Στα ίδια μέρη…

Αικατερίνη Γκρίτζαλη23-08-2018

Και ύστερα από αρκετό καιρό, βρίσκεσαι ξανά στην γενέτειρά σου, την πόλη όπου μεγάλωσες, πήγες σχολείο, έζησες τους πρώτους σου έρωτες και τελικά επέλεξες να αφήσεις, για να ανοίξεις τα φτερά σου, να ζήσεις τις εμπειρίες σου και να γνωρίσεις νέους ανθρώπους που ζουν πέρα από αυτή.

Γυρίζοντας πίσω στην πατρίδα μου ύστερα από χρόνια (έτσι συνηθίζω να αποκαλώ την πόλη μου σε όσους με ρωτούν, ιδίως μετά τη διαμονή στα ξένα..) για να περάσουν οι γιοι μου τις καλοκαιρινές μας διακοπές με τους παππούδες και όλοι μας να απολαύσουμε τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου πριν την έναρξη μιας ακόμη απαιτητικής σχολικής χρονιάς, είχα στο πίσω μέρος του μυαλού και στο βάθος της καρδιάς μου μια γλυκιά ανυπομονησία και λαχτάρα. Ήθελα πάλι να απολαύσω το γνώριμο περιβάλλον του πατρικού μου με τις ατελείωτες συζητήσεις γύρω από το μεσημεριανό τραπέζι, να ξαναβγώ στη γειτονιά όπου παλιά έπαιζα με τους φίλους μου και να τη συστήσω τώρα στα δικά μου παιδιά, να περπατήσω στις οδούς που μικρή δεν έδινα σημασία για το ποια μαγαζάκια φιλοξενούσαν άλλα τελικά με τα χρόνια άντεξαν στη μνήμη και αποδείχθηκαν αβίαστα σύμμαχοι μιας καθημερινότητας. Της δικής μου καθημερινότητας, αυτής που καθόρισε τις ανεξίτηλες και όμορφες αναμνήσεις μου, και που κάθε φορά, όταν έρχομαι στην πόλη μου, επιδιώκω να ανασαλεύω.

Οι κοντινές βόλτες με τα αγόρια στο σχολείο της γειτονιάς για να παίξουν, το απογευματινό περπάτημα που το επιδιώκεις για την γυμναστική μεν αλλά σε χαλαρώνει δε γιατί το μυαλό σου ταξιδεύει μέσα από τα σοκάκια και τις μυρωδιές της πόλης, η πρωινή διαδρομή για τα ψώνια του σπιτιού όπου οι παλιοί γνώριμοι στο δρόμο θα σε γνωρίσουν και θα κοντοσταθούν να σου μιλήσουν, με έφεραν αναπόφευκτα σε επαφή με τις παρέες μου από τα μαθητικά μου χρόνια.

Παλιές συμμαθήτριες με τις οποίες μοιραστήκαμε τις ίδιες αίθουσες στο Λύκειο και τα ίδια μαθητικά θρανία, που έχοντας κοντά τους πολλάκις αναρωτηθεί, ανακουφιστεί, προβληματιστεί, ονειρευτεί και που πάνω απ’ όλα ασυναίσθητα υπήρξαν μέρος της καθημερινότητας μου, της λύπης ή της χαράς μου.

Ένα μικρό reunion, αυθόρμητο και ασχεδίαστο σε ένα καφέ της πόλης στάθηκε η αφορμή του άρθρου που μάλλον περισσότερο σκέψεις και συναισθηματισμούς εσωκλείει παρά μια οργανωμένη σύνθεση όπως τα συνηθισμένα. Πώς ξανασυστηθήκαμε, πώς ξαναγνωριστήκαμε, πώς τα παιδιά μας έδεσαν αρμονικά σε γέλια και παιχνίδι μεταξύ τους ποτέ δεν κατάλαβα και ούτε και πρόλαβα να σκεφτώ. Η νέα γενιά μας, αυτά τα αγγελούδια που πολλά από τις εμπειρίες και την σοφία μας θα τους κατηχήσουμε, χωρίς προσπάθεια βρήκαν τους συνδετικούς τους κρίκους, ιδίως βλέποντας εμάς τις παλιές συμμαθήτριες να απολαμβάνουμε τη συντροφιά η μία της άλλης σαν να μην πέρασε μια μέρα.

Σαν ταινία κινηματογραφική πέρασαν από μπροστά μου τα πρόσωπα, τα άγχη του διαβάσματος και των διαγωνισμάτων, οι εκδρομές, τα πάρτι, οι Σαββατιάτικες έξοδοι, οι κρυφοί έρωτες και οι ατελείωτες τότε συζητήσεις, αυτές που κάνεις στα δεκάλεπτα διαλείμματα αλλά φροντίζεις να συνεχίσεις με χαμηλή φωνή-για να μην ακούσουν οι γονείς –στο σταθερό τηλέφωνο του σπιτιού. Και ναι, απολαύσαμε τη γενιά που δεν είχε γνωρίσει ακόμα την κινητή τηλεφωνία αλλά πεισματικά επικοινωνούσε μέσω του σταθερού τηλεφώνου του σπιτιού, εκείνο με το στριφογυριστό καλώδιο, και ενίοτε με τις τηλεκάρτες στον τηλεφωνικό θάλαμο της γειτονιάς.

