Πως θα καταφέρω το παιδί μου να διαβάζει;

Γράφει η Αικατερίνη Γκρίτζαλη-Γιαννίκου Φιλόλογος 02-04-2018

Στην αρχή κάθε νέας σχολικής χρονιάς, αλλά και πάμπολλες φορές κατά την διάρκειά της, ίσως λίγο πριν ή μετά από τα μεγάλα διαστήματα αργιών και σχολικών διακοπών, πολλοί είναι οι γονείς που αγωνιούν για το πώς το παιδί τους θα μπει ξανά στην διαδικασία του προγραμματισμού της σχολικής του καθημερινότητας και μελέτης. Πολλοί, επίσης, εναγωνίως διατηρούν τα αποθέματα της ψυχραιμίας τους (αυτά που φροντίζουν οπωσδήποτε και για παν ενδεχόμενο να ανανεώνουν καθημερινά..!), όταν το παιδί γυρνώντας το μεσημέρι από το σχολείο, πετά την τσάντα του σε μια γωνιά, σωριάζεται στον καναπέ και αναζητά την τηλεόραση, το τάμπλετ, το κινητό, το παιχνίδι που θα το ανακουφίσει ψυχικά από την δύσκολη μέρα του και αφήνοντας σε εμάς την έγνοια της προετοιμασίας των μαθημάτων του για την επόμενη μέρα.

Είστε και εσείς από τους γονείς, που ψαχουλεύουν την σάκα του παιδιού αναζητώντας χαρτάκια ενημερώσεων από το σχολείο, ειδοποιήσεις από την δασκάλα, σημειώσεις διάσπαρτες και κακογραμμένες, φωτοτυπίες μισογραμμένες και σελίδες βιβλίων τσακισμένες που δημιουργούν άπειρα ερωτηματικά στο κεφάλι σας; Παίρνετε καθημερινά άλλες μαμάδες τηλέφωνο για να επιβεβαιώσετε το υλικό και τις εργασίες που έχει το παιδί σας να ολοκληρώσει, γιατί το ίδιο δεν πρόλαβε, δεν κατάλαβε, δεν είδε, βαρέθηκε ή κουράστηκε; Μήπως ψάχνετε τις κατάλληλες ερωτήσεις να του κάνετε (ώστε να μην λάβετε μονολεκτικές απαντήσεις..!) για το πως πέρασε την ημέρα του, για το αν σήκωσε το χέρι του και σε ποιο μάθημα, για το αν σημείωσε τι έχει για διάβασμα, για το αν η εργασία του ήταν καλή και για το αν τέλος πάντων όλα πήγαν καλά; Μάλλον, τότε είστε από τους ανασφαλείς γονείς που ξέρουν πως το παιδί τους δεν αρέσκεται στο διάβασμα και την καθημερινή μελέτη αλλά και δεν είναι ιδιαίτερα συνεπές σε αυτό για να το εμπιστεύεστε να εργάζεται μόνο του.

Πώς θα αποφύγουμε τις γκρίνιες, τις φωνές, τις απειλές και τις εντάσεις γύρω από το θέμα της καθημερινής τους μελέτης; Πώς να πείσω το παιδί μου να γίνει υπεύθυνο και φιλότιμο απέναντι στην καθημερινή του υποχρέωση;

Υπενθυμίστε του, πως κανένας στόχος δεν κερδίζεται χωρίς κόπο και πως το διάβασμα καθώς και η συνέπεια που του αντιστοιχεί, είναι προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη εκπαίδευσή του και ίσως συστατικό μιας επιτυχημένης επαγγελματικής κατάρτισης. Η συζήτηση ανέκαθεν ήταν η αρχή της επίλυσης πολλών διαφορών.

Κάντε μία συμφωνία μεταξύ σας, για τα προνόμιά τους και τις ελευθερίες τους, αφήνοντάς τους την επιλογή των ωρών και των ημερών της αφοσίωσής τους στην μελέτη. Τους δείχνετε έτσι εμπιστοσύνη.

Τονίστε τους, πως όλα τα μέλη της οικογένειας έχουν τον ρόλο τους, έτσι ώστε να διατηρείται η εύρυθμη λειτουργία του σπιτιού και η ψυχική ηρεμία όλων. Ο μπαμπάς ή η μαμά δουλεύουν, για να παρέχουν τα καλύτερα που μπορούν στο παιδί. Ο μπαμπάς ή η μαμά φροντίζουν για το φαγητό, τα ρούχα, το καθαρό σπίτι, την ασφάλεια, κτλ., ώστε το κάθε παιδάκι να αφοσιώνεται απερίσπαστο στις καθημερινές του σχολικές υποχρεώσεις.

Ας θυμόμαστε, εμείς οι γονείς, πως το διάβασμα, δεν λειτουργεί υπό πίεση και εξαναγκασμό. Οι απειλές, οι συνεχείς απαγορεύσεις, οι φωνές βαραίνουν την ψυχολογία και το κουράγιο του παιδιού να ανταποκριθεί. Και κάποια στιγμή, όταν αυτά γίνονται καθημερινότητα, χάνουν τη δυναμική τους και το παιδί βαθμιαία τα αψηφά. Διδάξτε τα παιδιά από μικρή ηλικία να αγαπούν το βιβλίο, το διάβασμα και τα θετικά του αποτελέσματα. Αν βλέπει εσάς να αφοσιώνεστε, να αναζητάτε αλλά και να συζητάτε για ένα καλό βιβλίο, αν η βόλτα σας σε μια χαρούμενη δική του δραστηριότητα συνδυαστεί και με την επίσκεψη σε ένα βιβλιοπωλείο, αν του υποδείξετε on line αναγνώσεις ιστοριών με αντίστοιχες διασκεδαστικές ηλεκτρονικές πλατφόρμες (ναι υπάρχουν άπειρες, ακόμη και για μαθήματα του σχολείου, στο διαδίκτυο), θα βρεθεί έτσι και ένας συνδετικός κρίκος με την αναγκαιότητα της εκπλήρωσης των καθημερινών του σχολικών υποχρεώσεων. Ακόμη και αν το παιδί σας είναι σε προχωρημένη ηλικία, μέσω της συζήτησης σε ώρες που το ίδιο είναι ήρεμο και ξεκούραστο, μπορείτε να του υπενθυμίσετε ότι μέσω του διαβάσματος και πολλές φορές και μέσω της μελέτης των σχολικών του μαθημάτων ενστερνίζεται την αξία της γνώσης, με την οποία χτίζονται ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι και προσωπικότητες με άποψη και βούληση, χρήσιμοι στον εαυτό τους και τους άλλους.

