράει σε ένα πυρήνα διαμέτρου 10 εκατομμυριοστά του μέτρου.
Αυτό το πακετάρισμα είναι και μια μορφή υψηλής προστασίας των γενετικών μορίων από την εισβολή ξένων γονιδίων και συμπληρώνει την προστασία του πυρηνικού φακέλου μέσα στον οποίο είναι κλεισμένα τα μόρια των ευκαρυωτικών κυττάρων (αυτά που έχουν πυρήνα).
Ποιες οι διαφορές του DNA από το RNA;
- το DNA χημικό «κείμενο» αποτελείται από κάποιους ορισμένους τύπους «γραμμάτων» νουκλεοτιδίων δηλαδή, που διαφέρουν από εκείνους του RNA αν και νοηματοδοτικά είναι ίδιοι, σαν να λέμε διαφορά στη γραφή του γραμμάτων όχι στην ουσία και το νόημα τους
- τα DNA μόρια ενός οργανισμού είναι πολύ μεγαλύτερα από τα RNA
- τα DNA μόρια είναι η αρχειακή βάση βιβλιοθήκη των πληροφοριών της ταυτότητας ενός οργανισμού και περιέχει όχι μόνο πληροφορίες για το τι λειτουργίες μπορούν να επιτελέσουν τα κύτταρα του επί του παρόντος, αλλά και πληροφορίες για τις λειτουργίες που επιτελούσαν στο μακρινό παρελθόν οι γενετικοί πρόγονοι του οργανισμού ή που μπορούν να επιτελέσουν στο μακρινό μέλλον οι γενετικοί απόγονοι του
-τα RNA μόρια είναι οι ευκίνητοι εξυπηρετητές της έκφρασης της γενετικής πληροφορίας που φέρει το DNA, την μεταγράφουν τμηματικά, την μεταφέρουν έξω από το πυρήνα και την μεταφράζουν για την σύνθεση ουσιών, βοηθούν στην σύνθεση πρωτεϊνών
- το DNA ενός οργανισμού αυτοδιπλασιάζεται με μια διαδικασία που λέμε αντιγραφή που λαμβάνει χώρα μέσα στον πυρήνα και μεταγράφεται τμηματικά από το RNA μόρια που μεταφέρουν την πληροφορία έξω από τον πυρήνα
-το RNA σπανίως αυτοδιπλασιάζεται (σε ορισμένες περιπτώσεις ιών) και μετατρέπεται σε μικρού μήκους DNA κι αυτό μπορεί να γίνεται κι εκτός του πυρήνα
- το RNA βρίσκεται και μέσα και έξω από τον πυρήνα, το DNA τμηματικά μόνο μπορεί να βρίσκεται εκτός πυρήνα, ενώ ως ολότητα βρίσκεται μέσα στο πυρήνα προστατευμένο (το γονιδίωμα)
-το DNA ενός οργανισμού στα διάφορα κύτταρα του οργανισμού είναι τμηματικά μόνο ενεργό
- το RNA μπορεί να βγαίνει από τον πυρήνα αλλά δεν μπορεί να μπαίνει σε αυτόν εκτός αν έχει πάρει την μορφή τμηματικού DNA
Είναι μετατρέψιμα αυτά τα γενετικά μόρια το ένα στο άλλο;
Το DNA μπορεί να μεταγράφεται σε RNA αλλά κι αντίστροφα, το RNA μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις οργανισμών (πχ περιπτώσεις ιών) να μεταγράφεται σε DNA και μάλιστα εκτός πυρήνα.
Τι τύπους DNA και το RΝΑ μπορoύμε να έχουμε;
H βασική διάκριση γίνεται με κριτήριο τους κλώνους χημικές αλυσίδες δεδομένου ότι τα μόρια αυτά μοιάζουν με ελισσόμενες σκάλες αν τα ξετυλίξουμε μικροσκοπικά
Έχουμε έτσι:
-τα δίκλωνα DNA και RNA
-τα μονόκλωνα DNA και RNA
Μια άλλη διάκριση γίνεται με κριτήριο την λειτουργία κι αυτή η διάκριση αφορά στα RNA μόρια
Έτσι έχουμε διάφορους τύπους τέτοιων RNA μορίων με πιο σημαντικούς:
• τα αγγελιοφόρα m RNA που μεταφέρουν τις πληροφορίες του DNA εκτός του πυρήνα για την σύνθεση πρωτεϊνών, έχουν μήκος 500-2.000 νουκλεοτίδια για τον άνθρωπο κι αποτελούν λιγότερο από το 5% του ολικού RNA
• τα ριβοσωμικά r RNA που βρίσκονται σε ειδικά οργανίδια των κυττάρων και βοηθούν στην σύνθεση πρωτεϊνών κι αποτελούν περίπου το 80% του ολικού RNA του κυττάρων κι έχουν μήκος 100-3.000 νουκλεοτίδια
• τα μεταφορικά t RNA που μεταφέρουν τις δομικές μονάδες των πρωτεϊνών στην κατάλληλη θέση για να γίνει η σύνθεση των πρωτεϊνών, αποτελούν το 15% περίπου του ολικού RNA έχουν μήκους 70-85 βάσεις.