Τα κορίτσια που είχα αφημένα σε μια άκρη του μυαλού μου, με τα φαρδιά τζιν και πουλόβερ, τα φουσκωτά μπουφάν, τις κοτσίδες, την άγουρη ακόμη εμφάνιση, ξεφύτρωσαν μπροστά μου τώρα ως τρυφερές μαμάδες, επαγγελματίες στη δουλειά τους, περιποιημένες γυναίκες και ενδιαφέρουσες προσωπικότητες. Δεν μπόρεσα παρά να τις καμαρώσω. Και σε καθεμιά, μέσα από τις κουβέντες μας για τις εμπειρίες τους που έζησαν όλα αυτά τα χρόνια, μετά τα σχολικά, για τους γάμους τους, για το μεγάλωμα των παιδιών τους, για τις σπουδές τους, για τις αντιλήψεις και τον τρόπο ζωής τους κατάφερα να διακρίνω και κάτι που είχε επιβιώσει στην εικόνα και το χαρακτήρα τους από τα παλιά. Το ίδιο τρανταχτό γέλιο, το ίδιο πλάγιο βλέμμα, το συγκρατημένο μειδίαμα, τα γελαστά μάτια, την ίδια κίνηση χεριών όταν μιλάς με στόμφο για κάτι, τον ίδιο εγωισμό, το ίδιο πείσμα, την ίδια τρυφερή αγκαλιά, την ίδια γλυκιά φωνή, το να συμπληρώνει η μία τη πρόταση της άλλης και άλλα πολλά που συζητώντας μαζί τους, τα ανακαλύπτεις ξανά και ξανά και ασυναίσθητα σου έρχονται στο μυαλό συνδυασμένα με εικόνες και αναμνήσεις που είχες χτίσει μαζί τους.

Αναλογιζόμενη το πόσο γρήγορα πέρασαν τα χρόνια, τα όσα πρόλαβε σε λίγες ώρες να διηγηθεί η μία στην άλλη και συντηρώντας με μια γλυκιά μελαγχολία για λίγο ακόμη την αίσθηση των οικογενειακών διακοπών, έφυγα από την πόλη ενώ το μυαλό μου είχε αναστατωθεί και η καρδιά μου είχε λιγοψυχήσει. Πως γίνεται ακόμη να πονάς τον τόπο σου όταν πια έχεις δημιουργήσει δική σου οικογένεια και δικό σου σπιτικό; Πόσο πια μπορούν να σου λείπουν οι άνθρωποί του αφού έχεις ενηλικιωθεί, έχεις φύγει, έχεις ταξιδέψει, έχεις γνωρίσει νέους ανθρώπους και έχεις δημιουργήσει τη δική σου καθημερινότητα; Πως γίνεται ανθρώπους που είχες να δεις τόσα χρόνια, να σε ξέρουν τελικά τόσο καλά; Να ανακαλύπτεις ακόμη πως υπάρχουν τα κοινά στοιχεία που σε συνέδεαν μαζί τους στο παρελθόν, να γελάς μαζί τους, να συγκινείσαι και να νιώθεις σαν να είχες να τους συναντήσεις από μόλις χθες;;

Κάποτε ο Γάλλος συγγραφέας Adre Maurois είχε αναφέρει: "Οι ωραίες στιγμές είναι πάντα μελαγχολικές. Ξέρεις ότι είναι φευγαλέες, θέλεις να τις κρατήσεις αλλά δεν μπορείς..".

Τα δικά μας μαθητικά χρόνια υπήρξαν ένα συνονθύλευμα χαρούμενων αλλά και στενάχωρων στιγμών, μια καθημερινή επαφή ανθρώπων που νοιάζονταν ειλικρινά ο ένας για τον άλλον, που φρόντιζαν ο ένας τον άλλον και που η κάθε στενάχωρη στιγμή γινόταν η αφορμή πολλών καθησυχαστικών συζητήσεων και η κάθε χαρά αποδεικνυόταν η αιτία για γιορτή.

Κανείς δεν μας συμβούλεψε, κανείς δεν μας καθοδήγησε. Κι όμως τις κρατήσαμε αυτές τις στιγμές. Και τις αναπολήσαμε και καταφέραμε πάνω σε αυτές να ξαναχτίσουμε καινούριες. Δεν είναι μελαγχολικές οι ωραίες μας στιγμές. Και ας ήταν φευγαλέες, εμείς τις φυλάξαμε μέσα μας, σιωπηλά. Γιατί πάντα, έστω και με τις ελάχιστες λεπτομέρειες, φροντίσαμε να τις αναφέρουμε στις διασκεδαστικές διηγήσεις μας και στις πιο συναισθηματικές ιστορίες μας, να χαζεύουμε παλιά άλμπουμ με φωτογραφίες από τις μαθητικές εκδρομές και τα πάρτι, να γελάμε με αυτά αναπολώντας τες και να νιώθουμε τυχεροί που υπήρξαμε μία από τις γενιές που τα έζησε στο έπακρο.

Πάνω απ’ όλα όμως, φροντίσαμε, αν και φευγαλέες οι στιγμές μας, να τις εκτιμήσουμε ως αναμνήσεις. Φροντίσαμε να τις διατηρήσουμε για να δώσουμε στα παιδιά μας ένα στίγμα του παρελθόντος μας και έναν πολύτιμο οδηγό για το μέλλον. Να τα προβληματίσουμε για τους ανθρώπους που συναναστρέφονται και να τα αφυπνίσουμε ώστε στη ζωή τους να απολαμβάνουν τα χρόνια, να ζουν το παρόν τους, να αποκτούν τις εμπειρίες τους και να χτίζουν τις δικές τους μοναδικές μαθητικές αναμνήσεις.