Ετοιμάζεται το παιδί σας για τις Πανελλαδικές εξετάσεις;

Γράφει η Αικατερίνη Γκρίτζαλη-Γιαννίκου Φιλόλογος 09-03-2018

Τελικά, πόσο γρήγορα περνούν ο καιρός και τα χρόνια. Σαν ταινία παρακολουθούμε τα παιδιά μας, σε όλες τις σχολικές εκφάνσεις, με τα ατελείωτα διαβάσματα και διαγωνίσματα, τα αμέτρητα ξενύχτια, την τρανή και ψύχραιμη στάση μας απέναντι στα "δεν θέλω", "δεν μπορώ" τους, "είμαι κουρασμένος", "δεν έχω διαβάσει", "δεν προλαβαίνω", "ας μην πάω σχολείο σήμερα" και όλες εκείνες τις καθημερινές περιπέτειες που αρχίζουν πανηγυρικά, συνήθως το πρωί, όταν ετοιμάζεται το παιδί για το σχολείο του. Σαν ταινία εκείνη η ρουτίνα, κατά την οποία ξανά και ξανά είμαστε αντιμέτωποι με τα εφηβικά τους προβλήματα, τις δυσκολίες, τις αμφιβολίες και τους δικούς τους πόνους της καθημερινότητας, μένοντας όμως πάντοτε πιστοί σε ένα μεγάλο και ανεξάντλητο στόχο μας, να τα στηρίξουμε ως το τέλος στις επιλογές της ζωής τους και ίσως και να τα καθοδηγήσουμε ως προς την επαγγελματική τους προτίμηση.

Σαν χθες μας φαίνεται, που συνοδεύσαμε το γιο ή την κόρη μας στο κατώφλι της Ά Δημοτικού. Όλοι οι τότε μας αναστεναγμοί, οι συγκρατημένοι κόμποι στο λαιμό και τα κρυφά κλάματα που αφήσαμε το παιδί μας να δοκιμάζεται στην σχολική αρένα, η περηφάνια που φούσκωνε μέσα μας κάθε φορά που αυτό τα κατάφερνε να επιβιώσει και να μας εντυπωσιάσει με τα μαθησιακά του κατορθώματα, έρχονται όλα πια αντιμέτωπα με το άγχος μας, την ανησυχία μας και το φόβο μας για το πως θα επιβιώσει και τι αποτελέσματα θα φέρει μέσα στον κυκεώνα των Πανελλαδικών εξετάσεων. Ποιοι είναι οι στόχοι του παιδιού μας; Συναντούν τους δικούς μας; Πρέπει να συμφωνούν με τους δικούς μας; Μήπως είμαστε καταπιεστικοί μαζί τους; Διαβάζει αρκετά; Γιατί βγαίνει έξω με τους φίλους του, όταν έχει τόσο διάβασμα και πλησιάζουν οι εξετάσεις; Θα πετύχει σε κάποια σχολή; Θα πετύχει στη σχολή που θέλει; Πώς μπορώ να το βοηθήσω; Αν δεν τα καταφέρει; Τόσα αν και πως και γιατί μας ταλαιπωρούν, μας ξενυχτούν, μας κάνουν ανήσυχους και πολλές φορές καταπιεστικούς απέναντι στα παιδιά μας.

Γιατί, σαν γονείς θέλουμε το καλύτερο για αυτά, έχουμε όνειρα για ένα καλό (σύμφωνα με τα δικά μας δεδομένα) μέλλον που θα τα ταλαιπωρήσει λιγότερο από εμάς, αλλά και θα τους προσφέρει μια στρωμένη με ροδοπέταλα ζωή με εξασφαλισμένη την προσωπική και επαγγελματική επιτυχία και ευτυχία. Όμως, δεν είναι έτσι τα πράγματα όπως τα καταστρώνουμε στο μυαλό μας. Τα παιδιά μας στην ηλικία των 17-18 χρονών που καλούνται να επιλέξουν το επάγγελμα που θα ήθελαν να ακολουθήσουν, μέσα από τη δήλωση του ετήσιου μηχανογραφικού, είναι πια πολύ συνειδητοποιημένα. Δεν είναι πλέον απομονωμένα στις σχολικές αίθουσες και κρυμμένα πίσω από την ανήλικη ζωή τους. Η σύγχρονη εποχή και οι απαιτήσεις της, τα έχουν ωριμάσει, ευαισθητοποιήσει και προκαλέσει από πολύ νωρίς να γίνουν κομμάτι της κοινωνίας που ανήκουν και να φανούν χρήσιμα σε αυτή αλλά και στους δικούς τους. Καλούνται να φερθούν ως ενήλικες και να προδιαγράψουν τη ζωή τους κάνοντας τις πρώτες επιλογές τους. Ξαφνικά βρισκόμαστε μπροστά σε "γίγαντες" και όχι παιδάκια, που ετοιμάζονται να αναλάβουν τα ηνία της ζωής τους, να λάβουν τις αποφάσεις τους για την επαγγελματική τους αποκατάσταση και ίσως να φανούν αντάξιοι και των δικών μας προσδοκιών.

