Η οικογένεια σε κρίση

Λάμπρος Κακογεώργος - Εκπαιδευτικός13-05-2016

Η οικογένεια, αποτελεί έναν πανάρχαιο και σίγουρα πολύ σημαντικό θεσμό με πολυδιάστατη προσφορά στη ζωή του ανθρώπου. Αποτέλεσε και αποτελεί πυρήνα ζωής και διαιώνισης του είδους, φορέα αγωγής, παιδείας και καλλιέργειας, οργανισμό που προσφέρει στα μέλη του ευκαιρίες μόρφωσης, σπουδών, επαγγελματικής κατάρτισης. Ακόμη, ως το πρώτο κοινωνικό σύνολο στο οποίο ο άνθρωπος ενσωματώνεται από την πρώτη στιγμή της ζωής του, αποτελεί φορέα κοινωνικοποίησης και μέσο κάλυψης πρακτικών αλλά πολύ σημαντικών αναγκών του ανθρώπου τουλάχιστον μέχρι το σημείο εκείνο που αυτός, θα είναι σε θέση να τις καλύψει μόνος του. Πάνω απ΄όλα όμως, αποτελεί στήριγμα ηθικό και ψυχολογικό σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Παρά την πολύπλευρη και εξόχως σημαντική της προσφορά, στην εποχή μας η οικογένεια βιώνει κρίση και αμφισβητείται. Τα στοιχεία που αποδεικνύουν την εξέλιξη αυτή είναι πολλά και μάλλον ευδιάκριτα. Όλο και περισσότερα παιδιά γεννιούνται εκτός οικογένειας, με τη συμβατική έννοια του όρου. Οι άνθρωποι παντρεύονται σε μεγαλύτερη ηλικία σε σχέση με το κοντινό παρελθόν ενώ, όλο και περισσότεροι απορρίπτουν την ιδέα δημιουργίας οικογένειας. Επίσης, το ποσοστό των διαζυγίων είναι πολύ υψηλό την ίδια στιγμή που τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που έρχονται στο φως, είναι πολλά.

Ο πρώτος παράγοντας που εξηγεί την κρίση που ο θεσμός της οικογένειας βιώνει με βάση τα προαναφερθέντα στοιχεία, είναι νομοτελειακός. Ένας θεσμός που χάνεται στο βάθος των αιώνων δεν μπορεί παρά να υποστεί μια φυσιολογική φθορά και μια διαφοροποίηση μέσω των αλλαγών και των εξελίξεων που δρομολογούνται ανά εποχή. Η εποχή μας από την άλλη, είναι εποχή αμφισβήτησης και απόρριψης παραδοσιακών θεσμών, αρχών και αξιών κάτι που έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικογένεια. Τα πρότυπα της εποχής μας δημιουργούν επίσης ανάγκες και προτεραιότητες που σχετίζονται με την καριέρα, την αναγνώριση, το χρήμα, την ύλη και όχι με τις ευθύνες που γεννά η οικογένεια. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και την αλλαγή στο ρόλο της γυναίκας που προκάλεσε σύγχυση εντός και εκτός οικογένειας που κατά την γνώμη μου, δεν μπορεί ακόμη να ξεπεραστεί. Ακόμη και η "σεξουαλική επανάσταση" που απελευθέρωσε και διευκόλυνε τις ανθρώπινες σχέσεις και επαφές, έπαιξε ρόλο στην αμφισβήτηση του οικογενειακού θεσμού. Τέλος, η αλλοτρίωση του ανθρώπου και η υποβάθμιση των ανθρωπίνων σχέσεων αλλά και ο τρόπος ζωής που απορροφά χρόνο και ενέργεια και οδηγεί τα παιδιά σε μια πρόωρη απομάκρυνση από το σπίτι, έχει οδηγήσει σε χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών.

Χωρίς καμία διάθεση σεμνοτυφικής προσέγγισης και πουριτανισμού, εκτιμώ ότι η οικογένεια θα πρέπει να συνεχίσει να παίζει ενεργό ρόλο και να έχει πολύπλευρη και σημαντική προσφορά στην ανθρώπινη κοινότητα. Όμως, για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι πρόκειται για έναν θεσμό όχι στατικό αλλά δυναμικό. Απαιτείται λοιπόν ευελιξία, προσαρμογή του θεσμού αυτού στα σημερινά δεδομένα έστω και αν αυτό σημαίνει αντιπαράθεση και ρήξη με παγιωμένες κοινωνικές και θρησκευτικές συμβάσεις. Η οικογένεια αποτελεί κάτι παραπάνω, κάτι πιο σημαντικό από μια τελετή ή ένα επίσημο έγγραφο.