Πού βρίσκονται αυτά τα μόρια της γενετικής πληροφορίας (γενετικά μόρια);
To DNA ενός οργανισμού ως ολότητα μακρομοριακή βρίσκεται καλά προστατευμένο μέσα στο άβατο των κυττάρων μας δηλαδή τον πυρήνα και είναι η γενετική μας ταυτότητα.
Το RNA βρίσκεται με διάφορες μορφές αναλόγως πώς λειτουργεί μέσα στον πυρήνα και έξω από αυτόν.
Τμηματικό όμως DNA μπορεί να βρίσκεται και μέσα στο κύτταρο εκτός πυρήνα.
Ποιες είναι οι βασικές γενετικές διεργασίες στις οποίες παίρνουν μέρος τα μόρια DNA και RNA;
α) η αντιγραφή μια διεργασία που συμβαίνει στο DNA και συνδέεται με τον αυτοδιπλασιασμό του
β) η μεταγραφή μια διεργασία τοπικής περιστασιακής διάσπασης-ανοίγματος της διπλής αλυσίδα του DNA και σύνθεσης μορίων m RNA με καλούπι την αλληλουχία νουκλεοτιδίων του «ανοιγμένου» τμήματος του DNA
γ)η μετάφραση όπου το m RNA που έχει εξελθει από τον πυρήνα μεταφέρει την γενετική πληροφορία σε ειδικά οργανίδια των κυττάρων εκεί που γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών
Τι γενετικά μακρομόρια ή τμήματα αυτών κυκλοφορούν μέσα στα κύτταρα ενός οργανισμού;
Κυκλοφορούν στο κυτταρόπλασμα ή στο πυρήνα
- διάφορα μόρια RNA όλων των τύπων
- τμηματικά μόρια DNA στο κυτταρόπλασμα
- νουκλεοτίδια ασύνδετα
- τμήματα νουκλεοτιδίων ενωμένα ή μεμονωμένα
Μόνο γενετικά μόρια του οργανισμού κυκλοφορούν μέσα στα κύτταρα;
Δεδομένου ότι ένας οργανισμός στη διάρκεια της βιολογικής ιστορίας του μολύνεται από το γενετικό υλικό άλλων μικροοργανισμών μέσα στα κύτταρα είναι δυνατόν να υπάρχουν γενετικά μόρια αυτών των μικροοργανισμών.
Τι είναι τα νουκλεοσίδια;
Είναι χημικές οργανικές ομάδες που αποτελούνται από μια οργανική βάση (αδενίνη, θυμίνη, κυτοσίνη, γουανίνη, ουρακίλη) ενωμένη με μια πεντόζη (ριβόζη ή δεσοξυριβόζη) και αποτελούν τμηματικές ομάδες των νουκλεοτιδίων και το υπόστρωμα για την σύνθεση τους.
Διαδίκτυο:
• Για τους βιολογικούς εκτυπωτές
https://b3d.gr/3d-bioprinter-prints-living-tissue/
• Για τα τεχνητά γονίδια
https://en.wikipedia.org/wiki/Artificial_gene_synthesis
https://www.in.gr/2012/04/20/b-science/synthetiko-analogo-toy-dna-genetiko-yliko-gia-nees-morfes-zwis/
https://www.kathimerini.gr/life/science/1011290/synthetiko-genetiko-alfavito-dimioyrgisan-epistimones/
• για τα νουκλεοσίδια και νουκλεοτίδια
http://users.sch.gr/dgspanos/DNA/nouklotidia.htm
• για τα εμβόλια κατά του covid19
https://physicsgg.me/
https://www.nytimes.com/interactive/2020/health/moderna-covid-19-vaccine.html
https://www.nytimes.com/interactive/2020/health/johnson-johnson-covid-19-vaccine.html
https://www.nytimes.com/interactive/2020/health/moderna-covid-19-vaccine.html
Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) θεωρείται μια από τις πιο συχνές νευροαναπτυξιακές διαταραχές της παιδικής ηλικίας. Οι ερευνητές ακόμη και σήμερα εξακολουθούν να αναζητούν τα ακριβή αίτια της ΔΕΠ-Υ, που σήμερα θεωρείται ότι συναντιούνται σε μια σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ βιολογικών παραγόντων και περιβαλλοντικών παραγόντων....
