Φάρμακα: πού μπορούμε να τα διαθέσουμε προτού λήξουν αχρησιμοποίητα;

29-10-2017

Οι Έλληνες είμαστε πρωταθλητές στην κατανάλωση φαρμάκων. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ):

• Η κατανάλωση αντιβιοτικών το 2010 στη χώρα μας ήταν η υψηλότερη σε σύγκριση με όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ και σχεδόν διπλάσια από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

• Ένας στους τέσσερις Έλληνες λαμβάνει συνταγογραφούμενα φάρμακα από τον φαρμακοποιό του χωρίς συνταγή γιατρού

• Ένας στους δύο δεν γνωρίζει εάν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων που λαμβάνει

• Οι έξι στους δέκα από αυτούς που καταναλώνουν φάρμακα χωρίς συνταγή ιατρού δεν έχουν ερωτηθεί από το φαρμακοποιό εάν έχουν εμφανίσει αλλεργία ή εάν έχουν βλάβη νεφρών ή ήπατος

• Δύο στους δέκα δεν θεωρούν ότι είναι καλά ενημερωμένοι για τα φάρμακα που λαμβάνουν, ενώ σε ποσοστό 13% δεν γνωρίζουν καλά τις οδηγίες για το πώς πρέπει να λαμβάνουν τα φάρμακά τους

Η υπερκατανάλωση και η υπέρμετρη συνταγογράφηση, αλλά και η έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών, οδηγούν σε λανθασμένη χρήση των φαρμάκων. Πολλά από αυτά δεν καταναλώνονται ποτέ και παραμένουν στα ντουλάπια των σπιτιών μέχρι να λήξουν. Μετά δυστυχώς παίρνουν συνήθως το δρόμο για τη χωματερή ή για την αποχέτευση.

Τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Σύμφωνα με έρευνες του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), περίπου ένα στα τέσσερα φάρμακα που προμηθεύονται οι Έλληνες στα φαρμακεία καταλήγει στα σκουπίδια χωρίς να χρησιμοποιηθεί, έχοντας συνολικό κόστος ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Το 10% των φαρμάκων λήγει πριν χρησιμοποιηθεί καν ή έχοντας χρησιμοποιηθεί μερικώς, ενώ το 5% παρουσιάζει παρενέργειες που οδηγούν τους πολίτες στο να το διακόψουν.

Την ίδια στιγμή, οργανισμοί όπως η Praksis, τα Κοινωνικά Ιατρεία ανά τη χώρα κι άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις ζητούν συνεχώς φάρμακα για να τα δώσουν σε ανθρώπους που τα χρειάζονται αλλά δεν μπορούν να τα προμηθευτούν λόγω κόστους (πρόσφυγες, ανασφάλιστοι, άνεργοι, άστεγοι κτλ).

Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε τα φάρμακα αλλιώς; Εκτός του ότι απαιτείται να χρησιμοποιούμε μόνο τα φάρμακα που πραγματικά χρειαζόμαστε και μόνο μετά από σύσταση γιατρού, είναι καλό να περιορίσουμε σημαντικά τις ποσότητες που καταλήγουν στα σκουπίδια και στην αποχέτευση.

Το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνετε είναι τακτικό καθάρισμα του ντουλαπιού με τα φάρμακα. Έτσι θα βλέπετε εγκαίρως ποια φάρμακα που δεν χρειάζεστε πια, μπορείτε να τα διαθέσετε για καλό σκοπό. Κοινώς, μην αφήνετε να συσσωρεύονται φάρμακα σε συρτάρια και ντουλάπια, μην αφήνετε να λήξουν τα φάρμακα, αλλά δώστε τα πριν λήξουν εκεί που τα έχουν ανάγκη. Δεν θα βοηθήσετε μόνο τους άλλους, αλλά και το περιβάλλον. Ιδού γιατί:

- Αρκετοί από εμάς πετάμε τα φάρμακα στην αποχέτευση (ιδίως τα ‘σιρόπια’) κι έτσι επιβαρύνουμε το υδάτινο περιβάλλον. Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει πως υδάτινοι οργανισμοί εμφανίζουν διαφορετικές συμπεριφορές όταν εκτίθενται στο κοκτέιλ φαρμάκων που καταλήγει στα νερά. Βέβαια, και σήμερα καταλήγουν φάρμακα στο υδάτινο σύστημα μέσω της ούρησης των ανθρώπων που τα έχουν καταναλώσει. Όμως, όπως επισημαίνουν άλλοι ερευνητές, τα φάρμακα που πετιούνται κατευθείαν στο σύστημα αποχέτευσης είναι πιο ενεργά, καθώς δεν έχουν μεταβολιστεί στο ανθρώπινο σώμα τα συστατικά τους κι έτσι προσθέτουμε άλλη μια πηγή κινδύνου για το περιβάλλον.

- Ακόμα κι αν τα πετάξουμε σε χωματερές, είναι πιθανό να τα εντοπίσουμε μετά από χρόνια στον υδροφόρο ορίζοντα. Για παράδειγμα επιστήμονες που συνέλεξαν δείγματα από υδροφόρους ορίζοντες που βρίσκονταν κοντά σε χωματερές και εκτροφεία ζώων ανίχνευσαν την παρουσία αντιβιοτικών κι άλλων συστατικών φαρμάκων. Επιπλέον, το να πετάμε φάρμακα στα κοινά σκουπίδια ενέχει τον κίνδυνο να καταναλωθούν κατά λάθος από μικρά παιδιά ή κατοικίδια, επιφέροντας θανάσιμο κίνδυνο.

Όμως προσοχή: δε δίνουμε τα φάρμακα που περίσσεψαν σε φίλους και συγγενείς, εκτός αν μιλάμε για παραϊατρικά προϊόντα (παρακεταμόλη, γάζες κτλ). Τα φάρμακα δίνονται μόνο με ιατρική συνταγή και μόνο μετά από εξέταση από γιατρό, καθώς σε άλλη περίπτωση θέτουμε σε κίνδυνο την υγεία όσων παραλάβουν τα φάρμακα. Αντιθέτως, ας σκεφτούμε να τα δώσουμε στα κοινωνικά ιατρεία και σε φορείς που τα χρειάζονται. Εκεί θα τα αναλάβουν γιατροί που θα αξιολογήσουν αν είναι κατάλληλα ή όχι προς κατανάλωση από άλλους ασθενείς.

«Τι κάνω με αυτά που έληξαν;»
Είναι μια ερώτηση που σίγουρα αξίζει να ειπωθεί. Χμμμ, τα πράγματα είναι μπερδεμένα. Το 2012 το Υπουργείο Υγείας ξεκίνησε πρόγραμμα συλλογής αχρησιμοποίητων φαρμάκων, όμως το μέτρο δεν προχωρά ικανοποιητικά, ελλείψει σωστού συντονισμού. Επίσης, δήμοι της χώρας είχαν ξεκινήσει πιλοτικά προγράμματα συνεργασίας με φαρμακεία για τη διάθεση των ληγμένων φαρμάκων. Αυτό που πρέπει να κάνετε λοιπόν για τα φάρμακα που έληξαν είναι να επισκεφθείτε το φαρμακείο της γειτονιάς σας και αν έχουν ειδικό κάδο να τα αποθέσετε εκεί. Αν όχι, ρωτήστε τους για το κοντινότερο σημείο συλλογής. Δείτε εδώ www.ifet.gr/recycle σχετικό ενημερωτικό υλικό από το Υπουργείο Υγείας.

Πηγή: www.kalyterizoi.gr