Κάνετε τα παιδιά να αισθανθούν πάνω απ’ όλα ασφάλεια. Σας γονείς άλλωστε, έχουμε μάθει να πορευόμαστε μαζί τους και να συμπάσχουμε με το άγχος τους και τις ανασφάλειές τους. Μάθετε τις δυνάμεις τους και αναγνωρίστε μέχρι που φτάνουν οι αντοχές τους. Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, γι’ αυτό και μην χρησιμοποιείτε ως μέτρο σύγκρισης τι καταφέρνουν και τι όχι οι συμμαθητές τους, και πρωτίστως μη τους το καταδεικνύετε. Να είστε εκεί, όταν αποζητούν τη βοήθειά σας, αλλά και να καταλαβαίνετε πότε είναι η στιγμή που πρέπει να αποσυρθείτε για να ολοκληρώσουν μόνα τους το έργο τους και να αισθανθούν ότι με τις δικές τους δυνάμεις κατάφεραν το στόχο τους. Άλλωστε, η μελέτη είναι δική τους προσωπική υπόθεση και όχι δουλειά των γονιών.

Ο καθορισμός του χώρου και η ηρεμία που αποπνέει, η έλλειψη περισπασμών, θορύβων, ανοιχτής τηλεόρασης, ζωηρών συζητήσεων, κινητού στο πλάι του βιβλίου είναι βασικές λεπτομέρειες που καθορίζουν και την ποιότητα του διαβάσματος αλλά και την προσήλωση του παιδιού σε αυτό. Πρέπει να γνωρίζουν τα παιδιά ότι στο χώρο αυτό καλούνται να βγάλουν εις πέρας τον προγραμματισμό τους καθώς και οφείλουν μέσω αυτού να αναζητούν την τάξη και την ηρεμία, ώστε να επιτυγχάνουν την συγκέντρωσή τους.

Βοηθάμε το παιδί μας να διατηρεί ένα καθημερινό σταθερό πρόγραμμα σχετικά με το υγιεινό φαγητό και τις ώρες του ύπνου του, ώστε να νιώθει ασφαλές, υγιές και ξεκούραστο. Επίσης, πολλοί γονείς δυσκολεύονται να λειτουργήσουν ως δάσκαλοι στο παιδί τους, όταν έρχονται σπίτι οι ατελείωτες φωτοτυπίες που απαιτούν διευκρινήσεις και υπομονή για την επεξεργασία τους. Για να αποφευχθεί να μετατραπεί η διαδικασία αυτή ψυχοφθόρα και επιβαρυντική στη σχέση με το παιδί μας, δεν είναι κατακριτέο να έχουμε την επιλογή της βοήθειας ή της συνεργασίας ενός ανθρώπου ή διδάσκοντα που γνωρίζει πως να το χειριστεί.

Τελικά, το να αρέσει σε ένα παιδί να διαβάζει, είναι τις περισσότερες φορές θέμα χαρακτήρα, προσωπικών επιρροών και κινήτρων. Σπάνια εως και ποτέ το καθημερινό διάβασμα, το σχετικό με τις σχολικές υποχρεώσεις, αυτό που τοποθετεί στεγανά και όρια μέσω της απαιτούμενης σχολικής ύλης που απαιτείται σε κάθε τάξη να διδαχθεί, δεν μπορεί να αποτελεί πηγή παιχνιδιού και ευχαρίστησης για ένα παιδί, όταν ιδίως στη σημερινή εποχή υπάρχουν τόσες άλλες επιρροές και ευκολίες που το ευχαριστούν, το διασκεδάζουν και το ενημερώνουν. Ωστόσο όμως, σκεπτόμενοι πως η μαθητική ζωή μετρά χρόνια και πως το διάβασμα αποτελεί ρουτίνα για την ολοκλήρωσή της, είτε αναφερόμαστε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό σχολικό τομέα, οφείλουμε να υπενθυμίζουμε στα παιδιά μας τις αρετές του εκείνες, που όχι μόνο θα το βοηθήσουν να ανταποκρίνεται καθημερινά, αλλά παράλληλα θα το εξοπλίσουν με το γνωστικό υπόβαθρο,την πειθαρχία και τον αυτοέλεγχο που είναι καθοριστικά για τις μετέπειτα προσωπικές ή επαγγελματικές επιλογές τους.

---

Γράφει η Αικατερίνη Γκρίτζαλη-Γιαννίκου Φιλόλογος
Η Κατερίνα έχει αποφοιτήσει από το Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθήνας. Διαθέτει πολύχρονη προυπηρεσία ως διδάσκουσα των φιλολογικών μαθημάτων και της Ελληνικής ως ξένης γλώσσας, σε σχολεία της Ελλάδας και των Η.Π.Α. ...