Την περίοδο πριν τις Πανελλαδικές, τα περισσότερα παιδιά είναι ήδη συνειδητοποιημένα. Βιώνουν την οικονομική κρίση της εποχής, βλέπουν τους γονείς τους να αγωνίζονται για αυτά και την καλή ποιότητα ζωής τους, εμπλέκονται συναισθηματικά στον καθημερινό οικογενειακό μόχθο και παίρνουν ανάλογα τις αποφάσεις τους, είτε συμμετέχοντας είτε όχι στα διαγωνίσματα και επιδιώκοντας, κατά τα δεδομένα τους, το καλύτερο. Έχουν εισχωρήσει από νωρίς στο σύστημα και το νόημα των πανελλαδικών εξετάσεων, έχουν ερευνήσει τις επιλογές τους, έχουν παρακολουθήσει επαγγελματικούς προσανατολισμούς, έχουν συζητήσει αν όχι μαζί μας, τότε με φίλους και καθηγητές και πολλά από αυτά είτε είναι έτοιμα να υποστηρίξουν και να υποστούν τη διαδικασία είτε για τους δικούς τους λόγους να την αποφύγουν. Τίποτα, δεν μπορούμε να κάνουμε στην τελική ευθεία, όταν οι επιλογές έχουν γίνει και οι αποφάσεις έχουν ήδη παρθεί από τα παιδιά. Οφείλουμε να το σεβαστούμε, ώστε να μη δρέψουμε συμπεριφορές απωθημένων και καταπίεσης στο μέλλον.

Δεν μπορούμε να τα καταπιέσουμε στις επιλογές τους. Όλα αυτά τα χρόνια φροντίσαμε να μεγαλώσουμε ελεύθερους ανθρώπους αλλά και να αναθρέψουμε προσωπικότητες με πρωτοβουλία. Κάνοντας το αντίθετο από όσα πρεσβεύαμε τόσα χρόνια, οι νέοι χάνουν την εμπιστοσύνη, το ασφαλές πρότυπο και το θάρρος τους απέναντι στο πρόσωπό μας. Ας σταθούμε στο πλάι τους και ας τα συμβουλεύσουμε. Ακόμη και αν το άγχος των επιλογών τους, το σύστημα του διαβάσματός τους, ο τρόπος ζωής τους εν όψει των εξετάσεων μας προβληματίζει και μας βαραίνει, οφείλουμε σαν προστάτες τους να είμαστε εκεί για να τα ανακουφίσουμε. Πρόκειται για σχεδόν ενήλικες πια. Τα μεγαλώσαμε κάνοντας το καλύτερο. Τα προβληματίσαμε όταν έπρεπε, τους δώσαμε άπειρους παραδειγματισμούς, τα εξοπλίσαμε με καλές και κακές εμπειρίες που εν τέλει στα σημαντικά σταυροδρόμια της ζωής τους θα αποδειχθούν φωτοστάτες.

Η καθημερινή υποστήριξη και η εμψύχωση, αποφεύγοντας τις εντάσεις και τους καβγάδες που τα ξεσπάσματα της εφηβείας προκαλούν, είναι ένας από τους τρόπους για να καταλαγιάσουμε το πιθανό ψυχοσωματικό τους άγχος που εκδηλώνεται με φάσεις αϋπνίας, ανορεξίας και εκκωφαντικής σιωπής. Μιλάμε διαρκώς μαζί τους σημειώνοντας πόσο σημαντικό είναι για εμάς και εκείνα να είναι ευτυχισμένα και υγιή, σε όποια επιλογή κάνουν στη ζωή τους, τονίζοντας τα θετικά και αρνητικά των επιλογών που έχουν μπροστά τους, μέσα από το καταστάλαγμα της δικής μας εμπειρίας ζωής και χωρίς να απαιτούμε να μας μιμηθούν. Ακόμη κι αν άθελα μας μεγεθύνουμε το άγχος μας, αποφεύγουμε να το μεταφέρουμε και οφείλουμε να είμαστε αντικειμενικοί ακούγοντας τις αγωνίες και τους φόβους τους. Κι αν το παιδί μας δεν περάσει σε σχολή της επιλογής του, ή και σε καμία από αυτές που έχει δηλώσει, είναι βασικό να γνωρίζει πως πάλι και πάντα θα έχει την υποστήριξη μας. Η μοναδικότητά του ως άτομο και η ξεχωριστή του προσωπικότητα δεν θα πάψει να υφίσταται αλλά θα αναγνωριστεί σε άλλες συνθήκες και σε επόμενες προσπάθειες στη ζωή του.