Καλοκαίριασε και για όσους χρησιμοποιούν μέσα μαζικής μεταφοράς και ταλαιπωρίας σήμανε και το ξεκίνημα της ανάβασης τους Γολγοθά. Από τέλη του Μάη έως και τον Σεπτέμβριο περίπου διαρκεί και πολλοί συνάνθρωποι βιώνουν έντονες στιγμές μέσα σε λεωφορεία-τρόλεϊ-μετρό και ότι άλλο υπάρχει. Επειδή είμαι Θεσσαλονικιός δεν μπορώ να εκφέρω άποψη ούτε για τραμ-τρόλεϊ ...
Αποχαιρετήσαμε το 2018 και καλωσορίσαμε όλοι με μια ποικιλία ευχών το 2019. Υγεία ευχηθήκαμε, αρχικά, όλοι και πραγματικά πιστεύω πως για τους περισσότερους από εμάς φαντάζει ως η απλούστερη αλλά και σημαντικότερη ευχή! Ναι, υγεία εύχομαι κι εγώ σε όλους σας και το 2018 μου απέδειξε περίτρανα πως η υγεία μας δεν είναι ένα δεδομένο αγαθό. Επιτυχία εύχομαι, επ...
Όταν ακούτε το όνομα Bruce Lee, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο νου; Ίσως κάποια πολεμική τέχνη, έναν σκληρό πολεμιστή που δεν θα δίσταζε να αφαιρέσει τη ζωή κάποιου άλλου επειδή τα έβαλε με αυτόν ή την οικογένειά του. Αυτοί όμως ήταν μόνο κάποιοι από τους ρόλους τους οποίους ενσάρκωνε. Ο Bruce Lee δεν κατείχε τέλεια μόνο τις πολεμικές τέχνες,...
Ο Ισπανός ψυχολόγος και ψυχίατρος Ενρίκε Ρόχας αναφέρει πως «όσοι νιώθουν ότι αποτελούν αντικείμενο του φθόνου συναδέλφων, συμμαθητών, γειτόνων, φίλων, ακόμα και συγγενών, πρέπει να ξέρουν πως το πιο σημαντικό είναι να προφυλάσσονται, να μην εκτίθενται σε καταστάσεις που προκαλούν και οξύνουν αυτό το συναίσθημα».
Για το τόσο ανθρώπινο ελάττωμα του φθόνου,...
οι γενετικοί βιολόγοι μπορούν να ξετυλίξουν το γονιδίωμα των των φυσικών οργανισμών και να το διαβάσουν καταγράφοντας την αλληλουχία των φυσικών βιοχημικών γραμμάτων – φυσικών νουκλεοτιδίων και την αλληλουχία των φυσικών γονιδίων (μολονότι δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί αυτό το ξετύλιγμα ούτε καν στον άνθρωπο που είναι ο βασικός ερευνητικός στόχος των γενετιστώ...
Τον περασμένο Ιανουάριο και συγκεκριμένα ανήμερα των βουλευτικών εκλογών, σε ένα όμορφο καφενείο της Πλάκας πάρθηκε η απόφαση να δημιουργήσω λογαριασμό στο Φέις Μπουκ! Είχε προηγηθεί ένα διάστημα λίγων μηνών που αναμόχλευα έντονα το ζήτημα αυτό στη σκέψη μου. Ζήτησα μάλιστα πληροφορίες και συμβουλές από έμπειρους και «προχωρημένους» χρήστες, γνωστούς και φίλ...
Σκέφτηκες ποτέ τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τους «τίτλους ειδήσεων» στο εξώφυλλο της δικής σου Ζωής; Πόση ενέργεια, πόσα χαμόγελα, πόσα δάκρυα, πόσα ταξίδια; Φρόντισες να’ χεις τα μάτια της Ψυχής ανοικτά, έτσι για να βρίσκει έδαφος και νόημα η κάθε μία κουκίδα ξεχωριστά, και να πηγαίνει να κάθεται αβίαστα εκεί που «πρέπει», όποτε «πρέπει»;
Δε θα’ ταν στ...
Ένα φωτιστικό από τύμπανο πλυντηρίου ρούχων, ένας πολυέλαιος από κουτάκια φασολιών σε σάλτσα τομάτας, ο Willem Heeffer ανακαλύπτει τη σχεδιαστική δυνατότητα σε καθημερινά απόβλητα αντικείμενα και αποφασίζει να τους δώσει μια νέα χρήση με στιλ. «Σε μια περίοδο μαζικής κατανάλωσης και προϊόντων με σύντομο κύκλο ζωής, ο κόσμος ψάχνει για προϊόντα με περισσότερο...
Ο εξερευνητής Κάπτεν Κουκ το ονόμασε Λευκό νησί, όμως πρόκειται για το πιο ενεργό ηφαίστειο της Νέας Ζηλανδίας και χαρακτηρίζεται από πανδαισία χρωμάτων.
