Η ταμπέλα του τεμπέλη
Είναι, πραγματικά, πολύ εύκολο να συνθλίψεις μια χώρα παρουσιάζοντάς την σαν αποδιοπομπαίο τράγο που περιφέρει κρεμασμένη στο λαιμό του την εκάστοτε ταμπέλα στερεοτύπων. Επί παραδείγματι, η Helena Smith σε άρθρο της στην εφημερίδα Guardian, τον Οκτώβριο του 2010, υποστηρίζει ένθερμα ότι
«η Ελλάδα είναι μια χώρα ανέμελων Ζορμπάδων, που δεν αξίζουν να ανήκουν στην Ε.Ε.». Ο τυφώνας «Προκατάληψη», ωστόσο, δεν αφήνει ανέγγιχτα τα ισχυρά κράτη τής Δύσης. Ο Ιταλός σημειολόγος και δοκιμιογράφος, Ουμπέρτο Έκο, σχολιάζει στο μυθιστόρημα του
«Το Κοιμητήριο της Πράγας»σχετικά με το γερμανικό έθνος:
« Υπερβολική δραστηριότητα των εντέ¬ρων και ελλιπής του εγκεφάλου, πράγμα που αποδεικνύει την κατωτερότητα της φυσιολογίας τους». Παρ’ όλα αυτά, είναι πρακτικά αδύνατο να αποδοθεί ένα χαρακτηριστικό με ακρίβεια σε ένα τόσο μεγάλο πλήθος ανθρώπων και να μη παρουσιάζει αναλήθειες. Άλλωστε, αυτός είναι ο ορισμός της προκατάληψης.
Κινούμενη, λοιπόν, στη σφαίρα των στερεοτύπων διερωτώμαι καταρχάς πώς γίνεται στη χώρα που γεννήθηκε το
φιλότιμο (όπως θα σχολίαζε, μάλιστα, ένας φανατικός ελληνιστής:
«Μόνο στα ελληνικά υπάρχει η λέξη φιλότιμο») να ζουν οι πιο τεμπέληδες άνθρωποι. Διότι, ένας νέος που είναι φιλότιμος είτε απέναντι στη χώρα του είτε στην οικογένεια του δεν θα δεχόταν να παρασιτεί σε βάρος της. Επιπλέον, ένα ακόμη βδελυρό στοιχείο των στερεοτύπων είναι η ευκολία με την οποία ελίσσονται αποφεύγοντας να αντικρίσουν την πραγματικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του Οικονομικού Οργανισμού Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) οι
ετήσιες ώρες εργασίας -κατά μέσον όρο- των Ελλήνων για το έτος 2011 ανέρχονταν στις 2032, ενώ οι αντίστοιχες ώρες εργασίας των Ολλανδών ήταν μόλις 1379! Φυσικά, δεν είναι πρόθεση μου να καταδικάσω ή να μεταφέρω τα στερεότυπα από τη μία χώρα στην άλλη, καθώς σε κάθε μύθο υπάρχει μία δόση αλήθειας. Είναι δεδομένο ότι τα επίπεδα παραγωγικότητας στην Ελλάδα κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα με τη γραφειοκρατία και την επακόλουθη χρονοτριβή να έχουν πάντα τον πρωταγωνιστικό ρόλο στις δημόσιες παραστάσεις. Εν τούτοις, η συλλήβδην κατηγοριοποίηση δεν παύει να είναι λογικό άλμα, αλλά και σφάλμα...
Προς επίρρωση όσων ειπώθηκαν παραπάνω, παρατίθενται τα στατιστικά στοιχεία για τη μείωση της ανεργίας τους καλοκαιρινούς μήνες στη χώρα μας. Δεδομένου ότι σε περιόδους ζήτησης υπάρχει και προσφορά, είναι σίγουρο ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για
«τεμπέληδες». Αλλάζοντας τόνο, υιοθετώντας ένα περισσότερο προσωπικό ύφος (καθώς ως μέλλουσα άνεργη το θέμα με θίγει άμεσα…) κι απαντώντας σε όσους αναμασούν και μηρυκάζουν ακόμα μία παγιωμένη φράση:
«Δουλειές υπάρχουν», θα παραθέσω το παράδειγμα της Γερμανίας, όπου αν και η ανεργία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, την τελευταία 12ετία διευρύνθηκε το χάσμα πλουσίων και φτωχών, με αποτέλεσμα ένα ποσοστό 16% του γερμανικού κράτους να βρίσκεται στα όρια της φτώχειας. Ως εκ τούτου, οι ημι-απασχολήσεις που απαντούν σε μια άλλη «στερεοτυπική αλήθεια» του μεσογειακού μας κράτους - αυτού της διαφθοράς και της εξαπάτησης - έχουν ως άμεσο στόχο να εκμεταλλευτούν και να αφαιμάξουν όποιον υποπέσει στο έλεος της «ευγενούς» θέλησής των εργοδοτών κι όχι να μειώσουν τα ποσοστά ανεργίας (πρβλ. αγγελίες για προσφορά εργασίας στο χώρο των τηλεπωλήσεων που τάζουν τεράστιους μισθούς κι αποκρύπτουν τα «ψιλά» γράμματα, τα οποία καθιστούν αδύνατο να πληροί κανείς τις προδιαγραφές αυτού του υψηλού μισθού που ευαγγελίζονται).
Εν κατακλείδι, ενδεχομένως η αυτοεκπληρούμενη προφητεία να είναι ο έμμεσος στόχος των προπαγανδιστών. Στο βιβλίο του «ΈΛΛΗΝΕΣ, διεφθαρμένοι, τεμπέληδες και απείθαρχοι», ο Θωμάς Τσακαλάκης υποστηρίζει ότι οι μύδροι εξαπολύονται με μένος κατά των Ελλήνων ούτως ώστε οι τιμωρίες που επισύρονται από τα ισχυρά κράτη με τη μορφή των μνημονίων να έρχονται ως λογικά επακόλουθα της απείθειας, της ανυπακοής και της τεμπελιάς. Είναι αυταπόδεικτη αλήθεια ότι η αποτίναξη της ευθύνης και των τύψεων είναι πιο σίγουρη όταν
η δικαιολογία κινεί τα νήματα… Η τελευταία, μάλιστα, ντύνει τον θύτη με το κουστούμι του ευεργέτη και το θύμα με την ασπρόμαυρη ριγέ στολή του ισοβίτη.
Εν τέλει, είναι οριστική και προδιαγεγραμμένη αυτή η διανομή των ρόλων; Ποιος σκηνοθετεί αυτή τη φαρσοκωμωδία; Μάλλον όσοι συνεχίζουν να «επιχειρηματολογούν» με ταμπέλες …
Γράφει η
Παπαδοπούλου Νίκη
