Λέξεις

Συντάκτης: Μάκης Τρύφωνος03-12-2017

Συναισθήματα, σκέψεις, αναθέματα. Νοσταλγία των όμορφων αναμνήσεων, βίωμα της δύσκολης καθημερινότητας, υπέρβαση των αναποδιών της μοίρας. Πολιτική άποψη, κοινωνικός σχολιασμός, τα κουτσομπολιά της γειτονιάς. Πόλεμος και ειρήνη, αισιοδοξία και απαισιοδοξία, κρίση, ακμή και παρακμή. Τεχνολογία, επιστήμη, φιλοσοφία, γράμματα, τέχνες, πολιτισμός. Η ταυτότητα και η μη - ταυτότητα, η προσωπικότητα, η καλλιέργεια, η μόρφωση και η αμορφωσιά. Το πραγματικό και το μη πραγματικό, το πραγματοποιήσιμο και το μη πραγματοποιήσιμο, το πνεύμα και η ύλη, ο χώρος και ο χρόνος. Όλα αυτά αποτελούν, σχεδόν, το σύνολο των πτυχών αυτών που ονομάζουμε ζωή και σύμπαν και το στοιχείο που τα κάνει αντιληπτά είναι οι λέξεις.

Οι λέξεις στην ζωή μας είναι κάτι τόσο κοινόχρηστο που αμελούμε την αξία του. Δεν είναι απλά ένα σύνολο φθόγγων συναρθρούμενων που οδηγούν σ΄ ένα νόημα. Οι λέξεις ξεπερνούν τον ίδιο τους τον γλωσσολογικό ορισμό. Αποτελούν ζωντανό οργανισμό, έμψυχο σώμα, έχουν μορφή, που καθορίζεται από τον χαρακτήρα τους, και χαρακτήρα, που καθορίζεται από την ουσία τους. Έχουν καταγωγή, συγγενείς, οικογένεια και προγόνους στα βάθη της ιστορίας. Κινούνται δυναμικά στον χρόνο και πέφτουν σε αντιφάσεις. Αντιφάσεις και αντιθέσεις, όμως, που δεν οδηγούν στην αυτοκαταστροφή και την αυτοαναίρεση, αλλά στην πρόοδο και την εξέλιξη.

Το μεγάλο λάθος μας είναι ότι θεωρούμε τις λέξεις στοιχείο αυθύπαρκτο στην ύπαρξή μας. Η χρήση των λέξεων έχει ανάγκη την εκπαίδευση, την δουλειά, την εξάσκηση, τον κόπο. Είναι στοιχείο που ξεπερνά την ανθρώπινη φύση, άλλωστε αν ήταν μόνο τέτοιο θα αναφερόταν μόνο στα ανθρώπινα και στα καθημερινά. Αντίθετα, αναφέρεται στο υπεράνθρωπο, στο φανταστικό, στην απουσία του παρόντος που θα γίνει παρουσία του μέλλοντος, στο ανεκπλήρωτο, στο επιθυμητό, στην ανύψωση στο θείο. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ενυπάρχουν στις λέξεις ταυτόχρονα...

Ταυτόχρονα, ετερόχρονα, παρελθόν, παρόν, μέλλον. Ο χρόνος, αυτός ο ανίκητος σοφός γέρος, που μισούμε γιατί προχωράει άκοπα και αγέρωχα. Από την αρχή του ο άνθρωπος ψάχνει τρόπους να τον ξεγελάσει και αποτυγχάνει συνεχώς. Οι λέξεις, όμως, όπως πάντα, σύμμαχος και συνοδοιπόρος τού παρέχουν το κλειδί του χρόνου. Ένα κλειδί που επιτρέπει να αντισταθείς όσο γίνεται στην πορεία του άκαρδου γέρου. Μ΄ αυτές μπορείς να τον σπρώξεις πίσω στο παρελθόν, να τον κρατήσεις δέσμιο του παρόντος και να τον προσπεράσεις κόβοντας πρώτος το νήμα του μέλλοντος. Το σπουδαιότερο, όμως, που σου επιτρέπουν οι λέξεις είναι η κάθετη τομή προς τον χρόνο. Μια τομή που χωρίζει τις χρονικές στιγμές προσωπικών βιωμάτων σε όλα τα παράλληλα βιώματα μιας δεδομένης χρονικής στιγμής.

Παράλληλα! Στιγμές, εμπειρίες, δράσεις, κινήσεις με αντίθετες πορείες. Πορείες άγνωστες μεταξύ αγνώστων που χάνονται στις αναμνήσεις μας. Αμέτρητοι τόποι δράσης, αδύνατο να τους βιώσεις όλους, παρά μόνο με τα λεκτικά παράθυρα, που το καθένα έχει για θέα του τις δράσεις αυτού του κόσμου, που δεν τέμνονται σε καμιά περιστροφή της γης γύρω από το φως του ήλιου και σε κανένα σημείο της πορείας του χρόνου. Μόνο οι λέξεις μπορούν να κάνουν τα βλέμματα δύο νέων, που κοιτούν ο ένας την Ακρόπολη και ο άλλος το Σινικό τείχος να συναντηθούν. Μόνο οι λέξεις μπορούν να συγχρονίσουν το ουρλιαχτό της γέννας στο εδώ και το ουρλιαχτό του θρήνου στο εκεί. Αυτές, και μόνο αυτές, θα χωρίσουν, σαν κορνίζες τις εικόνες των πράξεων, που δεν βιώνεις, σε όλα τα σημεία του ορίζοντα και θα σου τις φανερώσουν.

