Οχι μόνο τα ψάρια, αλλά και το ζωοπλαγκτόν τρέφεται με πλαστικό

15-06-2016

Μπορεί να μην έχουν ανοίξει ακόμα φαστφουντάδικα κάτω από τη θάλασσα, αλλά τα νεαρά ψάρια δεν έχουν κανένα πρόβλημα να φάνε πλαστική τροφή, όταν τη βρουν μπροστά τους! Το εύρημα αυτό, επιστημόνων στο πανεπιστήμιο της Ουψάλας, προκαλεί μεγάλη ανησυχία, καθώς οι ωκεανοί και οι θάλασσές μας αντιμετωπίζονται από πολλούς ως υγροί... σκουπιδοτενεκέδες! Μελέτη του 2015 υπολόγιζε πως περίπου οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικών (σακούλες, μπουκάλια, συσκευασίες, μικροαντικείμενα) απορρίπτονται στις θάλασσες κάθε χρόνο. Η παγκόσμια παραγωγή υπολογίζεται σε 300 εκατομμύρια τόνους το έτος.

Το πείραμα του πανεπιστημίου της Ουψάλας έγινε με μικρές πέρκες, οι οποίες βρίσκονταν σε δεξαμενές νερού. Σε αυτές ρίχτηκαν ποσότητες πλαστικού, σε μικροσκοπικά κομμάτια. Αυτό που κατέγραψαν οι ερευνητές είναι πως τα ψαράκια έτρωγαν το πολυστυρένιο με μεγάλη όρεξη, αφήνοντας το ζωοπλαγκτόν που υπήρχε γύρω τους. Σύμφωνα με τη δημοσίευση στο περιοδικό «Science» της σουηδικής ερευνητικής ομάδας, η μεγάλη κατανάλωση πλαστικού οδήγησε τις νεαρές πέρκες να γίνονται πιο αργές και μικρόσωμες.

Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο σύνθετα, αν συνυπολογιστούν τα ευρήματα περυσινής έρευνας, που κατέδειξε πως το ίδιο το ζωοπλαγκτόν τρέφεται με πλαστικά! Ερευνητές από το βρετανικό πανεπιστήμιο του Πλίμουθ, χρησιμοποιώντας ειδική βιντεοσκόπηση κατέγραψαν κωπήποδα –μικροσκοπικούς οργανισμούς που τρέφονται με φύκη– να ενθυλακώνουν μικροπλαστικά. Συγκεκριμένα, μικροσκοπικά σφαιρίδια πολυστυρενίου κόλλησαν στα πόδια ενός κωπήποδου, το οποίο στη συνέχεια ενσωμάτωσε τα σφαιρίδια, τα οποία με τον τρόπο αυτό συσσωρεύονται στον οργανισμό του. Οι ερευνητές από το Εργαστήριο Θαλάσσιων Ερευνών του πανεπιστημίου του Πλίμουθ εντόπισαν 13 οργανισμούς ζωοπλαγκτούν (μεταξύ αυτών και προνύμφες καβουριών και στρειδιών), που έφαγαν σφαιρίδια πολυστυρενίου. Το πρόβλημα είναι μεγάλο, καθώς το ζωοπλαγκτόν αποτελεί βασικό κρίκο της θαλάσσιας τροφικής αλυσίδας.

«Η πεποίθηση που είχαμε έως πρόσφατα ότι απαιτούνται αιώνες για να διασπαστεί το πλαστικό, έχει αποδειχθεί από σύγχρονη έρευνα από το Ινστιτούτο μας, αλλά και από πολλά ερευνητικά ιδρύματα διεθνώς ότι είναι λαθεμένη έως και παραπλανητική. Διάφοροι τύποι πλαστικού (π.χ. μπουκάλια, σακούλες κ.λπ.) όταν ελευθερωθούν στο περιβάλλον, πολύ γρήγορα, σε διάστημα ακόμα και λίγων μηνών, γίνονται μη ανακτήσιμα, και αρχίζουν το επικίνδυνο ταξίδι τους στο φυσικό περιβάλλον», σημειώνει στην «Κ» ο κ. Θόδωρος Τσιμπίδης, διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Ερευνών «Αρχιπέλαγος». Η έκθεση στον ήλιο, η επίδραση του νερού και η χημική αποσύνθεση διασπούν τα πλαστικά αντικείμενα σε μικροσκοπικά μέρη (μικροπλαστικά ονομάζονται όσα είναι κάτω των πέντε χιλιοστών), ακόμα και σε μικροπλαστικές ίνες. Αυτές πλέον όχι μόνο είναι σχεδόν αδύνατο να ανακτηθούν, αλλά πολύ πιο εύκολα μπορούν να καταλήξουν στα στομάχια των ψαριών και όχι μόνο.

Το Ινστιτούτο «Αρχιπέλαγος» πραγματοποιεί εδώ και χρόνια έρευνα για την παρουσία πλαστικού στη θάλασσα. Αρχικά πήρε δείγματα από 167 παραλίες από διάφορα μέρη του Αιγαίου, από τον Σαρωνικό μέχρι απομακρυσμένα νησιά. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ ανησυχητικό: υπήρχε εκτεταμένη παρουσία μικροσκοπικών θραυσμάτων πλαστικού σε όλες τις παραλίες που εξετάστηκαν. Μάλιστα, ακόμη και σε απομονωμένες παραλίες οι συγκεντρώσεις ήταν ανάλογες των πολυσύχναστων τουριστικών ακτών! «Αυτό που είδαμε είναι πως ο κύριος παράγοντας είναι τα θαλάσσια ρεύματα, που οδηγούν τα σκουπίδια και τις μικροπλαστικές ίνες στα πιο αναπάντεχα σημεία, καταστρέφοντας παραλίες», λέει στην «Κ» η κ. Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια ερευνών του «Αρχιπελάγους».

Στη συνέχεια, οι ερευνητές του «Αρχιπελάγους» εξέτασαν τρία είδη κοινών ψαριών στο Αιγαίο, τον γαύρο, τον κολιό και τον τόνο. Στα στομάχια και των τριών ειδών βρέθηκαν μικροΐνες πλαστικού, σε ποσοστά 85% για τον γαύρο, 91% για τον κολιό και 100% για τον τόνο. Βεβαίως συνήθως καθαρίζουμε τα ψάρια από τα εντόσθια κι αυτό είναι μια πρώτη ασπίδα προστασίας, αλλά η απάντηση μπορεί να έρθει μόνο με την απαλλαγή της θάλασσας και ευρύτερα του περιβάλλοντος από τους πλαστικούς εισβολείς.

Πηγή: www.kathimerini.gr