Σημαντικό, επίσης, είναι να μην χάνεται η επικοινωνία. Με την συζήτηση, πάντα βρίσκονται λύσεις και άλλες οπτικές γωνίες καθώς μια αποτυχία οδηγεί σε μία ακόμη ευκαιρία για μάθηση και προσπάθεια. Δεν χάνεται η ζωή, δεν υπολείπουν οι ευκαιρίες όταν το παιδί μας δεν τα καταφέρνει.

Το παιδί μας δεν θέλει να το εκθέτουμε συγκρίνοντας το με άλλους, δεν θέλει να το καταπιέζουμε φωνάζοντας διαρκώς "διάβασε" καθώς θολώνει το μυαλό και την καρδιά του και απογοητεύεται από την έλλειψη εμπιστοσύνης που του δείχνουμε. Δεν τα τρομάζουμε τα παιδιά μας, δεν τα απειλούμε χρησιμοποιώντας μια πιθανή αποτυχία ως δείκτη της ζωής τους, δεν μπαίνουμε στην διαδικασία του συνεχούς παρακαλετού για να μελετήσουν. Να θυμόμαστε πως η προσωπική ευτυχία ενός ανθρώπου, δεν εξαρτάται από την επιτυχία του στις εξεταστικές περιόδους.

Από την άλλη, επιλέγουμε να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας. Υιοθετούμε φράσεις όπως: "Σε ξέρω πολύ καλά και νομίζω ότι θα τα καταφέρεις". "'Ο,τι και να γίνει θα είμαι δίπλα σου". "Σε καταλαβαίνω, κι εγώ έτσι ήμουν στην ηλικία σου" κτλ. Έτσι του μεταφέρουμε την θετική μας σκέψη και δεν εξωτερικεύουμε το άγχος μας. Νοιαστείτε το, δίνοντάς του αγκαλιές, ακόμη και αν σας λέει όχι. Με αυτό τον τρόπο ενισχύετε την αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς που έχει ανάγκη να νιώθει σε αυτή τη φάση της ζωής του. Φροντίστε για την υγιεινή διατροφή του. Συζητήστε άσχετα θέματα μαζί του και κάντε χιούμορ, αποσυμφορίζοντας την ατμόσφαιρα και την κακή του διάθεση. Απασχοληθείτε κάνοντας πράγματα για τον εαυτό σας. Ακόμη και αν είναι εξεταστική περίοδος, απογαντζωθείτε από πάνω του και μείνετε δίπλα του διακριτικά. Αποδεχθείτε ότι πιέζεται και εκφράζεται με φωνές και αγενή συμπεριφορά. Δεν φταίει αυτό. Το άγχος των επιδόσεων σε συνδυασμό με τα κατάλοιπα της εφηβείας το αποσυντονίζει και το κουράζει.

Οι πανελλαδικές εξετάσεις, είναι άλλη μια περιπέτεια που το παιδί μας καλείται να βιώσει και να ξεπεράσει και οφείλουμε να το στηρίξουμε στις αποφάσεις του, είτε συμφωνούμε είτε διαφωνούμε με αυτές. Άλλωστε ως γονείς, έχουμε δοκιμαστεί κοντά τους άπειρες φορές στη διάρκεια της ζωής τους και ξέρουμε πως το σημαντικότερο για τα παιδιά μας είναι να πορεύονται υγιή και ευτυχισμένα, μέσα από τις προσωπικές τους επιλογές.

---

Γράφει η Αικατερίνη Γκρίτζαλη-Γιαννίκου Φιλόλογος
Η Κατερίνα έχει αποφοιτήσει από το Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Παν/μίου Αθήνας. Διαθέτει πολύχρονη προυπηρεσία ως διδάσκουσα των φιλολογικών μαθημάτων και της Ελληνικής ως ξένης γλώσσας, σε σχολεία της Ελλάδας και των Η.Π.Α. ...