Ο Κουκ του έδωσε αυτό το όνομα το 1769, εξαιτίας του λευκού καπνού που βγαίνει συνεχώς από το κρατήρα και καλύπτει τα κίτρινα, μπλε πράσινα και κόκκινα χρώματα που απλώνονται στην επιφάνεια του, από τα η...
Οι ωκεανοί καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της γης και παρέχουν θεμελιώδεις οικοσυστημικές υπηρεσίες, όπως τροφή, ρύθμιση του κλίματος και αναψυχή. Στηρίζουν επίσης τη ζωή και τον βιοπορισμό εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλον τον κόσμο....
Η φετινή 4η Φεβρουαρίου, Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, σκιάζεται από τις σοβαρότατες επιπτώσεις της πανδημίας Covid-19 στην έγκαιρη διάγνωση και σε ορισμένες χώρες στη θεραπευτική αντιμετώπιση των καρκινοπαθών ασθενών.
...
“When people treat you like they don’t care, believe them” (όταν οι άνθρωποι σου συμπεριφέρονται σαν να μην ενδιαφέρονται, πίστεψέ τους), έλεγε ένα quote που βρήκα στο διαδίκτυο. Και η αλήθεια είναι ότι είναι τόσο σωστό.
Οι άνθρωποι συχνά προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε, να καταλάβουμε, να σώσουμε, να διαχειριστούμε. Αυτό συχνά έχει σαν συνέπεια να χάνουμε κομμάτια του εαυτού μας, να αλλάζουμε ...
Συγγραφέας: Blake Crouch
Εκδόσεις: Διόπτρα
Η ιστορία διαδραματίζεται σε μια μικρή αμερικανική πόλη, στο Γουέιγουορντ Πάινς στο Αϊντάχο.
Ο μυστικός πράκτορας Ήθαν Μπέρκ έχει φτάσει στην περιοχή για να ερευνήσει την εξαφάνιση δύο ομοσπονδιακών πρακτόρων, του Μπιλ Έβανς και της Κέιτ Χιούσον.
Όμως, μετά από ένα βίαιο τροχαίο δυστύχημα βρίσκεται και χωρίς...
Εμπνευσμένη από τη φαντασία του Φ.Τ. Μπάρνουμ, η ταινία είναι ένα πρωτότυπο μουσικό υπερθέαμα που γιορτάζει τη γέννηση της showbusiness και μιλάει για έναν οραματιστή που ξεκίνησε από το μηδέν για να δημιουργήσει ένα θέαμα που έκανε παγκόσμια αίσθηση....
Μεγάλη επιτυχία σημειώνει η έκθεση ζωγραφικής του Κωνσταντίνου Κερεστετζή «Η ΑΣΚΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΒΛΕΜΜΑΤΟΣ» με πορτραίτα, στην αίθουσα τέχνης «Chalkos Gallery» στη Θεσσαλονίκη και λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κοινού παίρνει παράταση μέχρι το Σάββατο 16 Φεβρουαρίου.
Μια έκθεση που έχει επιμεληθεί ο ιστορικός τέχνης Γιώργος Μυλωνάς....
Προετοιμασία: 45 λεπτά και άλλη μιάμιση περίπου ώρα τα υπόλοιπα. Η συνταγή βγάζει 6 κανονικά τσουρέκια σε 1 ψήσιμο στο φούρνο με αέρα σε 2 ταψιά. Κάθε ταψί χωράει max. 3 τσουρέκια στο πλάτος. Αν τα θέλετε μεγαλύτερα, θα κάνετε 2/ταψί και θα τα τοποθετήσετε κατά μήκος. Αν ακολουθήσετε τα βήματα της συνταγής, θα διαπιστώσετε πως δεν είναι και τόσο δύσκολη.
Υλ...
Έφτασε η στιγμή να αντικαταστήσεις την κούνια του μωρού σου με ένα μεγαλύτερο κρεβάτι; Καθώς τα σχολικά χρόνια πλησιάζουν, θα πρέπει να διαμορφώσεις έτσι τον χώρο ώστε να καλύπτει όλες τις ανάγκες του παιδιού μελλοντικά....
«Βγάλε τα παπούτσια σου! Θα μου κάνεις χάλια το σπίτι!» ίσως θυμάστε τη μητέρα και τη γιαγιά σας να λένε και να σας κοιτάνε με τρόμο μέχρι να σιγουρευτούν ότι το δεξί σας πόδι δεν θα πατήσει στο φρεσκοσφουγγαρισμένο πλακάκι ή το φρεσκογυαλισμένο τους πάτωμα. Το πιθανότερο είναι, έστω και αν δεν το παραδεχόμαστε, ότι τώρα λέμε την ίδια φράση στα παιδιά και το...