Φανερώνουν! Φωτίζουν τον κόσμο γύρω μας και τον τακτοποιούν. Γη, νερό, φωτιά, αέρας, άνθρωπος. Τα πέντε στοιχεία του κόσμου, το καθένα με την δικιά του ομορφιά, με το δικό του κάλλος. Το καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά, με τις δικές του λέξεις, λέξεις που ξεχωρίζουν το ένα στοιχείο από το άλλο. Χρώμα, σχήμα, υφή, αίσθηση. Πόσες άραγε είναι οι λέξεις που μπορούμε να σκεφτούμε, σχετικά μ΄ αυτές τις έννοιες; Τις κατέχουμε όλες; Αδύνατο, γιατί αν μπορείς να κατέχεις όλες τις λέξεις σημαίνει ότι κατέχεις όλο τον κόσμο κι ο κόσμος σε κάθε γωνιά του, πάντα, κρύβει κάτι ανεξερεύνητο.

Ανεξερεύνητο και αθώρητο είναι η, γεμάτη συναισθήματα, ψυχή τ΄ ανθρώπου. Αγκαλιάζω και προστατεύω και η λέξη είναι αγάπη. Κλαίω και ξεσπώ στην ύλη γύρω μου και η λέξη είναι στεναχώρια. Γελώ δυνατά και τραγουδώ και η λέξη είναι χαρά. Βλέπω την καταγάλανη θάλασσα και τα βραχώδη, γιγάντια βουνά και η λέξη είναι ευτυχία. Κλείνω τα μάτια στην ασκήμια και στον πόνο και η λέξη είναι φόβος. Φιλώ και το αίμα μου καίει τις φλέβες και την καρδιά μου και η λέξη είναι έρωτας. Θωρώ την χαμένη Ατλαντίδα και την εξερευνώ καβάλα στον ολόλευκο Πήγασο και η λέξη είναι φαντασία. Αναβιώνω συναισθήματα και καταστάσεις και η λέξη είναι ανάμνηση. Ξεχωρίζω το καλό από το κακό και η λέξη είναι ηθική. Λέω εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί και η λέξη είναι πρόσωπα. Τα πρόσωπα είναι οι άνθρωποι με τις αισθήσεις και τα συναισθήματά τους. Οι αισθήσεις και τα συναισθήματα γίνονται λέξεις. Οι άνθρωποι είναι λέξεις.

Οι άνθρωποι, τα δίποδα αυτού του πλανήτη με το δώρο του πολιτισμού. Το δώρο που αν ξαφνικά τους το αφαιρέσεις θα γίνουν τα χειρότερα και ασχημότερα αγρίμια που γνώρισε η φύση. Ο πολιτισμός δαμάζει και εξευγενίζει τους ανθρώπους. Ο πολιτισμός και η μόρφωση γαληνεύει τις βαρβαρότερες των ψυχών. Απαντούν στα μεγαλύτερα ερωτήματα και δημιουργούν τον δρόμο για το μετέπειτα. Απαντούν σε κάθε υπόθεση ή πιθανότητα και ορίζουν το καινοφανές. Υψώνουν την ψυχή του ανθρώπου, του μαθαίνουν να αγαπά, να ζει, να ερωτεύεται ακόμα και να πεθαίνει. Ο πολιτισμός και η μόρφωση, έννοιες αόρατες και αναίσθητες, με τις λέξεις αποκτούν σώμα ορατό και αισθητό.

Οι λέξεις, στοιχείο που υπερβαίνει το ανθρώπινο αλλά δεν αναπνέει χωρίς αυτό. Ο άνθρωπος τακτοποιεί τις λέξεις, όπως οι λέξεις την φύση. Η τάξη των λέξεων ξεκλειδώνει τις θεϊκές τους δυνατότητες και απελευθερώνει τον άνθρωπο από την άγνοια. Τι ειρωνικό που η ελευθερία του ανθρώπου έρχεται από την υποταγή των λέξεων;! Ο τόπος που υποτάσσονται οι λέξεις είναι και ο τόπος της ανθρώπινης υπέρβασης. Ένας τόπος δομημένος με μεράκι, σκέψη και ψυχή και υλοποιημένος από μελάνι, πένα και χαρτί, και το όνομα αυτού βιβλίο...

Τα βιβλία περιέχουν τον κόσμο ολάκερο, γιατί μέσα τους υπάρχουν λέξεις. Άπειρες λέξεις αδύνατο να τις κατακτήσεις όλες, επομένως και η αποστολή το να κατακτήσεις τον κόσμο δεν μοιάζει, αλλά είναι αδύνατη. Το αδύνατο φοβίζει και αποτρέπει. Πρόσεξε! Το αδύνατο δεν σημαίνει παραίτηση, αλλά αποτελεί πρόκληση. “Εγώ θ΄ αναμετρηθώ κι ό,τι βγει, εγώ θα πετύχω τ΄ αδύνατο!”. Ακολούθα αυτό το δαιμόνιο μέσα σου, που ψιθυρίζει αυτά τα λόγια, και θα δεις πως η αποστολή σου δεν θυμίζει το αδειανό πουκάμισο του Ποιητή. Όταν φτάσεις, κουρασμένος, στο τέλος θα θεωρήσεις την αποστολή εμπαιγμό, ψευδαίσθηση, γιατί όσες λέξεις κι αν υπέταξες κανένα κόσμο δεν κατέκτησες. Τότε, θυμωμένος καθώς είσαι, στρέψε πίσω το κεφάλι και δες έκπληκτος τον κόσμο που δημιούργησες με τις λέξεις σου. Η δημιουργία του είναι η ανεκτίμητη ανταμοιβή σου, γιατί η δημιουργία είναι αθάνατη. Η δημιουργία είναι λέξεις... Οι λέξεις είναι αθανασία.

Συντάκτης: Μάκης Τρύφωνος